Gazet van Antwerpen Stad en Rand
15 jaar geleden stapte voltallig Antwerps stadsbestuur op
Ex-burgemeester Leona Detiège: “De grootste ontgoocheling uit mijn carrière”
Op 13 maart 2003 barstte de Visa-crisis los in Antwerpen. Exact vijftien jaar later kijkt toenmalig sp.a-burgemeester Leona Detiège (75) terug op de donkerste maanden uit haar lange politieke loopbaan. “Het was zonder meer de grootste ontgoocheling uit mijn carrière.”
Tuur Van Wallendael zit, het hoofd gebogen, de schouders afhangend, op een stoeltje op het Schoon Verdiep. Enkele meters verder zit de rest van het stadsbestuur. Het moet een van de meest iconische beelden zijn die een Antwerpse persfotograaf ooit maakte.
Wijlen Van Wallendael, toen schepen voor sp.a, diende op 10 maart 2003 klacht in wegens verdachte uitgaven bij een stedelijke vzw. Onderzoek bracht aan het licht dat voornamelijk hoge ambtenaren hun kredietkaart hadden misbruikt voor persoonlijk gewin. De zogenaamde Visacrisis zou uiteindelijk leiden tot het ontslag van het stadsbestuur en – hoewel ze zelf buiten elke verdenking stond – de politieke exit van burgemeester Leona Detiège (sp.a).
Domino-effect
“Het begon met geruchten over misbruik van kredietkaarten, die altijd maar hardnekkiger werden”, herinnert Detiège zich. “In februari werden namen genoemd bij de politietop en van topambtenaren in het stadhuis. Ook ik viel van de ene verbazing in de andere. In het begin hoopten we nog dat het om enkele alleenstaande gevallen ging, maar het schandaal deinde steeds verder uit. Eens de
Leona Detiège
Oud-burgemeester van Antwerpen “Ik viel van de ene verbazing in de andere. In het begin hoopten we nog dat het om enkele alleenstaande gevallen ging, maar het schandaal deinde steeds verder uit.”
pers er lucht van kreeg, volgde een soort van domino-effect en was het niet meer te stoppen.”
Ook schepenen van de stad kwamen in opspraak. Chantal Pauwels (Agalev) zou een restaurantbonnetje van 124,25 euro twee keer hebben ingediend. “Een administratieve vergissing”, volgens de groene schepen. Maar in de schandaalsfeer die toen over de Scheldestad hing, werd dat onmiddellijk een nieuw corruptieschandaal genoemd. En de liberale schepen van Ruimtelijke Ordening Ann Coolsaet zou een weekendje in een Brugs hotel hebben gelogeerd en een Delvaux-handtas hebben gekocht op kosten van de Antwerpenaren.
Collectief ontslag
“In die sfeer van verdachtmakingen en wederzijdse verwijten over wie nu schuld trof of wie ver- antwoordelijk was voor wat er aan het licht was gekomen, was het niet meer mogelijk om nog op een serene manier te werken en de stad te besturen”, zegt Leona Detiège. “En dus hebben we uiteindelijk met het schepencollege beslist om samen op te stappen. 13 maart 2003, ik zal die datum nooit meer vergeten. Zelden gezien in ons land, maar wat konden we anders doen?”
“Ik ben nog een tijdje op het Schoon Verdiep gebleven om de continuïteit te verzekeren, maar heb in juni ontslag genomen. Eigenlijk moest ik dat niet doen. Als burgemeester kon ik perfect be- slissen om mijn termijn uit te doen, omdat er tegen mij geen enkel onderzoek liep. Maar in die sfeer was dat niet meer mogelijk.”
Vlak voor pensioen
“Het was zonder meer de grootste ontgoocheling uit mijn politieke carrière”, geeft ze toe. “Ik zou sowieso met pensioen zijn gegaan. Ik was in november 2002 60 geworden, maar was er nog niet helemaal uit of ik mijn termijn zou uitdoen, of de fakkel sneller zou doorgeven aan partijgenoot Patrick Janssens. Ik was graag in schoonheid geëindigd, maar dat was me niet gegund.”
Toch is Detiège niet ontgoocheld in de politiek op zich. Ze heeft mooie tijden beleefd als minister, staatssecretaris én als burgemeester, vindt ze zelf. En in 2012 kwam ze nog even terug als senator, toen Marleen Temmerman een topfunctie kreeg bij de Wereldgezondheidsorganisatie.
Onderzoek baart muis
Het gerechtelijk onderzoek naar de Visa-affaire baarde uiteindelijk een muis. Slechts vier verdachten kregen in eerste aanleg een straf. Het hof van beroep in Antwerpen sprak stadssecretaris Fred Nolf en adjunct-stadssecretaris Freddy
Vandekerckhove later vrij in de zaak rond de kredietkaartenfraude. Eddy Den Hondt, de voormalige directeur van de Antwerpse politieschool Potva, kreeg een jaar met uitstel en 3.500 euro boete met uitstel. Aannemer Etienne Orens, zaakvoerder van de nv Pit, voerde gratis werken uit in de privéwoningen van stadsontvanger Roger Bekaert en Den Hondt, in ruil voor hun goodwill en invloed. Hij werd dan ook schuldig bevonden aan actieve omkoping en het opstellen van valse facturen. In eerste aanleg had hij een jaar met uitstel en 7.500 euro boete gekregen. In beroep werd dat zeven maanden met uitstel en 4.500 euro boete met uitstel. Politiecommissaris Luc Lamine werd over de hele lijn vrijgesproken.
Politieke afrekening
Zowel Leona Detiège als toenmalig gemeentesecretaris Fred Nolf noemde de Visa-affaire achteraf een politieke afrekening om burgemeester Detiège uit het stadhuis te krijgen. Veel wil ze daar nu niet meer over kwijt. “Wat toen gebeurd is, is gebeurd. Ik denk er vandaag liever niet te veel meer aan terug. Al hoef ik me zelf voor niets te schamen”, zegt Detiège.