Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nieuwkomers hebben moeite met dialect: “Kleir of bekan, wat betekent dat?”
Anderstaligen leren Antwerpse dialect vooral op straat en proberen het over te nemen
Nieuwkomers in ons land die Algemeen Nederlands leren, zitten soms met vragen wanneer ze in het dagelijks leven dialect horen. Docenten in het volwassenenonderwijs in Antwerpen staan erbij stil, maar geven geen specifieke dialectlessen.
Nieuwkomers in ons land die Nederlands leren, krijgen in WestVlaanderen sinds een kort een cursus aangeboden waarin ze woorden uit het West-Vlaamse dialect leren, zodat ze op de werkvloer de dialectwoorden die ze daar voorgeschoteld krijgen, kunnen begrijpen. In onze provincie komt het dialect in de lessen Nederlands ook aan bod, maar in mindere mate.
“In de eerste plaats leren we hen het Algemeen Nederlands aan. Dat betekent echter niet dat er geen ruimte is voor de streekgebonden taal”, zegt Christel Van Boeckel van LBC Volwassenenonderwijs in Antwerpen. De docenten merken dat anderstaligen vaak met vragen zitten over woorden die ze op straat of op het werk horen. “Vooral in informele gesprekken zoals bijvoorbeeld op de tram, of met een oudere persoon, sluipt vaak dialect. De cursisten komen dan vragen wat die woorden betekenen, en die leggen we met plezier uit. Maar het is zeker niet de bedoeling dat we lessen in het Antwerps gaan geven”, zegt docent Martin Godts. “Cursisten horen sowieso dialect in hun omgeving, en nemen het op die manier over. Dat is een betere leerschool dan een handboek.”
Volgens de docenten is een doorgedreven ‘dialectcursus’ zoals in West-Vlaanderen in Antwerpen dus zeker niet nodig.
Tourist LeMC en The Strangers
“Uiteindelijk leunt het Antwerps redelijk dicht aan tegen het AN. En als de cursisten zelf dialect of tussentaal gebruiken, gaan we hen uiteraard niet tegenspreken.
Zis daar of tis goed gaan we niet verbeteren. Maar we maken wel duidelijk dat het geen standaardtaal is”, klinkt het.
In richtgraad 3, de op een na hoogste graad, is er een thema uitgewerkt rond België. Binnen het thema besteedt de leerkracht aandacht aan de verschillende di- alecten in België, met extra aandacht voor het Antwerps. De uitgangspunten voor het Antwerps zijn onder andere liedjes van Tourist LeMC en The Strangers. De leerkracht en de cursisten filteren een aantal woorden uit de liedjesteksten die vergeleken worden met het Nederlandse woord. De cursisten kunnen ook zelf woorden aanbrengen die ze opvangen in het dagelijkse leven.
‘Kleir’ en ‘bekan’
“Tijdens een straatinterview tijdens de Nederlands les leerde ik het woord crème”, vertelt Bakr, afkomstig uit Irak. “Ik heb de meeste dialectwoorden op straat geleerd. Maar het valt op dat jonge mensen ze minder gebruiken.” Ook Myriam uit Rwanda komt vaak in contact met dialect. “Soms is het een volledig andere taal, en wordt het ook veel sneller gesproken. Ik hoor op de radio ook dialecten uit andere streken, dus het is soms erg verwarrend.”
Woorden zoals efkes, subiet, en ginder worden door de anderstaligen vlot overgenomen. “Ik hoorde op mijn werk de woorden kleir en bekan. In de Nederlandse les leerde ik wat ze betekenen, en nu gebruik ik de woorden ook”, zegt Alaa uit Syrië.
Bozena uit Polen gebruikt liever geen dialect, omdat ze het te ingewikkeld vindt. “Ik werk met ouderen, en heb aan hen gevraagd of ze geen dialect willen gebruiken als ze met mij praten, en dat respecteren ze. Gelukkig maar.”
“Ik leerde onlangs het woord kaske. Dat zeg ik nu ook,
Martin Godts Docent ‘‘Cursisten horen sowieso dialect in hun omgeving. Dat is een betere leerschool dan een handboek.” Ali Cursist uit Afghanistan ‘‘Antwerps is een mooie taal, maar ik wil eerst Algemeen Nederlands leren. Het dialect volgt wel.’’
omdat het een gemakkelijker woord is dan afstandsbediening”, zegt Krystyna, ook uit Polen.
“Antwerps is een mooie taal. Maar ik wil eerst Algemeen Nederlands leren. Dat is de prioriteit, het dialect volgt wel”, sluit Ali uit Afghanistan af.