Mysterie van 1962 nog steeds niet opgehelderd

Waarom begaf gans het al na enkele minuten?

In 1962 werd Frans Heylaerts keizer door na amper enkele minuten de kop van de gans te rukken. Hoe dat zo vlug kon gebeuren, is nooit opgehelderd. Er was die dag geen euforie en Frans Heylaerts zal altijd herinnerd worden als ‘de man die in een mum van tijd keizer werd’.

Het keizerschap 1962 blijft een mysterie. “De gans bepaalt wie de nieuwe keizer wordt”, zeggen kenners. De titelstrijd duurt meestal tussen de drie à vier uur. De gans zit in een stevig net, en op vooraf afgesproken momenten worden mazen van het net doorgesneden. Op die manier kan de wedstrijd min of meer ‘gestuurd’ worden. Maar het is uiteindelijk de behendigheid van de ruiter en het paard, en de spierkracht die de keizer kroont. Toch is het niet uitzonderlijk dat, eenmaal het net van de gans is getrokken, het nog lang kan duren vooraleer de ganzenkop het begeeft.

Het keizerschap van 1962 zette al die zekerheden op de helling. Na een tiental minuten was het de beurt aan Frans Heylaerts. Hij reed onder de galg, gaf een stevige snok aan de gans en reed verder. Daarna kwam Fernand Van de Wiel aan de beurt. Frans De Schutter, de huidige voorzitter van de organiserende Polderbond, vervolgt het verhaal. “Fernand spoorde zijn paard aan. Maar op het moment dat hij op minder dan twee meter van de gans kwam, gebeurde het onvoorstelbare, het leek wel of er magie in het spel was. De kop van de gans viel uit het net... Fernand wist niet wat er gebeurde en reed verbouwereerd verder, zonder de gans aan te raken. De menigte schrok en dacht dat Fernand de nieuwe keizer was. Hij ontkende in alle toonaarden en benadrukte dat hij de gans zelfs niet had aangeraakt. Daarom keerden alle hoofden zich naar Frans Heylaerts. Die had als laatste aan de gans getrokken en dus moest hij de nieuwe keizer wel zijn”, legt Frans De Schutter uit.

“Maar ook Frans Heylaerts was niet gelukkig met wat net gebeurd was. Hij weigerde in eerste instantie de titel, want hij had de kop niet in zijn hand gehad. De jury stak de koppen bij elkaar. Sommigen stelden voor een nieuwe gans te hangen en de wedstrijd te herstarten, maar dat voorstel haalde het niet. Heylaerts werd uiteindelijk tot keizer gekroond. Waarom de gans het zo snel begaf, is nog steeds niet geweten. Er gaan theorieën de ronde, maar zekerheid zullen we waarschijnlijk nooit krijgen...”

De traditie van het gansrijden gaat terug tot in de middeleeuwen.

In 1948 werd Jos Deckers in Wilmarsdonk de allereerste keizer.

Frans Heylaerts, de ‘keizer na enkele minuten’. Al was hij daar zelf helemaal niet blij mee.