Miljarden uitgeven doe je niet zomaar

Met belastinggeld mag niet lichtzinnig worden omgesprongen. Dat is een les die minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) en de hele legertop maar beter goed in hun oren knopen. Tot gisteren dacht Vandeput dat het absoluut noodzakelijk was om de huidige F-16-gevechtsvliegtuigen van het Belgische leger tegen 2023 te vervangen. De aankoop van 34 nieuwe vliegtuigen kost de Belgische belastingbetaler 3,5 miljard euro. In een periode van veertig jaar loopt de kostprijs voor de nieuwe vliegtuigen zelfs op tot bijna 15 miljard euro, omdat die toestellen flink wat onderhoud nodig hebben. Maar uit een pas opgedoken studie van het Amerikaanse bedrijf Lockheed Martin, dat de F-16’s bouwde, blijkt dat alvast de carrosserie van de meeste Belgische gevechtsvliegtuigen makkelijk zes jaar langer meekan. De studie werd besteld door de legertop, maar belandde om een of andere reden nooit op het bureau van de minister.

Het is hoogst verontrustend dat zo’n belangrijk rapport niet tot bij de minister geraakt. Het zijn hij en de regering die moeten beslissen over hoe ons belastinggeld wordt uitgegeven. Is er rebellie binnen het leger? Heeft een generaal soloslim gespeeld en gedacht dat hij boven de wet stond? Heeft Vandeput zijn eigen legertop niet meer in de hand? Op die vragen moet nu zo snel mogelijk een antwoord komen.

Voor de bestelling van nieuwe gevechtsvliegtuigen is er minder haast. Een van de twee modellen die in de running zijn om de Belgische F-16’s te vervangen, is het Amerikaanse F-35. Landen die de F-35 al gebruiken, rapporteren nog allerlei mankementen. België kan dus best wachten tot de kinderziektes eruit zijn. Het leger heeft ook nog tijd nodig om te beslissen of het echt zo’n offensief toestel wil als de F-35, dat bijvoorbeeld bommen kan droppen in vijandig gebied. Of kiest het voor het defensievere Europese model Typhoon?

Als de federale regering de uitgave aan een miljardencontract een zestal jaar kan uitstellen, krijgt ze bovendien meer ruimte om andere problemen aan te pakken. Ze zou bijvoorbeeld iets aan de nog veel te grote armoede kunnen doen, of meer geld uitgeven aan gascentrales om de kernuitstap betaalbaar te maken. Die zaken zijn misschien iets dringender voor het welzijn van de bevolking dan de vervanging van gevechtsvliegtuigen die nog niet versleten zijn.