Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De nota lag in een schuif
Waarom rapport over F-16’s, dat belastingbetaler miljarden kan besparen, nu pas naar buiten komt
Het was geen groot geheim binnen de luchtmacht. Als het moest konden de Belgische F-16’s nog wel een paar jaar mee. Ze hadden zelfs de rapporten van producent Lockheed-Martin die het bewijzen. Alleen, de stafchef van het leger en de minister van Defensie wisten niet van de rapporten. Die waren ergens in een lade blijven steken. Welke lade? Die van luchtmachtbaas Frederik Vansina, gokt de oppositie.
Er was al van bij het begin van de legislatuur geen twijfel over. De F-35 zou de opvolger zijn van de F-16. Op dat staaltje spitstechnologie had de luchtmacht zijn zinnen gezet en ook minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) vond dat de beste oplossing. Zelfs de énige oplossing, want de F-16 zou het niet lang meer trekken. Tegen 2023 moeten de eerste exemplaren weg.
Alleen is al van halverwege 2016 duidelijk dat F-16’s in het buitenland best nog wel een paar jaar langer meekunnen. Toen was producent Lockheed Martin al bezig met studies om dat aan te tonen. Dus vroeg kapitein Antoon Boeykens, verantwoordelijk voor het beheer van de luchtvloot, hen in januari 2017 om na te kijken of de Belgische straaljagers ook in die categorie hoorden.
Eind april 2017 viel die studie binnen bij kapitein Boeykens. Ja hoor, ook de meeste van onze gevechtsvliegtuigen kunnen gemakkelijk nog tot 2029 vliegen. Een klein jaar later, in februari 2018, komt Lockheed Martin zelfs aanzetten met een tweede rapport dat zegt dat de vliegtuigen probleemloos nog 27 jaar konden vliegen, tot 2044.
Op dat moment zit de aanbestedingsronde voor de vervanger van de F-16 al in de laatste rechte lijn. Grootste kanshebber is die F-35. Aankoopprijs: 3,6 miljard euro, met onderhoudskosten en updates loopt die som zelfs op tot 15 miljard euro. Een serieuze som, maar Vandeput hamert erop dat de F-16’s zo goed als versleten zijn.
“Inschattingsfout”
Tot gisteren. Oppositiepartij sp.a duikelde het eerste rapport op en zette de hele redenering van de minister op losse schroeven. “Ik heb het bewuste rapport nooit gezien”, beweert Vandeput bij hoog en bij laag. “En ook de stafchef van het leger Marc Compernol weet van niets.”
Het werd zelfs nog erger toen een paar uur later ook het tweede rapport in de bus viel.
Dat niemand hem of Compernol op de hoogte bracht van die studies noemt Vandeput “op zijn minst een zware inschattingsfout”, maar volgens SP.A heeft iemand binnen de luchtmacht de teksten bewust achtergehouden om toch maar de F-35 binnen te halen. Wie dat is, kunnen ze niet met zekerheid zeggen, maar ze hebben genoeg materiaal om een
John Crombez
Voorzitter sp.a
“Eerst dacht ik nog dat minister Vandeput het gewoon niet wist. Maar nu begin ik te denken dat hij gewoon liegt.”
berekende gok te maken.
Zo hebben ze een interne mail van Lockheed Martin uit 2016, toen het bedrijf voor het eerst studies aan de man bracht. Daaruit blijkt dat Frederik Vansina, chef van de luchtmacht, het bedrijf in een telefoontje duidelijk had gemaakt dat hij “ontzet” was over het feit dat de vliegtuigbouwer bewijzen rondstrooide dat de F-16’s nog jaren mee konden.
En in mei 2017, toen het eerste rapport al circuleerde binnen de luchtmacht, mailde een andere bron van de socialisten dat het rapport best “naar het niveau van de stafchef en de minister wordt gebracht”. Aan kolonel Harold Van Pee nota bene, de man die instaat voor de aankoop van de nieuwe straaljagers.
“Leugenaar”
Binnen de luchtmacht mag niemand reageren. “Op uitdrukkelijke vraag van het kabinet Vandeput.”
De socialisten hebben de minister zelf intussen stevig in het vizier. “Vanochtend dacht ik nog dat hij het gewoon niet wist”, zegt sp.a-voorzitter John Crombez. “Na zijn doortocht op de commissie, na al die onwaarheden, begin ik te denken dat hij gewoon liegt.”