Over Jezus, klokken en de paashaas

Geschiedenis

Met Pasen zoeken we eieren. Dat weten alle kinderen. Maar op diezelfde dag vieren we ook de verrijzenis van Jezus Christus uit zijn graf. Voor de meeste mensen is het niet duidelijk wat de twee met elkaar te maken hebben. Da’s normaal, want ze hebben niks met elkaar te maken.

Hoewel Pasen wortels heeft in het christendom, kijken ook niet-christenen naar het feest uit. Want de feestdag heeft niet alleen met de wederopstanding van Jezus te maken, maar ook en vooral met paaseieren rapen. Die liggen meestal goed verstopt in de tuin, waar ze zijn gedropt door de klokken, of gebracht door de haas.

Volgens het LECA, het landelijk expertisecentrum voor cultuur van alledag, is Pasen ook verwant met Pesach, de dag waarop Joden de uittocht uit Egypte herdenken. “En de viering refereert ook aan de komst van een nieuwe lente. Op het Concilie van Nicea werd vastgelegd dat Pasen wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste vollemaan op of na 21 maart. Het feest valt daardoor ieder jaar op een andere datum tussen 22 maart en 25 april, vlak nadat de lente begonnen is.”

Sober leven en eten

Het is een nogal ingewikkelde berekening voor een simpele feestdag. Veertig dagen voor Pasen begint voor de christenen de vastenperiode, waarin ze sober leven en sober eten. Tijdens de vasten is het, of was het vroeger, verboden vlees en producten (zoals melk, boter en dus ook eieren) van warmbloedige dieren te eten. Eieren werden bewaard en daardoor waren er met Pasen grote hoeveelheden beschikbaar. Omdat eieren de vruchtbaarheid van de grond verbeteren, mengden boeren eierschalen door de bodem. “Daarnaast werden ook eieren beschilderd om ze vervolgens te begraven. Het zoeken naar die verstopte eieren diende om de kracht van de lente op te wekken.”

In de loop der eeuwen raakte het eieren rapen verweven met het echte Pasen. Want in de week voor de verrijzenis van Jezus luidden de kerkklokken niet. Ze waren allemaal naar Rome om er paaseieren op te halen. Op paaszaterdag keerden ze terug en losten ze hun eieren boven tuinen.

Aan het eieren rapen kwamen lange tijd alleen kippeneieren te pas, want chocolade was te duur. De chocoladen eieren doken pas in de loop van de 20ste eeuw op in Duitsland. Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog verscheen de paashaas op het toneel.