Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Als je van krakende chips uit het raam wil springen
3% van de mensen lijdt aan misofonie
Hap, smak, slurp, slik. Zo’n 3% van de mensen gaat spontaan aan het walgen of wordt woedend als ze zelfs maar dénken aan het geluid van krakende chips, het geritsel van een zak of een hap uit een appel. Misofonie heet die aandoening. Psychiater Arjan Schroder heeft nu een doctoraat gewijd aan het tot nu toe onbeschreven fenomeen.
Een extreme aversie voor een heleboel geluiden, pas sinds enkele jaren is daar een term op gekleefd: misofonie. Dat gebeurde door de Vlaamse hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys, afdelingshoofd van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, en zijn onderzoeksteam. Eén van hen, psychiater Arjan Schröder, is nu gedoctoreerd op het thema. “Het woord betekent letterlijk de haat van geluid’, zegt Schröder. “Toen wij begonnen met het onderzoek in 2009 was er nog niets over bekend. We hadden patiënten met een extreme woede of walging voor geluiden, en we voelden dat ze nergens in pasten. Het is geen fobie en geen dwangstoornis.”
Misselijk
Om te weten wat het dan wel was, ging het team op zoek naar andere mensen met dezelfde klachten. De getuigenissen kwamen binnen, waarop Schröder besloot er een onderzoeksproject en promotieonderzoek van te maken. “Misofonie gaat verder dan gewone ergernis. Iedereen zal het wel kennen: de kriebels krijgen van een geluid. Van een nagel op een krijtbord, bijvoorbeeld. Maar bij mensen met misofonie zit het dieper. Het gaat over échte fysieke misselijkheid of zo’n grote woede dat je de ander iets zou aandoen als hij niet stopt met het geluid te maken. Ze kunnen niet meer samen met anderen eten of werken.
Vaak wordt het na verloop van tijd ook alleen maar erger.”
Zoals Michel Morien (56) uit Landen al heeft ervaren. “Als mijn vrouw naast me chips zit te eten, zou ik die zo uit haar handen slaan”, zegt hij. “Vreemd eigenlijk. Ik werk de hele dag tussen lawaaierige machines, maar daar heb ik geen last van.”
Het geluid van een zak chips is een van de meest voorkomende ergernissen. Maar nog meer mensen met misofonie verdragen geen krakende appel. “Van een kind of een dier kan ik nog eetgeluiden verdragen”, zegt Inge Mastbooms (47) uit Zoersel. “Maar van een volwassene absoluut niet. Zelfs het geluid van ademen of zuchten kan me de kast op jagen. Naar de cinema ga ik nog zelden.”
Intensieve therapie
Meer dan alleen naar een beschrijving van de symptomen, zocht Schröder ook naar wat misofonie doet in de hersenen en naar een behandeling. “In hersenscans zagen we dat er iets misgaat in de automatische verwerking van geluidsprikkels. Daarna zagen we bij MRI’s ook dat de gebieden die te maken hebben met aandacht veel actiever zijn dan bij anderen wanneer ze de irriterende geluiden horen.”
Ondertussen hebben ze in het AMC al zo’n achthonderd patiënten behandeld. Want ja, er bestaat een behandeling. “Vroeger dacht men dat het een fobie was, en ging men mensen als therapie extra blootstellen aan de geluiden. Maar dat maakt het dus alleen maar erger. Wij gebruiken een intensieve therapie die vier technieken combineert. Eén oefening is bijvoorbeeld dat we het irriterende geluid, zoals het kraken van chips, laten horen terwijl ze beelden zien van voeten die stappen in de sneeuw. Zodat ze een positiever gevoel krijgen bij het geluid.”
In Vlaanderen is er voorlopig nog géén behandeling. Inge behelpt zich met oordoppen tijdens elk etentje, Ingrid kocht een dure geluiddempende hoofdtelefoon. “Die draag ik op het werk de hele dag. Pas sinds ik die heb, kan ik weer een beetje leven.”