Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Daar komt de nieuwe Poetin
Uitslag van ‘verkiezingspoppenkast’ staat vast: generaal Sisi brengt militaire dictatuur helemaal terug
Echte verkiezingen kan je ze niet noemen, ze stellen niks voor. De Egyptenaren kunnen sinds gisteren en tot morgen – ze zijn tenslotte met honderd miljoen – naar de stembus. Maar enkel en alleen generaal Abdul Fatah al-Sisi zal daar als winnaar uitkomen. Er is één andere kandidaat: een architect die zélf voor de generaal supportert. En daarmee is in Egypte de militaire dictatuur helemaal terug. “Het is zelfs erger dan vroeger.”
Noem hem maar de Vladimir Poetin van Egypte. Want er is meer dan één parallel te trekken tussen de Russische president en zijn Egyptische collega Abdul Fatah alSisi. Die wil er ook een termijn bij doen, en net als de Rus ligt hij er niet wakker van of hij het wel zal halen. Want net als Poetin heeft Sisi ervoor gezorgd dat er aan zijn verkiezingen geen tegenstanders die naam waardig meedoen.
Niet dat er geen oppositie is. Er was een andere generaal, Sami Anan, die het tegen Sisi wilde opnemen. Maar hij werd gearresteerd. De reden: hij had aan het leger geen toestemming gevraagd om zich kandidaat te stellen. Ahmed Shafiq, een voormalige eerste minister, wilde ook president worden. Maar hij werd gedeporteerd en trok zich terug. Khaled Ali, een mensenrechtenadvocaat, werd ook geïntimideerd en trok zich terug. Te elfder ure meldde zich Moussa Mustafa Moussa, een architect en de voorzitter van een onbeduidend partijtje. De man had zich bovendien eerder al achter Sisi geschaard. Een marionet van het regime, is de algemene aanname.
Uitlaatkleppen
Dus zal Abdul Fatah al-Sisi deze week opnieuw verkozen worden tot president. In 2014 won hij met 96,9% van de stemmen. En daar zit nog een gelijkenis met de Russische president. “Net als Vladimir Poetin doet Sisi het niet alléén met intimidatie, gesjoemel en propaganda”, zegt Chams Eddine Zaougui, arabist en schrijver van Dictators, een Arabische Geschiedenis.
“Hij heeft ook een reële machtsbasis. Hij werpt zich op als de man die voorkomt dat het land opnieuw afglijdt in chaos. De mensen vrezen nog meer economische miserie, nog meer terrorisme en nog minder toeristen. Dus gaan ze mee in de propaganda van Sisi. En steunen ze hem, ondanks alle repressie.”
En dus is de militaire dictatuur, na een korte en mislukte flirt met de democratie, helemaal terug. “Maar Sisi is geen kopie van de vroegere militaire machthebber Hosni Moebarak”, zegt Zaougui. “Hij is nóg erger. Moebarak was een alleenheerser, maar hij liet tenminste iets van oppositie en
mediavrijheid toe. Zodat er bepaalde uitlaatkleppen waren. Sisi doet helemaal niets om de schijn van democratie op te houden.”
Voor hij hem in 2013 omverwierp, werd luitenant-generaal Abdul Fatah al-Sisi door Mohammed Morsi, de eerste democratisch verkozen president van Egypte, aangesteld als minister van Defensie en opperbevelhebber van het leger. “En daarvoor was hij de baas van de militaire inlichtingendienst”, zegt MiddenOostenkenner Koert Debeuf, die zelf jaren in de Egyptische hoofdstad Caïro woonde. “Dat zijn de mannen die de touwtjes in handen houden. Die repressiemachine geeft Sisi macht.”
Broze macht
En hij heeft ze nodig, want volgens Debeuf brokkelt de steun voor de president bij het leger en bij de bredere Egyptische elite af. “Omdat hij naar niemand luistert. Maar ondertussen neemt ook de veiligheid af. En wordt het imago van het leger niet beter. Daarom is dé vraag bij deze verkiezing: hoe groot is de opkomst?”
Want Sisi aast nu al op een derde en vierde ambtstermijn, terwijl de grondwet er nu maar twee toelaat. En hoe hoger de opkomst, hoe groter zijn autoriteit om de grondwet te wijzigen. “Maar die opkomst zal laag zijn”, voorspelt Debeuf. “De mensen hebben echt geen zin om te gaan stemmen. Omdat ze weten dat dit geen echte verkiezing is, maar ook omdat er een algemene apathie is ten aanzien van de politiek. Sisi had beloofd om veiligheid te brengen, maar de oorlog in de Sinaï gaat door en er zijn aanslagen in Caïro. Hij had beloofd om welvaart te brengen, maar voor de gewone Egyptenaren is het leven twee tot drie keer duurder geworden. En er is de repressie. Iedereen wordt in de gaten gehouden en gecontroleerd. Liefst 60.000 mensen zitten vast om politieke redenen. Er sterven mensen door foltering in politiekantoren. Net daardoor kwam er in 2011 revolutie.” Chams Eddine Zaougui: “Je zou kunnen zeggen dat Sisi op het toppunt van zijn macht is, als hij met deze verkiezingspoppenkast wegkomt. Je zou ook kunnen zeggen dat zijn macht net heel broos is, als hij zoveel mensen moet intimideren en arresteren om eraan vast te houden.”
Chams Eddine Zaougui
Arabist
“Moebarak liet tenminste iets van oppositie en mediavrijheid toe. Sisi doet helemaal niets om de schijn van democratie op te houden.”