Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Heemkundige kring van Stabroek bewaart origineel decorstuk Jan Mat
Toneelkring Jan Mat bestaat dit jaar exact 125 jaar
Het is 125 jaar geleden dat toneelkring Jan Mat werd opgericht en de vereniging is levendiger dan ooit. Er worden elk jaar twee stukken gespeeld om zo veel mogelijk van de vijftien spelende leden aan bod te kunnen laten komen.
Toneelkring Jan Mat werd in 1893 opgericht in de schoot van fanfare De Verbroedering in Putte. Er was toen één fanfare en één toneelkring voor het grensdorp Putte-België en Putte-Nederland. De naam kwam van de bijnaam van de Nederlander Jan van Alten. Deze zou zich in de 19de eeuw in het grensdorp zijn komen vestigen. Hij leerde de gemeenschap biezen matten vlechten en kreeg algauw de bijnaam ‘Jan Mat’.
Drama en klucht
“In 1920 ontstond er een scheiding tussen de fanfare en de toneelkring, maar dankzij postmeester Gerard Van Bouwel, bleven de twee verenigingen wel samenwerken”, vertelt Marcel Gysen, voorzitter van de toneelkring. Destijds werden telkens twee toneelstukken in één avond opgevoerd. “De voorstellingen gingen om 17u van start en eindigden om 23u. Starten deden ze met een drama en eindigen met een klucht. Mensen moesten tevreden en zonder problemen naar huis. Tussendoor zorgde de fanfare voor een muzikale noot”, voegt Marcels broer en penningmeester Gilbert eraan toe.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de toneelvereniging stilgelegd. In 1945 stonden de acteurs van Jan Mat een laatste keer op de planken. Ze voerden een openluchtspel op, op het domein van graaf Moretus, het Ravenhof.
Na veertig jaar werd in 1985 opnieuw aangeknoopt bij de traditie. “Leon Cruysweegs zorgde voor de heroprichting van de vereniging en hij was ook de eerste voorzitter. Voor de oorlog was hij al actief in de vereniging”, vertelt huisregisseur David Goedons. “We waren in 1975 beginnen spelen bij KWB Putte, maar tien jaar later volgde er een opsplitsing en hielden we Jan Mat weer boven de doopvont”, vertelt Gil- bert Gysen.
Aanvankelijk speelde Jan Mat in het Putse Gildenhuis, maar enkele jaren na zijn ontstaan, kwam de ruimte boven carrosserie Herman Robert in het centrum van Kapellen vrij. “Daar was een orgelclub gevestigd, die ophield te bestaan. Van de ruimte maakten we een theaterzaal met plaats voor 85 mensen”, vertelt Gilbert Gysen nog. Ondertussen is Elly Cruysweegs, Leons dochter ook al ettelijke jaartjes een van de trekkers van de vereniging.
Onlangs dook een uniek decor uit het startjaar van de toneelkring Jan Mat op. Het is in het bezit van de Stabroekse heemkring Molengalm, die het zorgvuldig bewaart voor het nageslacht. Het doek toont de intrede van Jan Mat in het grensdorp. Het decor werd geschilderd door Eduard Van Dooren.