23% meer erfenissen naar goede doelen

Ook schenkingen zitten in de lift

De trend dat meer mensen hun geld nalaten aan goede doelen, zet zich onverminderd door. In 2017 erfden goede doelen in totaal 254 miljoen euro, een stijging met 23% tegenover 2016 en zelfs met 41% tegenover 2015. Vooral duolegaten, waarbij mensen een deel van hun nalatenschap aan een goed doel geven en een deel aan andere erfgenamen, zijn populair. Want dan betaalt het goede doel ook de belasting voor de andere erfgenamen.

Wie overlijdt, heeft in zijn testament steeds vaker aan goede doelen gedacht. Gemiddeld gaan al drie legaten per dag die kant uit, berekende Vlaams parlementslid Katrien Schryvers (CD&V). Ook voor schenkingen aan goede doelen was 2017 een goed jaar. Dat was vooral te danken aan één enkele schenking van zo’n 100 miljoen euro.

Jawel, één persoon heeft vorig jaar bijna 100 miljoen euro gegeven aan een goed doel. Dat en andere gegevens vernam parlementslid Katrien Schryvers uit Zoersel uit verschillende parlementaire vragen. “Wie de gulle gever is en wie de begunstigde, weten we niet. Dat wordt door de Vlaamse belastingdienst niet bekendgemaakt”, zegt ze.

5 miljoen belasting

Op schenkingen aan goede doelen moet een belasting betaald worden van 5,5%. Dat leverde de Vlaamse schatkist in 2015 zo’n 2,5 miljoen euro op, in 2016 zo’n 1,3 miljoen euro en in 2017 plots 7,2 miljoen euro, een stijging met 442%. Met dank dus aan die ene schenking waarop 5 miljoen euro belasting is betaald.

Het is leuk als anekdote, maar de cijfers worden serieus als het over erfenissen gaat voor goede doelen. Daarop moet een belasting van 8,5% worden betaald. Het bedrag van de aldus geïnde belastingen in Vlaanderen is in 2017 gestegen met maar liefst 23% tegenover 2016 en met 41% tegenover 2015.

Opmerkelijk is dat er maar 733 nalatenschappen naar in totaal 1.080 goede doelen gingen – er kunnen meerdere legaten zijn per erfenis. Het gemiddelde bedrag van zo’n nalatenschap is ongeveer 340.000 euro. Dat is dus een gemiddelde. Hoe de verdeling zit tussen lage en hoge bedragen is niet duidelijk.

Katrien Schryvers vermoedt dat steeds meer duolegaten worden gedaan. Dat wil zeggen dat de erflater de erfenis opsplitst: een deel voor een goed doel en een deel voor de andere erfgenamen. De regeling is zo dat het goede doel óók de belasting van de andere erfgenamen betaalt, waardoor het voor hen nog voordeliger is dan wanneer ze de hele erfenis hadden gekregen.

Pedofilieschandalen

Die rekening gaat wel alleen op voor erfenissen zonder kinderen of naaste verwanten (behalve bij heel hoge bedragen). Als vrienden, buren of neven en nichten erven, betalen zij namelijk successierechten die hoger kunnen liggen dan het bedrag dat naar het goede doel gaat.

In de nieuwe erfbelastingsregeling, die ingaat vanaf september, worden de tarieven wel verlaagd, maar dat is dan bijvoorbeeld van 65 naar 55% voor het hoogste tarief. Dat blijft aanzienlijk.

Volgens Marnix Puype van Testament.be, de vereniging die legaten voor goede doelen promoot, werpen hun campagnes steeds meer vruchten af, ook voor de duolegaten. “Verder zijn nog twee factoren belangrijk: de babyboomers die nu overlijden, de sixties-generatie, heeft meer de gewoonte om goede doelen te steunen. En vroeger was de Kerk vaak ontvanger. Door de secularisatie, en ook wel de pedofilieschandalen, is dat duidelijk verschoven, al krijgt de Kerk nog altijd behoorlijk wat.”

Marnix Puype ziet in de toekomst nog grotere bedragen naar goede doelen gaan. “Omdat in de nieuwe regeling ouders vrij mogen beslissen over 50% van hun erfenis. Nu is dat bij één kind een derde, bij twee een kwart enzovoort.”

Gaia boven

De bekende dierenrechtenorganisatie Gaia is een goed voorbeeld van het belang van erfenissen voor goede doelen. “Het aandeel daarvan in onze inkomsten neemt elk jaar toe. Vorig jaar waren legaten al goed voor ruim 2 miljoen euro, bijna de helft van al onze inkomsten. Vroeger was dat maar een kwart”, zegt Frederick Rooseleir, verantwoordelijke voor de fondsenwerving bij Gaia.

“Wij begeleiden mensen hier ook in, leggen huisbezoeken af en geven uitleg. Rond het duolegaat bestaan bijvoorbeeld nog misverstanden. Als het bedrag voor het goede doel te klein is, is het voor ons niet interessant: dan betalen we méér aan belastingen dan dat we krijgen en dat zou zelfs onwettig zijn. De richtlijn is dat minimaal 45% naar het goede doel moet gaan.”