Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De tijd dat projectontwikkelaars met alles wegraakten is voorbij”
In Kontich is ‘slechts’ 52% van de inwoners tevreden over de natuur en het groen in de gemeente. Een opmerkelijk cijfer, zeker als je weet dat die tevredenheid in Antwerpen 63% bedraagt en in Brasschaat zelfs 96%. We legden het lage cijfer voor aan Wim Annaert, schepen van Ruimtelijke Ontwikkeling, Milieuzorg en Groen voor de lokale partij Sander. Hij leidde ons rond om het lokale groenbeleid toe te lichten. “Veel van onze inspanningen zullen pas op langere termijn zichtbaar worden.”
We staan op een grasplein op de kruising van de Bergstraat en de Lijsterbolstraat, vlak bij het kerkhof van Kontich. “Tot twee jaar geleden was dit een rotonde”, vertelt Wim Annaert, net 55 geworden. “Aan één kant hebben we de weg opgebroken en hebben we gras gezaaid. Nu kunnen de buren hier op hun gemak met elkaar keuvelen en kunnen kinderen spelen zonder dat ze een straat moeten oversteken. Ook elders in de gemeente voeren we identieke ingrepen uit en bij het bekendmaken van die plannen gaan de buurtbewoners altijd op hun achterste poten staan. ‘Oeioei, mijn parkeerplaats verdwijnt.’ Of: ‘Dat gaat hier binnen de kortste keren vol hangjongeren zitten.’ Maar na twee jaar heb ik nog geen enkele klacht gekregen over deze ingreep. Een Vlaming is zo. Je hoort hem alleen als hij te klagen heeft. Dat vind ik wel jammer. Een schouderklopje af en toe zou toch deugd doen.”
Verbaasd
Wim Annaert, gepokt en gemazeld in de lokale natuurbeweging, steekt niet weg dat hij verbaasd is over de lage cijfers in de gemeentemonitor. Maar hij snapt het wel. “Vroeger voerde het Kontichse gemeentebestuur een ad-hocbeleid als het op groen aankwam. Een burger klaagde dat er een boom gesnoeid moest worden, de schepen liet dat uitvoeren. Daar zijn we mee gestopt. We gaan niet langer bomen kappen omdat een bewoner zijn oprit wil verbreden. Wij hebben nu uitgestippelde doelstellingen. Vroeger werd er in het laatste jaar voor de verkiezingen nog snel een bosje aangeplant. Dan mocht de natuurbeweging mee met de schepen op de foto voor de krant en dat was het volledige natuurbeleid. Projectontwikkelaars en bedrijven raakten met alles weg. Er waren wel regels over bufferzones en zo, maar niemand liet ze naleven. Die tijd is voorbij. Wij leggen verplichtingen op. En wij pakken het veel gerichter aan.”
Die planmatige aanpak zal veel met zijn wetenschappelijke achtergrond te maken hebben. Zaterdag, zondag en maandag is de schepen met zijn gemeente bezig, de andere vier dagen is hij als professor biologie aan de slag op het departement neurowetenschappen van de KU Leuven, waar hij moleculair alzheimeronderzoek doet.
10.000 bomen
“In vijf jaar is er in Kontich 16 hectare nieuwe natuur bijgekomen”, zegt hij trots. “6,5 hectare daarvan bestaat uit nieuw bos. We hebben tienduizend bomen aangeplant. Dat is vrij uitzonderlijk in de Antwerpse Zuidrand, een sterk geürbaniseerde, van nature bosarme regio. Nu zijn we overal grond aan het opkopen om onze natuurgebieden te verbinden via trage wegen voor fietsers en wandelaars.”
Hij neemt ons mee naar de Hessepoellei in deelgemeente Waarloos, een voorbeeld van zo’n trage weg. “Wij hebben hier de grond aangekocht van de Kerkfabriek om fietsers en wandelaars op een veilig pad door het dorp te loodsen. Wie naar de Chiro, de voetbalclub, het kinderdagverblijf of de kerk gaat, komt nu geen auto meer tegen.”
Annaert wijst naar de boomgaard die naast het pad werd aangeplant en de houtkant die tot aan het Hessepoelbos loopt. “Over tien tot vijftien jaar zal dit landschap er totaal anders uitzien en zal de biodiversiteit veel groter zijn.”
De vader van vier kinderen was nooit eerder in de politiek actief. Tot hij samen met andere geëngageerde dorpsgenoten de lokale partij Sander oprichtte, kort voor Samen Anders. “We wilden de hegemonie van de CD&V doorbreken en dat is ons van de eerste keer gelukt.” Sander profileert zich links-liberaal en progressief, maar voelt zich prima in de coalitie met de N-VA, die de burgemeester levert. “De nationalisten in Kontich zijn er van de progressieve kant”, lacht hij. “Wij willen graag samen verder na de verkiezingen. De samenwerking tussen de verschillende departementen loopt gesmeerd. Als ik zo’n rotonde laat vergroenen, werk ik samen met mijn N-VA-collega van Mobiliteit en Openbare Werken. Het heeft geen zin om alleen maar dingetjes voor ons eigen departement binnen te halen en dan daarmee gaan stoefen tijdens de verkiezingscampagne. Dit is teamwerk.”
De professor is een bevlogen man. Hij vertelt vol vuur over het nieuwe vlonderpad in het Langbos en over de toekomstige Parkwijk Groeningen naast de E19 aan het Sint-Ritacollege met een revolutionaire geluidswal die het geraas en het fijn stof van de auto’s buiten zal houden. “Wij hebben de projectonwikkelaar gedwongen om maar 10 hectare te gebruiken van de 20 die oorspronkelijk voorzien waren. De andere helft
Wim Annaert Schepen
“Een Vlaming hoor je alleen als hij te klagen heeft. Een schouderklopje af en toe zou deugd doen.”
“Vroeger legde het gemeentebestuur in het jaar voor de verkiezingen nog snel een bosje aan. Een foto voor de gazet. Klik! En dat was het volledige natuurbeleid.”
moet hij als park inrichten. Hij staat dus een deel van zijn winst af, maar krijgt daarvoor wel kwaliteit in ruil. Die 10 hectare zorgen meteen voor het grootste park in heel Kontich. En door één weloverwogen knip te maken in de Pierstraat wordt heel die nieuwe wijk bovendien een grote, autoluwe zone.”
Nature Run
De oude spoorwegbermen die door Kontich lopen zijn nu nog een woestenij, maar de gemeente kon ze kopen van de NMBS en eentje wordt al deze zomer heraangelegd als een fiets- en wandelpad, een oost-westaftakking van de fietsostrade tussen Antwerpen en Mechelen. “We trekken de natuurbeleving veel meer het centrum in. De Kontichnaar zal niet langer de auto moeten instappen om een natuurwandeling te maken of om op een rustig plekje een boek te lezen. Deze zondag organiseert Natuurpunt een Nature Run, een looptocht van tien kilometer. Slechts twee kilometer van het parcours loopt op de normale verkeerswegen. Twee weekends geleden hebben we speciaal daarvoor met vijftien vrijwilligers nog een looppad van een kilometer aangelegd.”
40.000 bloembollen
We staan in de Volderij, een 21ste-eeuwse nieuwbouwwijk, waar de schepen ons toont hoe hij het groen en de natuur in de dorpskern wil brengen. Tussen de appartementen liggen vijvers die het regenwater opvangen en overal daarrond een symfonie van geel en wit. “In 2013 zijn we begonnen met het aanplanten van vijfhonderd bloembollen. Ik was nog zo naïef dat ik die eerste bollen uit eigen zak betaalde. Ondertussen hebben we er in Kontich al meer dan veertigduizend aangeplant.”
Die bloemen zijn cruciaal, net als het gras errond. Ze moeten bijen en insecten aantrekken, noodzakelijk voor de natuur. “We zijn ook een pesticidevrije gemeente. Onkruid bestrijden we manueel met heetwaterunits. Dat is heel arbeidsintensief. En op veel plekken maaien we bewust niet, of niet constant. En dat frustreert veel, vooral oudere, bewoners. Die mensen willen scherp afgelijnde haagjes en strakke gazons. Die zijn het niet gewend om tot diep in juni naar ongemaaid gras te kijken. Ze vinden dat niet proper. Terwijl het veel gezonder is en beter voor de natuur. Wij doen ons best om voortdurend in dialoog te gaan. Dan leggen we bijvoorbeeld uit waarom we een verdorde margriet niet weghalen. Mensen vinden dat slordig, maar als je een margriet maait, komt ze niet meer terug. Je móét die dus laten verdorren. Na een tijdje zijn ze wel mee, hoor, en sommigen bieden zelfs spontaan hun hulp aan. Maar er kruipt veel energie in.”
Cruisend door de gemeente wijst Wim Annaert op de bomen in de straten. Ook langs landelijke wegen planten ze nieuwe bomen aan, streekeigen soorten als linde, zomereik, beuk en lijsterbes. “We hebben ondertussen bijna vijfduizend straatbomen in de gemeente. In de kern willen we stenen canyons zo veel mogelijk vermijden. Straten met bomen zijn 3 tot 4 graden koeler. Dat maakt het verschil ’s nachts in de zomer. Met dergelijke duurzaamheidsbeginsels willen we de gevolgen van de klimaatopwarming minimaliseren. Dat is natuurlijk veel moeilijker dan een ad-hocbeleid, duurder ook. De inwoners zien het effect ook niet meteen, maar op lange termijn is het noodzakelijk.”
We rijden langs een zone die ingepland staat als kmo-gebied, maar waar de gemeente een signaalgebied van gemaakt heeft. “10 à 12 hectare die we nu gebruiken voor waterbuffering, nieuw bos én trage wegen.” We stappen uit achter het voetbalveld van VK Kontich, naast de fietsostrade. Hier ligt het natuurgebied van de Babbelse Plassen. Op een recent aangelegd looppad van verhakseld hout houden we halt en luisteren we naar de helse kakofonie van parende kikkers in de Plassen. “Ik woon niet zo heel ver hiervandaan”, lacht Wim Annaert. “Ik hoor die kikkers kwaken tot in mijn slaapkamer. Zalig. Ik word daar rustig van.”