Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Grootmoeder van de natie, voorbeeld voor haar opvolgsters
Historische first lady, vrouw van George H.W Bush en moeder van George W. Bush, overleden Spierwit van verdriet
Met Barbara Bush (92) heeft de Verenigde Staten een van de opmerkelijkste first lady’s en een ‘first mother’ verloren. ‘De grootmoeder van de natie’ vulde het ambt op een eigengereide manier in. Trouw aan de zijde van de president, sturend achter de schermen, maar met ruimte voor zichzelf. De moederkloek van een clan die voor haar opvolgsters meer dan een baken verzette.
Echtgenote én moeder van een president zijn, het is een record, maar een dat Barbara Bush moet delen met Abigail Adams (17441818), vrouw van John Adams en moeder van John Quincy Adams. Het record dat Barbara Bush wél brak, is dat van langst getrouwde presidentiële koppel. Vorig jaar vierden Barbara en George Bush hun 73ste huwelijksverjaardag. Meer dan driekwarteeuw waren ze een koppel.
Barbara Pierce was pas 16 jaar toen ze op een kerstfeest in 1941 haar latere man tegen het lijf liep. Achteraf zei ze dat ze bij de eerste jongen die ze is tegengekomen is gebleven. De grote liefde was wederzijds. George, die gevechtspiloot was tijdens de Tweede Wereldoorlog, doopte zijn vliegtuig Barbara.
Huwelijksgeluk is niet iets waar alle first lady’s mee gezegend zijn. Ronald Reagan vond die bij zijn Nancy, Barack Obama bij Michelle. Voor de meeste presidentsvrouwen is het een kwestie van officieel samenleven en hun echtgenoot ondanks veel schandalen niet laten vallen. Bij Barbara en George Bush was er wel een gerucht dat hij iets zou hebben gehad met een medewerkster, maar ze maakte zich er met een kwinkslag vanaf.
Humor tekende haar. Het was een karaktertrek die ze deelde met Michelle Obama. De reden waarom de families het ondanks hun politieke meningsverschillen goed met elkaar konden vinden.
De moederkloek vergeet nooit
Gelijkenissen met huidig first lady Melania zijn er niet. Als Barbara Bush aan een ding een hekel had, dan was het wel aan de uiterlijke schijn die een first lady tentoon moet spreiden. Barbara Blue, vanwege haar lievelingskleur, is de enige modetrend die ze nalaat. Ze was politiek betrokken en sociaal geëngageerd, maar haar belangrijkste bezorgdheid was wel haar clan, haar man op kop.
Komt Melania Trump amper op om Donald te verdedigen als die zich weer eens in nesten heeft gewerkt, dan sprong Barbara altijd in de bres voor haar familie. Toen haar kleinzoon Jeb tijdens de voorverkiezingen tegen Trump moest opboksen, kreeg hij lelijke sneren naar het hoofd geslingerd. De grootmoeder van de natie zou die aanvallen nooit vergeten. Na haar 90ste kwam ze op televisie om Trump een leugenaar en een vrouwenhater te noemen. Dat deed ze als moederkloek van de clan, maar ook omdat de Trumps haaks staan op alle kwaliteiten haar worden toegedicht, zoals nederigheid en toewijding. Die lopen als een rode draad door haar publieke leven. Ze volgde haar man als zijn schaduw tijdens zijn carrière, die midden de jaren 60 begon. Vanwege zijn vele functies moesten Barbara en haar vijfkoppige kroost 29 keer verhuizen. Vanaf 1964 voerde ze campagne voor haar man en later voor haar zoon, die twee ambtstermijnen als president uitzat.
De moeilijkste periode van haar leven was toen haar man CIA-baas was. Ze raakte wat geisoleerd en sukkelde in een depressie. “Als ik met de auto reed, dan dwaalden mijn gedachten af. Ik zag een boom en dacht: als ik daar nu tegen rijd. Dan ging ik naast de weg staan tot het overging.” Die openheid maakte van haar een van de meeste geliefde first lady’s ooit.
Innige band met Witte Huis
Barbara Bush heeft nog een record. Ze heeft het langst een innige band met het Witte Huis gehad. Acht jaar als echtgenote van de vicepresident onder Reagan, vier jaar als first lady en nog eens acht jaar als first mother. Op geen enkel moment heeft ze de carrière van haar man in diskrediet gebracht. Ze zweeg, hoewel ze botste met de conservatieve visie en stijl – of het gebrek eraan – van Reagan. Met zijn vrouw, de hautai- ne Nancy, kon ze amper door een deur.
Hoewel ze in eerste instantie in het openbaar zweeg, stuurde ze de politieke campagnes van haar man, stippelde ze mee de strategie uit en had ze de hand in zijn speeches.
Verloochenen deed ze zichzelf en haar eigen gedachtegoed daarbij nooit. Ze durfde haar menings- verschillen met de Republikeinse partij te uiten. Het opmerkelijkste moment kwam er toen ze bij de tweede race naar het Witte Huis, die verloren werd
tegen Clinton, abortus “een persoonlijke zaak” noemdie de.
Ze legde een lange weg af voor ze op de voorgrond durfde te komen, maar de vele jaren ervaring zorgden ervoor dat ze de eerste presidentsvrouw werd die een verkiezingsconventie toesprak. Met een ode aan Bush de familieman. Hoe de politiek werkt in de Verenigde Staten wist ze erg goed. In 2005 voorspelde ze dat Hillary Clinton ooit presidentskandidaat zou zijn. En zou verliezen.
Van elke first lady heeft een Amerikaan een typerend beeld. De uitbundige Michelle Obama, het stijlicoon Jackie Kennedy, de verbeten Hillary Clinton, de afstandelijke Melania. Bij Barbara Bush was dat het witte haar. Dat kwam er in enkele dagen tijd, toen jongste dochter Robin in 1953, 2 jaar oud, aan leukemie overleed. Het tekende haar voor het leven. Het inspireerde haar ook. Ze steunde en stimuleerde kankeronderzoek. Ze werd ook de drijvende kracht van campagnes ter bevordering van geletterdheid omdat een van haar zoon dyslexie had.
Elke first lady moet goede doelen vervullen. Barbara Bush leerde haar opvolgsters dat persoonlijke betrokkenheid voor een extra stimulans en een grotere overtuigingskracht
zorgt. Alle middelen waren goed. Ze werd ze de eerste first lady die bij Oprah aanschoof. Ze had een eigen radioprogramma, Mrs
Bush’s Story Time, waar ze praatte over aids, de rechten van native Americans, rassenhaat. Legendarisch – en toen schokkend – is de foto waarop ze een baby met hiv vasthoudt om te tonen dat je zo niet besmet kon worden.
Haar strijd voor de erkenning van holebi’s viel evenmin overal in goede aarde. Net als het aan boord halen van een zwarte perswoordvoerder in het Witte Huis. Barbara Bush toonde dat een first lady veel meer kan doen dan in de schaduw van haar man lopen. Dat ze, zonder de eigenheid en zichzelf te verliezen, toch zijn grootste verdediger en bewonderaar kan zijn. Dat
een first lady bakens kan verzetten en geschiedenis kan schrijven. Als ze dat tenminste wil.