Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Held van autisten stuurde zieke kindjes de dood in
Zijn hele leven hield hij vol dat hij honderden kinderen had gered uit de handen van de nazi’s. Maar nu blijkt dat Hans Asperger actief meewerkte aan het euthanasieprogramma van het Derde Rijk. De Oostenrijkse kinderarts – beroemd voor zijn werk rond autisme – zou meerdere kinderen de dood hebben ingestuurd om het Arische ras zuiver te houden.
In een speech aan de Universiteit van Wenen, deed Hans Asperger er nog een schepje bovenop. “Ik werd zelfs gezocht door de Gestapo. Omdat ik weigerde kinderen te verklikken.”
Hij werd sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog een held genoemd. Niet alleen voor zijn werk rond autistische kinderen, maar ook omdat hij mentaal en fysiek gehandicapte en gedragsgestoorde kinderen weigerde door te sturen naar Am Spiegelgrund. Dat Weense kinderziekenhuis draaide mee in het euthanasieprogramma van de Duitse bezetter om het Arische ras zuiver te houden. 789 kinderen die “geen waardig leven hadden”, werden er vermoord. Officieel stierven ze aan een longontsteking.
Het verhaal over Aspergers heldenrol – dat hij zelf verspreidde – werd door niemand tegengesproken. Tot nu. Uit een studie gepubliceerd in Molecular Autism, blijkt dat Asperger actief betrokken was bij het Am Spiegelgrundprogramma. De bevindingen zijn gebaseerd op onlangs ontdekte documenten uit de Tweede Wereldoorlog en patiëntendossiers. Hij stuurde “ongeneeslijke” kinderen naar Am Spiegelgrund en was perfect op de hoogte wat hun lot daar zou zijn. Sommigen stierven door ondervoeding, anderen tijdens experimenten, de meeste door inspuitingen of vergassing. In ruil voor de steun kreeg Asperger
privileges van de Duitse bezetter en hielp die hem met zijn carrière.
Moordmachine
De onthullingen zorgde gisteren voor een schok bij wetenschappers en verenigingen die werken rond autisme en Asperger. In België zijn er naar schatting 80.000 mensen die autisme hebben en 2.500 die aan het naar de dokter genoemd syndroom lijden. Voor hen was Asperger een held omdat hij niet alleen de symptomen voor het eerst omschreef, maar autisme en asperger positief benaderde. De “autistische psychopathie” zoals hij het zelf in 1944 voor het eerst benoemde, werd pas aspergersyndroom gedoopt in 1981. Een jaar na zijn dood, als hommage aan de pionier.
Asperger die als arts afstudeerde in Wenen, werd in 1932 hoofd van de speciale opvoedingsafdeling van het Universitair kinderziekenhuis. Zijn mentor was Franz Hamburger, een vermaard kinderarts.
In het rapport komt ook hij in een kwaad daglicht te staan. Volgens documenten verklaarde hij aan zijn medewerkers en collega’s dat “het Nationaal Socialisme de kern is van mijn werking als pediater”. Asperger volgde blijkbaar zijn grote voorbeeld in de theorie van de “raciale hygiëne”. Hij verdedigde tegenover collega’s, zo blijkt nu, niet alleen het uitschakelen van “ongeschikte” jongeren maar ook de praktijk van gedwongen sterilisaties.
Het rapport is hard. Am Spiegelgrund wordt een “moordmachine” genoemd. Asperger zelf “probeerde niet zomaar te overleven in de vreselijke omstandigheden, maar collaboreerde met zijn nazisuperieuren in hun aanval op de zwaksten in de maatschappij”. Zoals de driejarige Herta Schreiber. Het meisje kwam met een hersenontsteking bij Asperger terecht. Hij stuurde haar door naar Am Spielgrund met de opmerking “een ondraaglijke last voor haar moeder”. Ze stierf drie maanden later. Een stukje van haar herse- nen werd in de jaren negentig in een pot in de kelders van het ziekenhuis gevonden samen met nog honderden bokalen met restanten van andere jonge slachtoffers. In 2002 werden die begraven.
Voor de zowat 300.000 moorden zijn amper Duitse en Oostenrijkse artsen en verplegers veroordeeld. De meesten zwegen in alle talen over wat er zich in en rond de ‘zuiverings’-ziekenhuizen afspeelde en wat hun rol was geweest. Ook Asperger zou er zijn leven lang niets over lossen, maar herhaalde steevast zijn “heldendaden”. Zo overtuigde hij zichzelf en zijn omgeving dat hij onschuldig was.