Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Jobs vliegen ons nog twee jaar om de oren”
Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België, verwacht dat economische groei blijft aanhouden
Bedrijven slaan ons tegenwoordig met honderden vacatures om de oren. Geneesmiddelenproducent Pfizer zoekt 250 werknemers in Puurs, recyclagebedrijf Umicore wil 200 mensen aanwerven in Hoboken en busbouwer Van Hool heeft 234 openstaande jobs in Koningshooikt (Lier). Hoelang blijft dat jobfeest nog duren? “Nog twee jaar”, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België. “Daarna zal het wat minder zijn, maar een crisis zit er niet meteen aan te komen.”
De economische crisis ligt al een tijdje achter ons, maar de laatste weken verschijnt in de kranten het ene na het andere artikel over bedrijven die dringend nieuwe werknemers nodig hebben. Hoe komt dat?
Peter Vanden Houte: Er zijn twee hoofdredenen. Om te beginnen zijn bedrijven nu zeker dat de economische crisis niet meteen zal terugkomen. Het heeft even geduurd voor ze weer volop mensen wilden aanwerven, omdat ze schrik hadden dat het economisch herstel niet duurzaam genoeg was en ze die nieuwe mensen kort na de aanwerving dus weer moesten ontslaan.
Een tweede reden voor de jobgroei is de verlaging van de loonkosten die de federale regering van premier Charles Michel heeft doorgevoerd. Bedrijven betalen nu minder om nieuwe werknemers aan te werven dan vroeger.
Hoelang blijven de jobs ons nog om de oren vliegen?
Nog twee jaar. De werkloosheid zal zeker dit en volgend jaar nog verder dalen. Dat komt bijvoorbeeld omdat de internationale handel, ondanks de dreiging van een handelsoorlog, nog altijd toeneemt. Dat creëert extra jobs in een open economie als België.
Voorts is er een grote vergrijzingsgolf. Veel oudere mensen gaan met pensioen en die moeten worden vervangen.
Helaas is er in sommige sectoren nu al een schaarste aan geschikte arbeidskrachten en dat kan de groei van de economie een beetje afremmen.
Nochtans zoekt vandaag nog steeds meer dan 8% van de inwoners van de provincie Antwerpen vruchteloos naar een job. Er is vooral vraag naar poetshulpen, leerkrachten en verkopers van kleding.
Ja, maar het is niet simpel om die vacatures ingevuld te krijgen. Een poetshulp of een kledingverkoper heeft niet meteen een hoog loon. Mensen die vandaag een uitkering krijgen, verdienen in sommige gevallen niet zo veel meer door te gaan poetsen, zeker niet als ze dan ook nog kinderopvang moeten betalen. De overheid zou de uitkeringen dan kunnen verlagen, maar die zijn al niet hoog. Een oplossing is dus niet zo simpel.
Maar de federale regering heeft de schaarste aan arbeidskrachten ook aan zichzelf te wijten. Er zijn in de voorbije jaren te veel leerkrachten vervroegd kunnen stoppen, omdat er in het verleden een overschot aan leerkrachten is geweest. Nu er eerder een tekort is, komen die leerkrachten natuurlijk niet meer terug, ook al zijn velen van hen nog lang geen 65 of 67 jaar. Je kunt hier gerust spreken van het failliet van het Belgische arbeidsmarktbeleid. Gelukkig zit dit soort regelingen in een uitdoofscenario.
Vanaf wanneer zal de jobgroei vertragen?
Ik verwacht dat de arbeidsmarkt zeker in 2020 een beetje zal afkoelen. Dat komt niet alleen om- dat we voor sommige jobs bij ons te weinig geschikte arbeidskrachten vinden. Het komt ook omdat de Amerikaanse economie het in de loop van volgend jaar vermoedelijk wat minder goed zal doen. Vandaag is 4,1% van de Amerikaanse beroepsbevolking werkloos. Het is van het jaar 2000 geleden dat de werkloosheid daar nog zo laag was. Bedrijven willen dus graag meer loon betalen om toch maar werknemers aan te werven. Dat doet de prijzen stijgen, want bedrijven rekenen die hogere loonkosten minstens gedeeltelijk door in de prijs van hun producten.
De Amerikaanse Centrale Bank wil voorkomen dat de prijzen te snel stijgen. Daardoor heeft ze de rente verhoogd. Dat betekent dat het in de Verenigde Staten duurder is voor bedrijven om te investeren en dat mensen meer zullen sparen en minder consumeren. Het aantal autoleningen in de Verenigde Staten daalt bijvoorbeeld al.
De Amerikaanse economie zal dus vertragen. Europa zit een beetje achter op de Amerikanen. We zijn later uit de crisis geraakt en reageren dus ook nu met vertraging. Wij zullen die groeivertraging pas over twee jaar voelen. Dan zijn er hier dus ook minder extra jobs.
Zullen we dan weer in een crisis belanden?
Neen, een crisis zoals in de periode 2008-2009 lijkt in de komende jaren weinig waarschijnlijk. Daarvoor is de economie te stabiel. De banken zijn nu bijvoorbeeld veel gezonder dan enkele jaren geleden. Maar in het begin van de jaren 2020 zal er wel eens een jaar met weinig of geen groei zijn, waardoor het jobaanbod daalt. Een deel van de jobs wordt ook vervangen door machines. De automatisering gaat verder.
Maar een grote crisis zit er niet aan te komen. We hebben in de komende jaren dus veel nieuwe werknemers nodig. Daarom doet de federale regering er goed aan om voorzichtig om te springen met de definitie voor zware beroepen. We kunnen het ons niet permitteren om te veel mensen met vervroegd pensioen te laten gaan. Er zijn te weinig jongeren die de vele ouderen kunnen vervangen. En een job van leerkracht of poetshulp kun je natuurlijk niet zomaar door een machine laten doen. In de komende jaren zullen er dus nog veel nieuwe vacatures zijn. Maar als de regering mensen te vroeg met pensioen blijft sturen, wordt het moeilijker om die jobs in te vullen en dreigt de economische groei te vertragen.
Peter Vanden Houte Hoofdeconoom ING België
“Door het overschot konden te veel leerkrachten te vroeg stoppen. En nu komen ze uiteraard niet terug. Je kunt daar gerust spreken van het failliet van het arbeidsmarktbeleid.”