Gezinsterreur schokt Indonesië

IS eist aanslagen op van drie moslimfamilies met jonge kinderen

In de Indonesische stad Surabaya hebben drie gezinnen op 24 uur tijd zichzelf opgeblazen. De doelwitten die ze uitkozen zijn al vaker geviseerd in Indonesië: christelijke kerken en een politiekantoor. Dat de daders ook hun kinderen meesleurden in de dood, is wel nieuw en doet het ergste vrezen voor de gezinnen die de afgelopen jaren naar het kalifaat zijn afgereisd.

De Indonesische stad Surabaya, na de hoofdstad Jakarta de tweede grootste stad van het land, is gisteren opnieuw opgeschrikt door een zelfmoordaanslag. Dit keer bliezen vijf mensen van dezelfde familie zichzelf op terwijl ze op twee motors aan het aanschuiven waren bij een politiekantoor. De vier volwassen daders kwamen daarbij om het leven. De 8-jarige zoon overleefde de ontploffing. Op videobeelden van een van de twee motors is te zien dat een agent die op nauwelijks een halve meter staat, amper omvergeblazen wordt. Dat bewijst volgens experts dat de daders zeer amateuristisch te werk zijn gegaan.

Kinderen met rugzak

Zondagochtend vielen er in dezelfde stad veertien dodelijke slachtoffers en tientallen gewonden bij een zelfmoordactie van een ander gezin. Eerst bliezen de moeder en haar twee dochters van 12 en 9 jaar zichzelf op bij een protestantse kerk. De vader, die hen daar had afgezet, bracht tien minuten later zijn auto tot ontploffen bij een kerk van de pink- sterbeweging. Tot slot brachten hun twee zonen hun rugzak vol explosieven tot ontploffing in de katholieke Santa Mariakerk. De Indonesische nationale politie verdenkt de gezinsleden ervan ISvolgelingen te zijn die de voorbije jaren in Syrië of Irak hadden verbleven, maar dat kon nog niet worden bevestigd. IS heeft de aanslag wel opgeëist.

Zondagavond ging het ook mis in een woonblok in Sidoarjo, in de buitenwijken van Surabaya. In een appartement kwamen twee ouders en een kind om het leven toen hun zelfgemaakte explosieven ontploften. De twee andere kinderen van het gezin konden worden gered. “Wellicht is hun bom te vroeg afgegaan”, verklaarde een lokale politieofficier aan de Jakarta Post.

“Barbaars en laf”

Indonesië, een land met 260 miljoen inwoners van wie 85% moslims, reageert met afschuw. Het is voor het eerst dat er kinderen worden meegesleurd. President Joko Widodo noemde de daders “barbaars, laf en zonder waardigheid”. Ook de leiders van de grootste moslimgemeenschappen veroordeelden de aanslagen.

Het is niet duidelijk of er een band bestaat tussen de drie families. De vader van de familie die de aanslagen tijdens de zondagsmissen pleegde, zou wel bekendstaan als een trouwe aanhanger en lokale chef van Jemaah Ansharut Daulah, een groep die honderden IS-sympathisanten zou hebben gerekruteerd. “Het is altijd gevaarlijk om voorspellingen te doen”, zegt professor Jeroen Adam (UGent), gespecialiseerd in Zuidoost-Azië. “Maar het zou heel goed kunnen dat er geen grotere aanslagen volgen en dat dit een geïsoleerd initiatief was. Het grootste vraagstuk waar het land tot nog toe mee kampte, was dat de conservatieve islamgroepen aan belang wonnen in een land waar kerk en staat gescheiden zijn. Maar die groepen staan wel nog ver van de extremisten die aanslagen plegen.”

Indonesië kent vooral veel gematigde moslims. De extremisten zijn bovendien bijzonder gefragmenteerd. Het aantal Indonesiërs dat sinds 2012 naar IS afreisde, wordt geschat op maximaal zeshonderd. Opvallend is dat die bijna allemaal vertrokken met hun gezin, verblind door de belofte dat ze daar niet alleen dichter bij Allah zouden komen, maar ook betere leefomstandigheden en sociale voorzieningen krijgen. Ongeveer 60% van de vertrekkers waren vrouwen of kinderen.

De Indonesische overheid slaagde erin om de vorige vlaag van bloedige islamterreur de kop in te drukken (zie kader), maar vandaag beschikt ze over heel weinig informatie over teruggekeerde ISstrijders. De antiterreurcommando’s verhoogden meteen hun aanwezigheid op de internationale luchthaven van Jakarta. Tot nu toe was er in het land nog maar één aanslag opgeëist door IS, twee jaar geleden in Jakarta.

Jeroen Adam

UGent

“Best mogelijk dat er geen grotere aanslagen volgen en dat dit een geïsoleerd initiatief was.”

FOTO AFP In Surabaya kregen drie christelijke kerken af te rekenen met een bomaanslag. In totaal vielen veertien dodelijke slachtoffers en tientallen gewonden.

FOTO REUTERS Een agent in burger vraagt een voorbijganger de handen in de lucht te steken.