Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De Ringprojecten zijn de eerste halte naar een volledige overkapping”
RINGDAGEN VAN 26 TOT EN MET 30 MEI Intendant Alexander D’Hooghe nodigt uit: beslis mee welke van 31 voorstellen effectief worden gerealiseerd
Alexander D’Hooghe
Intendant
‘‘Experten en overheid hebben minder zicht op wat er lokaal speelt. Mensen die ergens wonen of werken, weten wat aangenaam, veilig en leefbaar is. Die kennis moet je ook meenemen.’’
Van 26 tot en met 30 mei vinden er opnieuw Ringdagen plaats. Wie de eerste plannen voor de overkapping wil zien of wil praten met de ontwerpteams, mag die niet missen. Intendant Alexander D’Hooghe en de zes ontwerpteams West, Zuidoost, Zuid, Noordoost, Oost en Noord presenteren dan 31 projecten, waarvan de beste en meest haalbare worden geselecteerd voor realisatie. Deze eerste Ringprojecten zijn het resultaat van negen maanden hard labeur, met ook veel inzet van geëngageerde burgers. “Ze zijn een eerste halte in onze ambitie om op langere termijn tot een volledige overkapping van de Ring te komen”, zegt Alexander D’Hooghe. “Met deze eerste Ringprojecten verbeteren we de leefbaarheid en mobiliteit in en rond Antwerpen en bouwen we samen aan de stad van morgen.”
“De Ringprojecten zijn een eerste, maar erg belangrijke stap om de leefbaarheid in en rond Antwerpen op korte termijn te vergroten”, zegt intendant Alexander D’Hooghe. “Uit een grote korf van ontwerpen, gaande van geluidswerende bermen, fietsbruggen en wandelroutes tot betere tram- en treinverbindingen en de eerste stukken groene kap over de Antwerpse Ring, wordt eerstdaags een selectie gemaakt. Pro- jecten die de leefomgeving ten goede komen hebben een streepje voor.”
Van 26 tot en met 30 mei vinden opnieuw Ringdagen plaats. Wat is er gebeurd sinds de eerste Ringdagen in september vorig jaar?
De zes ontwerpteams hebben de afgelopen negen maanden onvoorstelbaar hard gewerkt, samen met bewoners, verenigingen en ondernemers uit de buurt, en ook met experten en deskundigen. De ontwerpers hebben van daaruit realistische en betaalbare projecten uitgetekend. Het is belangrijk niet alleen groot te kun- nen dromen, maar vooral ook te kunnen bouwen. De Ringprojecten moeten niet alleen goed zijn, ze moeten ook gesteund zijn door experten, gedragen worden door voldoende burgers en vlot gerealiseerd kunnen worden.
Waarom is de inspraak van burgers zo belangrijk?
Experten en overheid hebben soms een minder goede kennis van wat er lokaal speelt. Mensen die ergens wonen of werken, weten wat aangenaam, veilig en leefbaar is. Die kennis moet je ook meenemen. Anderzijds leer je uit de dialoog tussen experten en burgers dat het geen zin heeft te dromen van projecten die technisch uiteindelijk niet haalbaar zijn.
Is er een garantie dat de suggesties van de burgers worden meegenomen?
Heel veel suggesties zijn opgenomen in de ontwerpen. Gebeurde dat niet, dan was dat omdat de experten gegronde argumenten hadden, of omdat burgers onderling tegenstrijdige voorstellen deden. Tijdens de Ringdagen in mei zullen de teams de laatste feedback bij de burgers ophalen. Hun finale opmerkingen en steun – of het gebrek eraan – zullen dan worden meegenomen. De mate waarin een project wordt gedragen is een belangrijk criterium bij de keuze van de Ringprojecten die eerst gerealiseerd zullen worden.
Tijdens de Ringdagen worden 31 projecten voorgesteld. Met de in eerste instantie voorziene 1,25 miljard kunnen ze niet allemaal worden uitgevoerd. Hoe gebeurt de selectie?
Er zijn meer Ringprojecten uitgetekend dan er kunnen worden gerealiseerd met de voorziene middelen voor deze eerste fase van de overkapping. De selectie gebeurt op basis van vier criteria: verbetering van de leefbaarheid, haalbaarheid (kosten en baten), ruimtelijke kwaliteit en draagvlak. Om zo objectief mogelijk te beslissen, proberen we voor alle Ringprojecten te voorspellen wat de verbeteringen in de omgeving zullen zijn. Hoeveel decibel minder geluidsoverlast zullen omwonenden ervaren? Hoe zit het met de luchtkwaliteit? De beste milieu-experten van Vlaanderen hebben uitgedacht hoe we kunnen berekenen hoeveel mensen echt winst halen uit de Ringprojecten. We gaan ook na of de Ringprojecten door de burger worden gedragen, en ook wat de return is die de maatschappij terugkrijgt per euro belastinggeld, bijvoorbeeld via een vermindering van ziekenhuisopnames? Tenslotte bekijkt een jury van ontwerpers vanuit de kwaliteit van het ontwerp in hoeverre het project geslaagd is. Hierin hebben de Vlaamse en Antwerpse stadsbouwmeesters en externe deskundigen architectuur-stedenbouw een belangrijke stem. Zo komen we op de beste manier tot de meest optimale besteding van elke euro voor dit eerste pakket Ringprojecten. Daarna beslist het politiek stuurcomité, bestaan-
de uit de Vlaamse overheid en de stad Antwerpen, welk pakket van Ringprojecten effectief wordt gerealiseerd met de voorziene 1,25 miljard euro.
Het zijn ook niet allemaal overkappingsprojecten.
Klopt. We willen zeker geen foute verwachtingen creëren. Er zijn ook ‘kleinere’, maar ecologisch en naar leefbaarheid waardevolle ingrepen in de bermen van de Ringzone. Daarnaast worden er bijvoorbeeld ook eerste ‘verbindingen’ – met de fiets en tram of te voet – gelegd tussen wijken die door de Ring van elkaar en van de stad geïsoleerd zijn.
Wat gebeurt er met de projecten die het niet halen?
Het kan zijn dat bepaalde Ringprojecten op de juiste locatie zijn gepland, maar dat het ontwerp nog niet rijp is. Later kan hier mogelijk verder op worden gestudeerd. We mogen niet vergeten dat we voor het vervolg van de overkapping nu al verder moeten kijken. In het oosten en het zuiden bijvoorbeeld kan je nu nog niet echt een grote overkapping bouwen. Daarvoor moet de Ring eerst opgedeeld zijn in lokaal en doorgaand verkeer tussen de E313/E34 en de E19. Maar we kunnen dit de komende jaren wel al in ontwerpen laten uitwerken.
Elk team heeft ook een visie uitgewerkt voor de volledige overkapping in zijn zone. Een project op zeer lange termijn. Waarom is dit zo belangrijk?
De volledige overkapping van de Ring is opgenomen in de ambities van het Toekomstverbond van overheid, experten en burgers. De langetermijnvisies zijn dus voorbereidend werk om de doorgroei de komende tien, vijftien jaar vorm te geven. Daarom is getracht een lijn te brengen in de ontwerpen van de verschillende ontwerpteams óver de zes Ringzones heen.
Het Toekomstverbond kwam er na meer dan twintig jaar discussies, studies en geruzie. Nu staan alle neuzen in dezelfde richting, maar intussen laat Ringland, een van uw partners, nog volop studies uitvoeren. De burgerbeweging legt zich niet zomaar neer bij de Hollandse Knoop en de zogenaamde ‘gaten’ in de overkapping, die nodig zouden zijn voor de tunnelveiligheid.
Tot nog toe hebben we geen enkele studie kunnen vinden die aantoont dat een volledige overkE3a13pping zonder ‘gaten’ mogelijk is. Ik heb er geen problemen mee dat er verder onderzoek wordt gedaan, naar propere gaten of naar een kap zonder gaten. Dat is net de essentie van het Toekomstverbond; dat we samen naar oplossingen zoeken. Maar tunnelveiligheid heeft nu eenmaal haar eisen. Zelf maken we het onderscheid tussen waar we nu staan om de eerste stappen te kunnen zetten voor de overkapping, en wat er mogelijk later wordt aangepast. Dit sluit dus niet uit dat er verder kan gezocht en gestudeerd worden. Ik verwelkom die bijkomende studies van Ringland, maar ik vraag de burgerbewegingen wel dat samen met ons te doen. En wat de Hollandse Knoop betreft: op- en afritten zijn nooit aantrekkelijke punten. Nu komen ze allemaal toe op de Schijnpoortweg en aan het Sportpaleis, een betonnen nachtmerrie voor iedereen die in de omgeving woont. Maar zoals het project nu voorligt, hebben we de kans om op deze plek een mooie stadsboulevard te maken, volledig vergroend, met prima fietsverbindingen en een knooppunt voor openbaar vervoer.
Zone Oost is een zeer complex gebied. De burgerbeweging ’t Schijnverbond, een platform van buurtverenigingen uit Borgerhout, Antwerpen-Noord, Antwerpen-Dam en Deurne-Noord, betreurt dat de ontwerpteams vertrokken zijn van de oorspronkelijke plannen van Oosterweel, de zogenaamde ‘Oosterweel-heavy’, met het kluwen van op- en afritten aan het Sportpaleis en zonder de A102.
Ik kan hun opmerkingen begrijpen, maar het leek ons belangrijker om al met het ontwerpwerk te beginnen, in plaats van nog eens een half jaar of een jaar te wachten. Samen met de burgerbewegingen hebben we alle onderzoeksvragen van de mensen uit deze omgeving bestudeerd. Het blijft een ontzettend grote uitdaging om dit op- en afrittencomplex vlakbij het Sportpaleis ruimtelijk zo goed mogelijk in de omgeving in te passen. Met de middelen voor de overkapping kunnen we daar nog een stap voorwaarts inzetten. Ik denk dat we die stap beter nu zetten dan te wachten op de aanleg van de A102.
Wanneer zullen de eerste Ringprojecten echt klaar zijn?
Dat hangt van project tot project af en dus van de uiteindelijke selectie. Sommige projecten kunnen aansluiten op de werken voor de Oosterweelverbinding op linkerof rechteroever. Ingrepen op bermen zijn ook eenvoudiger dan het leggen van een dakplaat over de Ring. Belangrijk is dat we continu verder kunnen werken zodat de Antwerpenaar ziet dat het vooruit gaat: zowel met de mobiliteit als de leef baarheid.
Zijn er garanties dat de volgende regeringen deze eerste Ringprojecten verder laten uitvoeren?
Daar ben ik zeker van. Er is een beweging ingezet waar niemand meer op kan terugkomen. Het is een klassiek gegeven dat projecten van deze grootte, eens ze op de rails zijn gezet, twee, drie tot vier regeringen op de sporen blijven doordenderen.
Uw mandaat als intendant loopt nu ook af. Gezien het succes van deze formule zal die wellicht worden verdergezet. Bent u opnieuw kandidaat?
Ik heb de voorbije drie jaar veel energie gestoken in deze opdracht en kwam er voor terug uit Amerika. Ik kijk dus met meer dan gewone belangstelling uit naar het vervolg. Wie weet! Het is mogelijk, maar we zijn ook op andere plaatsen actief.