Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Lega triomfeert, Berlusconi lonkt
Rechtse populisten komen sterker uit mislukte regeringsvorming in Rome
Een regering met de Vijfsterrenbeweging en Lega is afgewend, maar het seizoen van de onrust is in Italië nog maar net begonnen. Het politieke drama rond de regeringsvorming in Rome heeft de populistische Lega juist versterkt. En Silvio Berlusconi, met wie de populistische golf in de prille jaren negentig begon, wacht rustig af, tot hij zich bij de volgende verkiezingen opnieuw kandidaat kan stellen.
Als deze crisis één winnaar heeft opgeleverd, is het wel Matteo Salvini. Onder leiding van de 45jarige voorzitter is de oude Lega Nord geëvolueerd van een regionalistische partij die de afscheiding van het rijkere noorden bepleitte, naar de nationale, radicaal-rechtse volkspartij Lega, die na de naamswijziging verder opschoof naar rechts en tegelijk steeds meer aan populariteit won. Met een harde lijn inzake immigratie en de Europese Unie scoort de partij tegenwoordig zelfs in het armere Zuid-Italië.
Al in verkiezingsmodus
Kandidaat-premier Giuseppe Conte was zondagavond de nieuwe ministersploeg nog aan het bespreken met de president, toen Salvini in het Midden-Italiaanse Terni al een opruiende toespraak gaf voor de eigen achterban. De regeringsvorming was officieel nog niet afgesprongen, of de Lega-kopman verkeerde al opnieuw in verkiezingsmodus. “Als ze mij laten doen, sta ik morgenochtend al in het ministerie van Binnenlandse Zaken, en dan begin ik meteen clandestiene immigranten het land uit te zetten!”
Zijn toespraak was ook doorspekt met verwijzingen naar de in zijn ogen grote boosdoeners: Europa en de markten. Salvini sprak met een gedegouteerd gezicht over de “macht van Berlijn, Brussel en Frankfurt” en over “de markten, de beurs en de spread”.
Dubbel spel gespeeld
Kort daarna gaf kandidaat-premier Conte zijn opdracht terug aan de Italiaanse president, omdat die zijn veto had gesteld tegen de eurosceptische econoom Paolo Savona als minister van Economie. Het was vooral Lega-voorzitter Salvini die drie dagen lang enorme druk had uitgeoefend op de president, opdat die Savona toch maar zou aanvaarden.
Waarom hield Salvini zo sterk voet bij stuk? In de ploeg van Lega zat nochtans een alternatieve kandidaat: Giancarlo Giorgetti, een econoom van de prestigieuze Bocconi-universiteit in Milaan en een vertrouweling van Salvini. Als de Lega zo graag met de Vijfsterrenbeweging had geregeerd, waarom werd Giorgetti dan niet in de plaats voorgesteld?
Omdat Salvini dubbel spel heeft gespeeld, zegt de Romeinse politicoloog Franco Pavoncello. “Salvini kon gewoon niet verliezen. Had de president de kandidatuur van Savona toch geslikt, dan had de Lega gewoon voortgedaan en de eigen agenda uitgevoerd. Maar ook de mislukte regeringsvorming betekent voor Salvini profijt. Het laat hem toe het centrumrechtse blok in ere te herstellen, en bij nieuwe verkiezingen nóg beter te scoren.”
De peilingen wijzen alvast in die richting: bij de verkiezing in maart scoorde de Lega 17%, en volgens een bevraging van La Repubblica staat de radicaal-rechtse partij nu al op 22%.
Forza Italia
De centrumrechtse coalitie werd vóór de parlementsverkiezingen gevormd. Lega sloot een pact met het rechts-liberale Forza Italia van oud-premier Silvio Berlusconi, en met het veel kleinere neofascistische Broeders van Italië. Ze trokken samen naar de kiezer en wonnen met 37%. Salvini, de leider van de grootste partij binnen die coalitie, weekte zich nadien los, om met de Vijfsterrenbeweging over een regering te onderhandelen.
Er zijn veel aanwijzingen dat Salvini nu opnieuw gelooft in het centrumrechtse blok. Tijdens de meeting zondag in Terni liet de Lega-voorzitter al meermaals Berlusconi’s naam vallen. En gisteren riep hij Forza Italia op om in de vertrouwensstemming tégen Carlo Cottarelli te stemmen (zie kader).
Franco Pavoncello
Italiaans politicoloog
“De mislukte regeringsvorming laat Lega-voorzitter Salvini toe bij nieuwe verkiezingen nóg beter te scoren.”