Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Roman Abramovich pakt als eerste zijn valiezen
Regering viseert puissant rijke tycoons, exodus dreigt
Of het gevolgen zal hebben voor Thibaut Coutois en Eden Hazard is niet zeker, maar de eigenaar van hun club Chelsea ruilt Londen voor Tel Aviv. De Russische miljardair Roman Abramovich wachtte al weken op de vernieuwing van zijn visum. Toen duidelijk werd dat hij uit de doeken zou moeten doen hoe hij aan zijn fortuin kwam, verkaste de vriend van Poetin. Mogelijk is het niet de laatste Russische oligarch die de Britse hoofdstad zal verlaten. Na de affaire Skripal is het Downing Street stilaan menens Londongrad uit te kuisen.
Het eerste signaal dat er wat aan de hand was met Abramovich, kwam er tijdens de Cup Final tussen Chelsea en Manchester United. De Chelsea-eigenaar was nergens te bespeuren. Snel werd duidelijk dat de Russische oligarch problemen had met zijn Brits visum. Gisteren bevestigden de Israëlische autoriteiten de hardnekkige geruchten dat de oligarch een Israëlisch paspoort had verworven. Hij had op de Israëlische ambassade in Moskou een aanvraag gedaan en viel onder de “terugkeerwet”, omdat de ouders van Abramovich joods waren. De volgende dag al reisde hij naar Tel Aviv om zijn paspoort op te halen. Op amper twee dagen tijd werd Abramovich Israëlisch staatsburger. En meteen ook de rijkste inwoner van het land met een fortuin van een slordige 9 miljard euro. Voor Abramovich heeft de overstap niets dan voordelen. Hij kan Groot-Brittannië binnen zonder visa voor korte tijd wat hij als Russische staatsburger niet kon. Onder de “terugkeerwet” moet hij de volgende tien jaar geen belastingen betalen en zal niemand hem vragen waar zijn fortuin vandaan komt. En dat was net het probleem in GrootBrittannië. Wilde hij zijn visa vernieuwen dan zou hij inzage moeten geven.
Abramovich, vriend van Poetin
De rijkdom van de oligarch gaat terug naar de tijd dat de Sovjet-Unie werd ontmanteld en de staatsbedrijPoetin. ven geprivatiseerd. Abramovich die een goede vriend en vertrouwensman was van Boris Jeltsin, kocht een belangrijk stuk van oliebedrijf Sibnev tegen een spotprijs. En verkocht dat later weer door met megawinst. De invloed van Abramovich is en was groot in de Russische politiek. Hij stelde Poetin voor aan Jeltsin als diens mogelijke opvolger. Toen die was aanvaard, stelde hij Dmitri Medvedev voor aan Poetin. Sindsdien runt de tandem afwisselend als president en premier het land. Als wederdienst werd hij tot drie keer door het Kremlin voorgedragen als gouverneur van Tsjoekotka, een autonoom district, zelfs nadat bleek dat er op grote schaal overheidsgeld verdween. Die functie had het voordeel dat hij geen belastingen moest betalen en onschendbaar was. Dat laatste kwam van pas, zijn oliedeals lagen onder vuur en zakenrelaties opperden door hem bedrogen te zijn.
De invasie van de miljardairs
Inzicht geven in hun financiële middelen is iets wat alle andere rijke Russen ook zullen moeten doen bij hun visa-aanvraag. In de nasleep van de vergiftiging van ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter Yuliah, heeft Londen een veel forsere houding aangenomen tegen Rusland en de miljardairs die in de meeste gevallen bevriend zijn met In 2008 voerde Londen een bitse strijd tegen New York om superrijken naar hun stad te lokken. De toenmalige Labour-premier Gordon Brown zette daarom een wetgeving voor de miljardairs op poten. Het voorzag in een visum om tijdelijk in het land te resideren met uitzicht op een verblijfsvergunning die aangevraagd kon worden binnen vijf jaar. Londen had als financieel wereldcentrum nog een troef: exclusieve banden met de belastingparadijzen Jersey en de Britse Maagdeneilanden. Zowat 3.000 superrijken hapten toe. Een kwart van hen waren Russen. Volgens een financieel onderzoek zou veel van hun geld vanuit obscure Russische fondsen komen, via Cyprus worden doorgestort naar de Maagdeneilanden om vervolgens in een postbusbedrijf op het Britse protectoraat Gibraltar terecht te komen. Zo kan het witgewassen geld geïnvesteerd worden in Brits vastgoed dat vaak zelf boven de prijs wordt gekocht.
Sinds kort heeft de Britse regering een wapen. De Unexplained Wealth Orders, wat de overheid in staat stelt verdachte eigendommen in beslag te nemen. Zowat 3.000 eigendommen worden omschreven als “verdacht gefinancierd”. Een kwart daarvan is in het bezit van Russen. De minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson zei eind vorig week nog, dat de regering stilaan klaar is om op te treden tegen de oligarchen die vriendjes zijn met Poetin, zoals de VS dat al langer doet. Al koppelde hij dat niet aan het dossier Abramovich, die sinds januari op een zwarte lijst staat in de VS wegens zijn banden met Kremlin. Of dat ook echt zal gebeuren, is de vraag. Vanuit de City wordt gevreesd dat het een exodus op gang zou brengen. Ook van rijke Chinezen, Saudi’s en andere oliesjeiks uit de Golf die van de opendeurpolitiek profiteerden. Dat wettelijk kader hoeft ook niet. Moeilijk doen over een visum, is blijkbaar voldoende.
In de nasleep van de vergiftiging van exspion Sergei Skripal en zijn dochter Yuliah, heeft Londen een veel forsere houding aangenomen tegen Rusland en de miljardairs die in de meeste gevallen bevriend zijn met Poetin.