Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Adiós Rajoy
Groot corruptieproces kost Spaanse premier de kop
Het rijk van premier Mariano Rajoy is ‘finito’. Het Spaanse parlement stuurde hem vrijdag na een motie van wantrouwen naar huis. Rajoys positie was onhoudbaar geworden nadat een rechter in Madrid vorige week lange gevangenisstraffen had uitgesproken tegen voormalige politici van zijn conservatieve Volkspartij wegens corruptie.
Hij was zich van geen kwaad bewust, heeft altijd elke persoonlijke betrokkenheid ontkend en voelde zich evenmin verantwoordelijk voor wat “het grootste corruptieschandaal in de recente geschiedenis van Spanje” wordt genoemd. Maar ‘Operación Gürtel’ betekent nu wel het politieke einde van Mariano Rajoy.
351 jaar gevangenis
Alles draait rond grootscheepse fraude in de periode 1999-2005 in Valencia en Madrid, twee bolwerken van Rajoy’s Partido Popular (PP). Spilfiguur in ‘Operación Gürtel’ is de nu 62-jarige ondernemer Francisco Correa. ‘Gürtel’ (riem) is trouwens de Duitse vertaling van ‘Correa’.
Het federaal hof in Madrid stuurde op 23 mei laatstleden 29 van de 37 beklaagden voor in totaal 351 jaar naar de gevangenis. Bij hen een dozijn gewezen politici van de PP. De voormalige penningmeester werd bijvoorbeeld schuldig bevonden aan witwaspraktijken en veroordeeld tot 33 jaar gevangenis en een boete van 44 miljoen euro. Ook de PP zelf werd veroordeeld wegens betrokkenheid bij een “lucratief grootschalig netwerk van smeergeld in ruil voor openbare contracten”. De partij moet bijna een kwart miljoen euro terugbetalen. Rajoy werd tijdens het monsterproces opgeroepen als getuige – ongezien in Spanje – maar heeft altijd ontkend dat hij van de illegale financiering van zijn partij op de hoogte was.
Trieste primeur
Het was de veroordeling van de PP die voor oppositieleider Pedro Sanchez van de sociaaldemocratische PSOE het sein was om een motie van wantrouwen in te dienen tegen Rajoy en zijn minderheidsregering. Het kabinet werd gesteund door de liberalen van Ciudadanos, maar die lieten Rajoy vallen toen die niet wilde ingaan op hun eis om nieuwe verkiezingen te organiseren. Rajoy zag de bui dan al hangen en gooide in een tussenkomst, kort voor de stemming, zelf de handdoek in de ring: “Het was een eer om uw eerste minister te zijn”, zo zei hij. Uiteindelijk steunden 180 van de 350 parlementsleden de motie. Rajoy gaat meteen de geschiedenisboeken in als de allereerste Spaanse premier die via een vertrouwensstemming tot aftreden is gedwongen.
Door de stemming wordt de sociaaldemocraat Pedro Sanchez Pérez-Castejón (46) automatisch de nieuwe eerste minister. Die studeerde economie in Madrid en behaalde een master politieke economie aan de Université Libre de Bruxelles. Al is het zeer de vraag hoe lang hij het zal uitzingen: zijn partij PSOE telt maar 84 zetels, liefst 50 minder dan de PP. Sanchez zal dus voor elke beslissing een meerderheid moeten zien te vinden. Tenzij hij alsnog een coalitie in elkaar weet te boksen, maar zo’n formule is in Spanje ‘onbekend en onbemind’. En dus houden meer en meer analisten rekening met nieuwe verkiezingen.