Trump de onvoorspelbare

Donald Trump heeft lak aan regels. Dat bleek vorig weekend nog eens na de top van de G7-landen. De Amerikaanse president reageerde furieus met een tweet nadat de Canadese premier Trudeau had gezegd dat de Canadezen niet met zich laten sollen. Hij noemde Trudeau een “oneerlijke slappeling” en dreigde met nog hogere importtarieven voor Canadese producten én Europese auto’s. Trump toont zich opnieuw de meest onvoorspelbare wereldleider in decennia. Morgen zijn alle ogen weer op hem gericht voor de ontmoeting met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.

Het debacle van de G7-top maakt kristalhelder dat de irrationaliteit van Donald Trump geen grenzen kent en dat de Europese ‘bondgenoten’ op zichzelf aangewezen zijn.

Heeft het nog zin om diplomaten wekenlang op voorhand aan een slotverklaring te laten werken voor een internationale topontmoeting waar Donald Trump aan tafel zit? De besluiten van zulke topontmoetingen – ook voor de Europese toppen – zijn meestal klaar voor de staatshoofden en regeringsleiders aan tafel gaan. Zij moeten alleen nog wat palaveren, soms een knoopje doorhakken, hun handtekening zetten en vervolgens de pers te woord staan.

Spelregels onder vuur

Maar met de komst van Trump liggen deze diplomatieke spelregels onder vuur. Zaterdag leek de G7-top in Canada – ondanks het slechte gesternte – op een be- scheiden succes uit te draaien. Zeker het contact met de Canadese premier, Justin Trudeau, was wonderwel goed verlopen. Niets stond de slotverklaring in de weg, aldus een diplomaat.

De Amerikaanse president kon of wilde die verklaring niet afwachten. Hij moest dringend vertrekken naar Singapore voor de top met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. Maar voor hij op het vliegtuig sprong, liet Trump weten dat de top een ‘geweldig succes’ was geweest. Op een schaal van 1 op 10, gaf hij de onderlinge relaties een 10.

En dus gaf gastheer Trudeau enkele uren later een positieve persconferentie. De slotverklaring ging in dezelfde richting. ‘Voor de G7-landen is een handelssysteem gebaseerd op regels cruciaal’, luidde het. Alle zeven beloofden ze te blijven vechten tegen protectionisme.

Alleen kon Trudeau het niet nalaten zich even te profileren. Hij liet uitschijnen dat het succes ook te danken was aan de vastberadenheid van Canada om zich niet te laten intimideren door Trump en zijn protectionistische retoriek. Meer was er niet nodig om de Amerikaanse president in een Franse colère te doen schieten. Vanuit Air Force One verstuurde hij een tweet waarin hij de slotverklaring naar de prullenmand verwees, Trudeau uitschold voor een ‘oneerlijke slappeling’ en dreigde met nog hogere importtarieven voor Canadese producten en Europese auto’s.

Conclusie na de top: de relaties tussen de VS en buurland Canada zitten op een historisch dieptepunt, Trump toont zich opnieuw de meest irrationele wereldleider in decennia.

Verenigd front

De vraag is of die er nog echt van wakker zal liggen. Het zal wel (weer) koelen zonder blazen.

Het was opvallend dat de rege- ringsleiders zelf niet reageerden. Zelfs zijn beste Europese vriend, Emmanuel Macron, verwaardigde zich niet tot een antwoord. Voordat Trump de slotverklaring opblies, had de Franse president nog gezegd dat Trump ‘gebotst was op een verenigd front, een positie waarmee de Amerikanen geen ervaring hebben’. De Franse president liet verstaan dat dit de beste aanpak is om Trump op betere gedachten te brengen. Maar die benadering hield dus ongeveer een uur stand.

Poetin lacht

Het is duidelijk dat de Europese Unie niet meer op Trump moet rekenen bij belangrijke thema’s die de Europeanen na aan het hart liggen. Op de G7-top ging het niet alleen over handel, maar ook over klimaatverandering, hernieuwbare energie en vervuiling van de oceanen. Aan die vergaderingen nam Trump zelfs niet deel.

Eerder had hij de EU ook geschoffeerd door te zeggen dat wat hem betreft Rusland weer mag deelnemen aan de G7-ontmoetingen. De Russische president Vladimir Poetin werd uitgesloten na de annexatie van de Krim. Ook die militaire agressie vindt Trump niet langer een halszaak. Poetin kon, na de uitval van Trump, zijn pret niet op. Hij liet weten dat de G7-leiders beter wat minder zouden palaveren en dat ze allemaal welkom zijn in Moskou om echte beslissingen te nemen.

(cel) FOTO’S Reuters Is het juffrouw Merkel die schooljongen Donald terechtwijst? Of koning Trump die als enige zit, omringd door smekelingen? De G7 mag dan zijn mislukt, de foto’s waren geslaagd.Het meest gedeelde beeld (1) is dat linksboven. Het is gemaakt door Jesco Denzel,de officiële fotograaf van de Duitse regering. Het tafereel oogt als een klassiek dynamisch groepsportret uit de zeventiende-eeuwse schilderkunst. Met Angela Merkel als de bedrogen vrouw die verhaal komt halen, dominant naar voren leunend. Haar tegenspeler, president Trump, zit defensief met zijn armen over elkaar en zwijgt. De Japanse premier Shinzo Abe kijkt vorsend toe. Merkels woordvoerder zag er ongetwijfeld een mooie propagandacoup in: de bondskanselier die namens de anderen opstaat tegen de man die afspraken, verdragen en bondgenootschappen aan zijn laars lapt. Dus 1-0 voor Duitsland, of Europa, of de rest van de wereld.Het wordt nog complexer als je de beelden bekijkt die de fotografen van andere regeringsleiders verspreidden. Op foto 2 luistert iedereen naar Trump, de onbetwiste koning. De foto komt van de Amerikanen. Op foto 3 focust een Canadese fotograaf op de aandachtige gastheer, Justin Trudeau. En op foto 4 eist een druk gesticulerende Macron de aandacht (en dus de macht) op. De foto komt van de Fransen.