Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Zonder camera’s was Mechelen nooit zo veilig als vandaag”
762 gerechtelijke dossiers opgelost met behulp van camerabeelden, criminaliteit 11% gedaald op vijf jaar tijd
De stad Antwerpen wil in de volgende legislatuur het aantal camera’s uitbreiden van vijfhonderd naar duizend exemplaren. Om overlast en criminaliteit beter te kunnen aanpakken. In Mechelen werken ze al veel langer met een cameranetwerk. Daar kom je zelfs de stad niet meer in zonder dat je een camera passeert. Meer nog: vorig jaar speelden camerabeelden een rol in 762 opgeloste gerechtelijke dossiers. “Door de camera’s daalt de criminaliteit en kunnen we ook veel meer zaken oplossen”, zegt burgemeester Bart Somers (Open Vld).
In Mechelen staan er 129 ANPRcamera's – camera’s met nummerplaatherkenning – en 109 dome-camera’s, camera’s die de stad in de gaten houden. “Camera’s zijn geen wondermiddel. Geen silver bullet. Laat dat duidelijk zijn. Maar ze zijn wel een zeer sterk hulpmiddel voor de politie in de strijd tegen de criminaliteit en op het vlak van verkeersveiligheid. Ze helpen ons ook om fenomenen aan te pakken waar we vroeger nauwelijks iets aan konden doen en waar we eigenlijk geen vat op hadden. Denk maar aan rondtrekkende dadergroepen. Vaak vertoeven die maar enkele uren of dagen op het grondgebied en verhuizen dan hun activiteiten naar andere gemeenten of zelfs het buitenland. Met de camera’s kunnen we vaak auto’s of nummerplaten linken aan inbrekersbendes die ook elders in het land hebben toegeslagen en er grondig onderzoek naar doen”, zegt Mechels burgemeester Bart Somers.
Cameraschild
Mechelen haalde het idee van intelligente camera’s eigenlijk in Turnhout. “Onze korpschef Yves Bogaerts kende het systeem heel goed en heeft me overtuigd om het over te nemen in Mechelen. Wij hebben er onmiddellijk voor gekozen om het groot uit te rollen in onze stad en als het ware een cameraschild rond Mechelen te bouwen. Langs welke weg je ook rijdt, je zal altijd een camera passeren. Ik moet eerlijk zeggen dat ik er nog geen dag spijt van heb gehad dat we die investeringen hebben gedaan. Het camerasysteem geeft ook hits aan de politie. Wanneer iemand zonder verzekering rondrijdt of wanneer een gestolen auto voorbij de camera’s rijdt. Dan gaan politieploegen in de buurt op zoek naar het betrokken voertuig. Maar het is ook belangrijk voor het leggen van verbanden, die je vroeger niet kon leggen.”
Hoge ophelderingsgraad
De gewone bewakingscamera’s en ANPR-camera's in de Dijlestad speelden vorig jaar een belangrijke rol bij de opheldering van 762 gerechtelijke dossiers. Een jaar eerder ging het om net geen 600 dossiers. “Dat zijn fenomenale cijfers. Cijfers die onmogelijk konden gehaald worden met de klassieke recherchetechnieken en opsporingsmethoden. Bijvoorbeeld gewoon omdat een beeld van een auto of een persoon de doorslag kan geven dat iemand op een bepaald tijdstip in de stad was. Bewijslast die je vroeger veel moeilijker kon aantonen. Door de camera’s ligt de ophelderingsgraad van feiten echt een heel stuk hoger dan vroeger. Daarnaast zijn we er ook van overtuigd dat camera’s preventief ook een belangrijke rol spelen. De criminaliteit daalde enorm in onze stad. De voorbije vijf jaar met 11% en zelfs met 40% sinds het begin van onze metingen in 2002. Dat de criminaliteit daalt is niet alleen het gevolg van de aanwezigheid van camera’s, maar het speelt er zeker een belangrijke rol in. Daar ben ik van overtuigd.” Ondertussen doen ook meer en meer andere politiezones een beroep op de camera’s van de Mechelse politie. “Politiezones die willen weten of een bepaald voertuig op ons grondgebied is geweest of de stad heeft verlaten en op welk tijdstip. Die informatie kan van belang zijn in een onderzoek dat zij voeren. Vorig jaar kregen wij 2.400 vragen van andere politiediensten. Dit jaar, en we zijn nog maar halfweg, staat de teller al op 2.200 vragen. Ons cameraschild is dus ook belangrijk voor zaken die buiten Mechelen gebeuren.”
Overlast
Ook voor de aanpak van overlast zijn camera’s een belangrijk hulpmiddel in Mechelen. “Camera’s
Bart Somers
Burgemeester ‘‘Door de camera’s ligt de ophelderingsgraad van criminele feiten een heel stuk hoger dan vroeger. Omdat camerabeelden de doorslag kunnen geven dat een auto of persoon op een bepaald tijdstip in de stad was of niet. Iets wat met de klassieke methoden veel moeilijker kon aangetoond worden.”
ervoor dat de overlast verdwijnt. Akkoord, sommige overlastfenomenen zullen zich verplaatsen naar andere locaties. Maar anderzijds zien we ook dat een groot deel van de overlast ophoudt te bestaan in bepaalde buurten. Dan spreek ik zelfs over 30 à 40%. Dat is een belangrijk aandeel. En we hebben ook verplaatsbare camera’s die we bijvoorbeeld inzetten in de strijd tegen sluikstorten. Zo konden we vorig jaar 400 mensen identificeren voor sluikstorten.”
Dat sommige mensen de aanwezigheid van camera’s een aantasting van hun privacy vinden, wordt door Somers tegengesproken. “Onze camera’s mogen alleen maar gebruikt worden om misdrijven op te lossen en kunnen alleen maar bekeken worden door de politie. Bovendien mogen de beelden slechts een beperkte tijd worden bijgehouden. Dan zijn de camera’s van smartphones en het verspreiden van beelden op de sociale media een veel grotere aantasting van de privacy dan de camera’s van de politie.”
“Het is niet de bedoeling om in elke straat een camera te hangen, ook al vragen veel mensen om camera’s in hun straat te hangen. We moeten heel doelgericht omgaan met camera’s en hebben op dit ogenblik een mooi netwerk van camera’s in onze stad. We zien ook dat de aanwezigheid van camera’s een positieve impact heeft op hoe mensen zich gedragen in publieke ruimten. Mensen hebben ook een groter veiligheidsgevoel door de aanwezigheid van camera’s in de stad.”
Videowall
De beelden van de dome-camera’s, die in de hele stad hangen, komen onmiddellijk binnen in de meldkamer van de politie. Daar kunnen politiemensen alles volgen op een grote videowall. “Eigenlijk zijn dat de extra ogen van de politieploegen op het terrein. Camera’s registreren alles wat binnen hun gezichtsveld zit. Wanneer zich een incident voorzorgen doet, kunnen we de camera’s van de hele binnenstad volgen. We kunnen inzoomen op mensen zodat we een beeld hebben van een verdachte, maar ook de ploegen aansturen als we zien in welke richting een verdachte is weggerend”, legt politiewoordvoerder Dirk Van de Sande uit. “Van zo gauw wij melding krijgen van een bepaald feit, zullen de beelden live bekeken worden. Ook als er geen meldingen zijn, wordt de videowall gevolgd.”
Technische evolutie
De lokale politie van MechelenWillebroek volgt ook de technische evolutie van de camera’s op de voet. In de toekomst zouden camera’s zelfs signalen kunnen geven aan de politie wanneer er een persoon met hartfalen op de grond is gevallen of wanneer er een verdachte rugzak is achtergelaten. “Het is natuurlijk altijd een afweging die je moet maken. Hoever gaan we mee in de mogelijkheden van de camera’s? Zolang het systeem echt efficiënt is voor de politie, wil ik blijven meegaan in de vooruitgang”, gaat Somers verder.
Trajectcontroles
Mechelen is ook de eerste stad die de ANPR-camera’s op haar grondgebied massaal heeft gelinkt aan trajectcontroles. “Op dit ogenblik hebben we via het camerasysteem veertien trajectcontroles in Mechelen. Dat is uniek voor Vlaanderen en perfect mogelijk met de camera’s die op de invalswegen staan. En het werpt ook haar vruchten af. Op de plaatsen waar trajectcontroles zijn, bedraagt het aantal overtredingen minder dan 0,1%. En het heeft ook gevolgen voor de plaatsen waar geen trajectcontrole is. Bij gewone snelheidscontroles in Vlaanderen rijdt 8,7% van de automobilisten te snel. In Mechelen is dat amper 4%. Dat is de helft.”
Veel toepassingen
“De mogelijkheden van de camera’s zijn enorm. Wij zetten ze ook in voor bijvoorbeeld vrachtwagensluizen. Vrachtwagens die via woonstraten rijden in plaats van de grote baan, langs waar ze eigenlijk zouden moeten rijden. De politieploegen kunnen wel af en toe toezicht houden, maar de camera’s registreren 24 uur per dag vrachtwagens die het verbod negeren. Door die maatregel kunnen we de leefbaarheid en verkeersveiligheid in die buurten weer opkrikken. Op termijn denken we er ook aan om camera’s in te zetten op plaatsen waar een inhaalverbod geldt, maar ook om spookrijders te kunnen identificeren of zelfs trajectcontroles in het leven te roepen op plaatsen waar een variabele snelheid geldt.”
Waardevolle investering
Camera’s kosten natuurlijk veel geld, maar de Mechelse burgemeester vindt de investeringen die de stad heeft gedaan meer dan waard. “Het is een heel waardevolle investering geweest. Als ik met politiemensen praat, dan krijg ik de bevestiging dat de camera’s het grote verschil maken inzake de aanpak van criminaliteit. Of elke gemeente moet investeren in camera’s? Ik kan alleen maar voor mijn stad praten en je kan steden onmogelijk met mekaar vergelijken. Wij liggen met Mechelen tussen de grootsteden Brussel en Antwerpen en tussen Leuven en Sint-Niklaas. Noem ons maar de Grote Markt van Vlaanderen. Maar de keerzijde van de medaille is dat er veel vluchtwegen zijn en dat er twee autosnelwegen vlakbij onze stad liggen. De ideale speeltuin voor pakweg inbrekers. Daarom was het voor ons echt wel nodig om in camera’s te investeren. Maar zijn camera’s ook nodig in pakweg Zoersel, Heist-op-den-Berg of Antwerpen? Dat zijn beslissingen die het bestuur daar moet nemen. Ik ben burgemeester van Mechelen, niet van Vlaanderen. Anderzijds is het wel nuttig dat camerazones vergroot worden. Dat zou een groot verschil maken in de aanpak van de strijd tegen grensoverschrijdende criminaliteit.”
Niet overbodig
Blijft de vraag of er ook negatieve zaken zijn aan een cameraschild zoals in Mechelen en (deels) in Antwerpen. “Misschien denken sommige mensen en beleidsmakers dat de aanwezigheid van veel camera’s de politie overbodig maakt. Dat is dus niet zo. Je hebt altijd politie nodig. Nogmaals, die camera’s zijn gewoon een hulpmiddel voor de politie. Het menselijke contact tussen de burger en de politie is van essentieel belang. Camera’s vervangen geen politiemensen. Laat dat duidelijk zijn. Camera’s lossen ook niet alles op. Je kan de criminaliteit nooit tot nul herleiden. Misdadigers zoeken ook naar middelen om de camera’s te omzeilen of om de politie op een verkeerd spoor te zetten.”
“Van één ding ben ik wel overtuigd: zonder camera’s zou Mechelen nooit zo veilig geweest zijn als vandaag.”