Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Europese deadline voor Merkel
Migratie hete aardappel op EU-top onder hoogspanning
Het zijn heftige dagen bij onze oosterburen. De Weltmeister dondert uit het WK en de ‘machtigste vrouw ter wereld’ wankelt. De EU-top over migratie die vandaag van start gaat, kan beslissend zijn voor de politieke toekomst van de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Maar ook voor de EU zelf “staat er heel veel op het spel”, waarschuwt Europees president Donald Tusk.
Staatssecretaris Theo Francken voorspelde al dat er binnen de vijf jaar geen Europese Unie meer zal zijn als er geen oplossing komt voor het migratievraagstuk. In een interview met het Duitse magazine
verkort de Italiaanse minister van Binnenlandse
Zaken Matteo
Der Spiegel Salvini de deadline tot een jaar: “De komende maanden beslissen of het project in de huidige vorm nog zin heeft.”
De eurosceptische Lega-leider zegt het in zijn typische stijl. Maar om de vaststelling dat de EU in zwaar weer zit, kunnen ook proEuropeanen niet heen. Europees president Donald Tusk klinkt bijna even somber in de brief die hij naar aanleiding van de top aan de staatshoofden en regeringsleiders stuurt. Als Europa niet snel een oplossing vindt voor de illegale migratiestromen, zullen steeds meer burgers hun toevlucht zoeken bij “anti-Europese en illiberale bewegingen”, voorspelt hij. “Er staat heel veel op het spel. En er is weinig tijd.”
Begin van het einde? Op de EU-top die vandaag van start gaat moeten de Europehet
se regeringsleiders niet een maar twee gordiaanse knopen ontwarren: de Europese begroting voor de komende zeven jaar én de migrantencrisis. De minitop van vorig weekend bracht geen uitzicht op een oplossing voor die laatste hete aardappel. De posities binnen Europa liggen mijlenver uit
elkaar, zelfs tot binnen de regering van de machtigste lidstaat.
Daar wankelt de ooit zo onverstoorbare bondskanselier Angela Merkel nu haar minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer dreigt om migranten die in een ander EU-land geregistreerd zijn, aan de grens terug te sturen. Volgens Merkel is dat de start van een Europese kettingreactie van gesloten grenzen en daarmee echt het begin van einde voor Europa.
De nieuwe Italiaanse regering ligt nog steeds dwars omdat ze de instroom van migranten met alle geweld wil stoppen. In het interview in Der Spiegel zegt Salvini dat ngo’s moeten stoppen met het redden van migranten in de Middellandse Zee omdat dat mensensmokkel aanmoedigt. Het redden moet overgelaten worden aan Noord-Afrikaanse kustwachten, aldus Salvini. En intussen blijven de Midden-Europese Visegradlanden – het Hongarije van Viktor Orban voorop – bot weigeren vluchtelingen uit Italië op te vangen.
Ontschepingsplatforms
Hoe kan de migratieknoop dan in godsnaam ontward worden? Het meest besproken plan is dat van de voorzitter van de Europese Raad Tusk: buiten de EU – waarschijnlijk in Noord-Afrika, al wordt ook Albanië genoemd – moeten er ‘ontschepingsplatforms’ komen waar “echte vluchtelingen” van economische migranten gescheiden worden. Volgens Tusk de beste methode om het businessmodel van mensensmokkelaars te ondermijnen en de “stromen te stoppen en het tragische verlies van mensenlevens op zee te beëindigen”.
Tusk en de Europese leiders die al hun steun aan zijn plan betuigden, beseffen dat het veel geld gaat kosten. Een Turkijedeal met landen als Libië, Egypte of Tunesië kan alleen met hun medewerking en tot op heden toonden zij weinig animo voor het Europese plan. De Libische regering liet al weten dat vluchtelingenkampen bij hen niet kunnen. De Albanese premier Edi Rama maakte gisteren duidelijk dat er in zijn land geen ‘opvangkamp’ komt. Hij is tegen het “dumpen van wanhopige mensen als ging het om afval”. Zelfs in ruil voor EU-lidmaatschap wil hij niet meewerken.
Veel kleine deals
Kanselier Merkel zit intussen met haar eigen dreigende deadline. Van de Beierse zusterpartij CSU kreeg ze tot 1 juli, na de EUtop dus, om een Europese oplossing voor de migratieproblematiek te vinden. Anders zet CSUvoorzitter en minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer door met zijn plan om Duitse grenzen te sluiten voor asielzoekers die in andere EU-landen geregistreerd zijn.
Een Europese doorbraak zit er zo goed als zeker niet in. En dus mikt Merkel op bilaterale akkoorden met landen als Spanje, Griekenland, Italië en Bulgarije: toegangspoorten tot de EU.
Dit weekend zit Merkel samen de CSU-top om de resultaten te beoordelen. Als Seehofer toch zijn plan uitvoert en migranten aan de Duits-Oostenrijkse grens begint terug te sturen, kan Merkel gezichtsverlies alleen vermijden door hem de laan uit te sturen. Daarmee beëindigt ze de bijna zeventig jaar oude band tussen de partijen én haar regeringscoalitie. Het is de vraag of de Beierse conservatieven bereid zijn het zover te laten komen. Daar staat tegenover dat ze doodsbang zijn voor de regionale verkiezingen in oktober. Het extreemrechtse Alternative für Deutschland – hevig anti-Merkel en antimigratie – dreigt een einde aan hun absolute meerderheid in de Beierse Landtag te maken. En dus speelt de CSU het spel bikkelhard.