Migratiedeal bezweert EU-crisis, voorlopig

De Europese deal over vluchtelingen uitgelegd

De Europese leiders hebben donderdagnacht na urenlang onderhandelen dan toch een akkoord bereikt over de opvang van vluchtelingen. Iedereen wint een beetje, de EU lijkt voorlopig gered, maar niemand weet goed hoe dit akkoord zal worden uitgevoerd. “De problemen ten gronde zijn niet opgelost, maar de Unie kan nu verder zonder crisis”, zegt Europakenner Hendrik Vos (UGent).

WAT HEEFT EUROPA BESLIST?

De Oost-Europese landen willen geen vluchtelingen opvangen, Italië verwacht meer hulp van andere staten en Duitsland wil ze sneller kunnen terugsturen naar de zogenaamde frontlijnstaten zoals Italië of Griekenland. De standpunten over migratie lagen binnen de EU zo ver uit elkaar dat ze onverzoenbaar bleken, maar de 28 EU-leiders sleepten toch een akkoord uit de brand en bezweren zo voorlopig de politieke migratiecrisis. Bedoeling is dat de EU de eigen grenzen beter bewaakt en op termijn deals sluit met landen in Noord-Afrika om daar vluchtelingen op te vangen. In afwachting komen er in Europa “gecontroleerde” centra voor vluchtelingen, waar economische vluchtelingen snel worden gescheiden van vluchtelingen die recht hebben op asiel. De eersten worden dan snel uitgewezen, de tweeden worden nadien verdeeld over de 28 EU-landen. Cruciaal is dat dit op vrijwillige basis gerije, beurt. Wie niets wil doen, hoeft dat ook niet te doen. De vluchtelingen kunnen ook niet meer kiezen naar welk land ze gaan.

WAAR GAAN VLUCHTELINGEN VOORTAAN NAARTOE?

Wat er gebeurt met de vluchtelingen die in die centra zitten en recht hebben op asiel is nog niet duidelijk. Zij kunnen doorstromen naar landen die dat zien zitten, maar wat indien er nauwelijks landen zijn die hun deuren openstellen?

GAAT BELGIË VRIJWILLIG VLUCHTELINGEN OPVANGEN?

Neen. Toch voorlopig niet. Bevoegd staatssecretaris Theo Francken (N-VA) benadrukte gisteren dat de opname van 15 vluchtelingen van het in Malta aangemeerde schip The Lifeline eenmalig was en dat er voorlopig ook helemaal geen crisis is die maakt dat er vluchtelingen moeten worden opgenomen. Premier Charles Michel bevestigde dat. België wil dat Europa eerst de Dublin-regels doet respecteren, die inhouden dat asielzoekers moeten worden geholpen in het land waar ze de EU binnenkomen. Hoe dan ook zal België zich voorlopig dus niet solidair opstellen. Maar geen enkel ander EU-land heeft dat al gedaan. Volgens professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven) zijn afspraken tussen EU-landen over wie hoeveel erkende vluchtelingen opvangt essentieel. “Anders zijn die centra EHBO-posten zonder dat er een ziekenhuis is”.

ZIJN ER DEALS IN DE MAAK MET LANDEN BUITEN DE EU?

Neen. Met Turkije bestaat er al enkele jaren een akkoord om Syriërs tegen te houden en op te vangen – die deal wordt overigens voor 3 miljard euro vernieuwd – maar andere gegadigden zijn er nog niet. “Die akkoorden zullen er ook niet snel komen. Waarom zouden landen zoals Tunesië of Libië dat ook willen? Het trekt alleen maar problemen aan”, legt Steven Van Hecke uit.

WIE WINT MET DIT AKKOORD?

Vooral Oost-Europese landen zoals Honga-

Steven Van Hecke

Professor Europese politiek

‘‘Afspraken tussen EU-landen over wie hoeveel erkende vluchtelingen opvangt zijn essentieel.’’

Tsjechië of Slovakije. Zij weigerden tot grote ergernis van West-Europa nu al om vluchtelingen op te vangen. Die houding wordt nu beloond door alles op basis van vrijwilligheid te doen. En Merkel redt haar intern verdeelde regering. Zij kon ervoor zorgen dat vluchtelingen niet zomaar een EU-land – vaak Duitsland – kunnen kiezen en heeft ondertussen met landen zoals Spanje en Griekenland al afgesproken dat zij sneller dan nu het geval is vluchtelingen gaan terugnemen. Italië komt er volgens Van Hecke bekaaider vanaf. Of dat land veel hulp gaat krijgen, is maar de vraag.

IS DE EU MET DIT AKKOORD NU GERED?

Zowel Europees president Donald Tusk, de nieuwe Italiaanse regering als bondskanselier Angela Merkel creëerden het doembeeld en dat is voorlopig weg. Voorlopig, zegt ook Hendrik Vos. Want iedereen geeft toe dat de uitwerking van de deal nog heel wat voeten in de aarde zal hebben. De Hongaarse premier Viktor Orban geeft de Duitse bondskanselier Angela Merkel een handkus. Die laatste lijkt haar vel te redden met het akkoord.

EPA-EFE FOTO