Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Alsof de chaos nog niet groot genoeg was
Britse regeringscrisis brengt doemscenario Brexit weer stapje dichterbij
Het doemscenario van de harde Brexit steekt weer de kop op. Het plan van de Britse premier Theresa May om de EU te verlaten is niet radicaal genoeg voor minister voor Brexit-zaken David Davis en haar grote rivaal Boris Johnson, die beiden ontslag nemen uit haar regering. Die laatste hoopt stilletjes op een nieuwe kans om May van haar troon te stoten. Dat hij zijn land en Europa zo op de rand van een economische ramp brengt, is geen bezwaar.
Twee jaar lang kon Brits premier Theresa May de schijn nog enigszins hoog houden. Na gisteren lukt zelfs dat niet meer. Minister voor Brexit-zaken David Davis, een voorstander van een harde Brexit, kon zich niet vinden in de plannen die May wilde doorduwen. Te slap, te veel toegevingen aan de EU, die de plannen toch alleen maar zou aangrijpen om nog meer eisen te stellen. “Nu is het moment om je hard op te stellen”, zegt hij.
Coup in de maak?
Davis verliezen kon May nog vlot incasseren, maar in de loop van de dag hield ook Boris Johnson het voor bekeken. De minister van Buitenlandse Zaken was hét gezicht van de Brexit-campagne en de grote rivaal van May. Dat hij opstapt, is goed om alle alarmbellen te doen afgaan in Londen.
“Johnson is een opportunist”, zegt professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven). “Hij wil zich niet associëren met de zachte Brexit van May en hoopt nu dat het leiderschap van de Conservatieven nu samen met het premierschap in zijn schoot valt. Wat hij eigenlijk twee jaar geleden al wilde.”
Johnson probeerde toen net na het referendum de macht te grijpen, maar moest het afleggen tegen May. Die hees Johnson en de andere hardliners
Hendrik Vos
Europakenner
toch aan boord van haar regering. Om hen aan de leiband te kunnen houden. Het leverde een regering op die al van in het begin hopeloos verdeeld was over hoe het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie nu precies moet verlaten.
“In de aanloop naar het referendum zijn beloftes gemaakt die alleen maar tot chaos konden leiden”, zegt Europakenner Hendrik Vos (UGent). “Veel van de Britten blijven die geloven. Elke verstandige strategie strandt op het verzet van de hardliners.”
Pokeren
Hoe het nu verder moet is onduidelijk. Het is alvast een rondje
House of Cards met hoge inzet. In Brussel kijken ze er naar met een beetje leedvermaak, maar vooral met stijgende verbazing.
Het plan van May – om binnen Europa volgens de Europese regels te spelen, daarbuiten volgens Britse – is onaanvaardbaar, maar het is ten minste een aanzet. Een langdurige crisis daarentegen kan uit- draaien op een no deal-scenario. Alle economische afspraken verdwijnen dan van de ene dag op de andere, wat een ramp zou betekenen voor de Britten én de EU.
“Als May wint en haar positie verstevigt, kan een deal nog”, zegt Vos. “Maar de timing is sowieso krap. Tegen oktober moet de tekst er liggen. Veel chaos kunnen de Britten zich niet permitteren.”
“May moet nu bewijzen dat ze het belang van haar land boven haar eigen politieke toekomst stelt. Door de ontslagnemers bijvoorbeeld te vervangen met voorstanders van een zachte Brexit.”
De vervangers voor Davis en Johnson heeft ze al: Dominic Raab op Brexit-zaken en Jeremy Hunt op Buitenlandse Zaken.
‘‘In de aanloop naar het referendum zijn beloftes gemaakt die alleen maar tot chaos konden leiden.’’