Triest einde van een moeilijk huwelijk

Mousa Dembélé dreigt voor eeuwig achtervolgd te worden door non-match tegen Frankrijk

“De beste speler met wie ik ooit heb gespeeld.” Dat is Mousa Dembélé (30) voor al wie zijn pad kruiste. Een crème van een gast voor wie een glimp van de mens erachter kreeg. Onbegrijpelijk dat zó een rastalent helemaal door het ijs zakte, ongelukkig dat het uitgerekend hém moest overkomen. Het dreigt het einde te worden van een van onze meest gracieuze voetballers.

Enfield, mei 2016. Mousa Dembélé heeft net het beste seizoen van zijn carrière achter de rug en geeft in het trainingscomplex van Tottenham Hotspur een pre-EKinterview. Boezemvriend en ploegmaat Jan Vertonghen passeert, die dag door Dembélé “de Frank Underwood van Tottenham” genoemd - naar het hoofdpersonage van de tvserie House of

Cards. Even later komt Dembélé erdoor. Zijn eerste vraag: “Hoe was de reis naar Londen?”, waarna hij geïnteresseerd luistert naar ons reisverslag. Dat lijkt een banaliteit, maar in een wereld van gezwollen ego’s is Dembélé een uitzondering. Wars van conflicten en bijzonder beleefd alleen intimi spreekt hij niet aan in de u-vorm. Het type dat op vakantie gaat naar Tanzania en er vrijwilligerswerk in een weeshuis verricht. Dembélé deed het, vijf jaar geleden. Het gouden hart van “de gouden generatie”, sociaal één van de meest bindende elementen in de huidige groep Duivels. Die dag in Londen komen we tot de conclusie dat Dembélé een warhoofd is. Zijn gsm wordt hem drie kwartier ver in het interview gebracht. Hij had het niets eens gemerkt. En dat het EK in Frankrijk eindelijk eens zijn tornooi moet worden. Frankrijk brengt geen Dembélé grand cru, wel weer eens Château Migraine. Alleen in de 3-0 tegen Ierland komt hij in actie. Wilmots wisselt hem na 56 minuten. Twee jaar eerder in Brazilië: hetzelfde scenario. In de basis in de openingsmatch, gewisseld na een uur en alleen nog in de ploeg in de overbodige wedstrijd tegen Zuid-Korea. En nu alweer een calvarietocht op dit WK.

Zo mooi, maar zo nutteloos

Nochtans, Mousa Dembélé voor het eerst aan het werk zien, dat is zoals Divock Origi zien debuteren. Andere stijl, maar even uniek, gracieus, om met open mond naar te kijken. Een openbaring. De bal was zijn minnares. Als kind jonglerend met alles wat rond was, als voetballer dollend met alles rond hem als een panter. ‘Ti-ta Tovenaar’ tien jaar geleden, anno 2018 “een genie zoals Maradona, Ronaldinho en Jay Jay Okocha”, volgens Spurs-trainer Pochettino. Eddy Snelders, analist en ex-assistent-bondscoach, begreep de drukte nooit. De discussies over “het mysterieDembélé” werden haast een jaarlijkse traditie. Zo zei Snelders ons in maart: “Hij zal ons geen wereldkampioen maken.” Vandaag: “Niet omdat Dembélé geen goeie voetballer is. Alleen krijgen sommige spelers zoveel superlatieven, terwijl er dingen door de vingers worden gezien. Dembélé is prachtig als voetballer, maar hij beheerst niet de essentie van voetbal op zijn positie. Geen rendement, te lateraal spel, amper dreiging. Een middenvelder om de controle te houden, maar niet meer.”

Dinsdag tegen Frankrijk was hij ónherkenbaar. Hij verloor meer ballen in een uur dan anders in een hele maand. Dembélé besefte het zelf. Hij verliet het Sint-Petersburgstadion aan de zijde van Dries Mertens, zonder een woord te lossen. Wel verontschuldigend knipogend. Beleefd, naar even diep ontgoocheld als de rest van het land, in zichzelf én de nederlaag. “Het leek te snel te gaan”, zegt Snelders. “Martinez had erop gespeculeerd dat de rechtsback Pavard niet zou komen, want Hazard stond daar tegenover. Toen dat wel gebeurde, kwam Dembélé in de problemen. Dat was niet voorzien. En een flankspeler is hij niet. Maar eigenlijk had hij gewoon een slechte dag. Zo zwak heb ik hem nog nooit zien spelen. En omdat wat hij best kan, een bal vasthouden, niet lukte, vielen zijn gebreken des te harder op. Zo’n dag kan iedereen overkomen. Daarom is het niet rechtvaardig dat hij nu met alle zonden wordt overladen.”

Luc Nilis of Filip De Wilde

Dembélé debuteert als 18-jarige bij de Duivels als moeilijk scorende spits. Op clubniveau maakt hij er op zijn best tien, bij de Duivels stokt het na vijf goals. Aan 79 caps zit hij inmiddels. “Als spits moest ik wachten, terwijl ik liever meer betrokken ben bij het spel”, biechtte hij op in Rusland. “Lukaku heeft honderd keer meer honger voor de goal dan ik ooit heb gehad. Spitsen geven er niet om hoe ze de bal raken, ik wel.” Het voorstel van Fulham-trainer Martin Jol om naar het middenveld te verhuizen, klinkt “als muziek in de oren”. Van aanval naar middenveld luidt ook in dat Dembélé het steeds moeilijker krijgt om een basisplaats te claimen als Rode Duivel. Witsel, Fellaini, Defour: hun profiel is duidelijker. Stilaan wordt Dembélé een Luc Nilis, nog zo’n ongelooflijke klasbak, eeuwig geprezen door ploegmaats, maar in het shirt van de Rode Duivels altijd gecontesteerd. Nilis haalt uiteindelijk zijn gram door de Belgen in 1997 naar het WK te schieten tegen Ierland. Dat is Dembélé mogelijk niet gegund. Want zo zei hij ons twee weken geleden hier in Rusland nog: “Het zou best kunnen dat dit mijn laatste tornooi wordt.” Een mogelijke overstap naar China of Italië, een gezinsleven én een lichaam dat na veertien jaar profvoetbal slijtage vertoont: het heeft de 30-jarige Antwerpenaar aan het denken gezet. Ook onder Martinez is hij geen certitude in de ploeg zoals Witsel of Vertonghen.

Vaak zijn het doelmannen die tot het einde van hun dagen worden achtervolgd door die ene wedstrijd waarin Dame Fortuna hen de rug toekeerde. Voor Theo Custers op het WK 1982 tegen Polen (0-3), Francky Vandendriessche in de kwalificaties tegen Kroatië (4-0) en Filip De Wilde op Euro 2000 tegen Turkije (0-2) betekende het zelfs het roemloze einde van een internationale carrière. Als hij stopt - “de beslissing is zeker nog niet genomen” is Mousa Dembélé hetzelfde lot beschoren. Het zou het trieste einde van een moeilijk huwelijk zijn. Mous verdient beter.

“Zo zwak heb ik Dembélé nog nooit zien spelen. Maar hij verdient het niet om met alle zonden te worden overladen.” Eddy Snelders Analist

FOTO EPA-EFE