Zowel helden als slachtoffers: duikers blikken terug op bewogen week

HELDEN EN SLACHTOFFERS Duiksport was nog nooit zo vaak in het nieuws als afgelopen weken

De heroïsche reddingsactie van een jeugdvoetbalploeg in Thailand. De noodlottige afloop van het sensationele duikavontuur van Antwerpenaar Marc Sluszny in Frankrijk. En deze week nog een dodelijk duikongeval in Mol. De voorbije weken zorgde het wel en wee van duikers voor een vloedgolf aan nieuws. “Iedereen is plots nieuwsgierig naar wat wij allemaal uitspoken onder water”, klinkt het bij de duikers aan de Ekerse Putten.

Geen krant kon je openslaan, geen nieuwsuitzending kon je bekijken zonder dat het over duiken ging. Wie zelf duikt, heeft de verhalen in spanning gevolgd en merkt dat zowat iedereen dat heeft gedaan. “Mijn meter van

82 heeft me daarstraks nog gezegd dat ik heel voorzichtig moest zijn als ik ging duiken”, vertelt de 13-jarige Tobe Goossens net voor hij samen met zijn moeder het water induikt in de Ekerse Putten, waar we een dagje tussen de duikers vertoeven.

“Zelfs mijn 4-jarige neefje wist dat er voetballers gered waren uit een grot in een ver land. Iedereen praat nu over duiken, zo lijkt het. Zelf hebben we de redding in Thailand ook elke dag gevolgd, als een soap. We waren echt euforisch toen het gelukt was om ze allemaal te bevrijden”, vult mama Liesbet aan.

De duikers aan de Put van Ekeren hebben stuk voor stuk hun hart verloren aan hun onderwateravonturen. Na Thailand lijkt het alsof de hele wereld de duikers als helden in het hart heeft gesloten. “Iedereen is plots nieuwsgierig naar wat duikers allemaal uitspoken onder water”, merkte ook Ivan Ceuppens

(64). “De mensen hebben even hard voor de duikers in Thailand gesupporterd als voor de Rode Duivels, zo lijkt het soms. Ze hebben het gevolgd als een spannende soap. Zelf ben ik maar een gewone duiker, zoals de meeste anderen hier. Ik zou zo’n reddingsactie niet tot een goed einde kunnen brengen.”

Dieter Verdoodt Antwerpse duiker

‘‘De duikers die met gevaar voor eigen leven in de grot zijn gegaan, zijn stuk voor stuk helden.’’

Het was dan ook niet niets, daar in Thailand: een jeugdvoetbalploeg zat achttien dagen lang vast in een grottencomplex van 3,2 kilometer diep nadat ze ingesloten was geraakt na hevige regenbuien.

“Dat er duikers met gevaar voor eigen leven in die grot zijn gegaan om die kinderen en hun trainer te redden, dat is uitzonderlijk. Het zijn stuk voor stuk helden. We lazen dat de stroming zo sterk was dat ze hun duikbril dreigden te verliezen. En dan moet je nog eens verzwakte kinderen meenemen die niet eens kunnen zwemmen. Heel straf”, vindt Dieter Verdoodt (32) uit Antwerpen.

“Het is volgens mij de spectaculairste reddingsoperatie uit de geschiedenis. Toch zeker de redding die wereldwijd het meest gevolgd is. En dan worden ze nog eens alle twaalf gered ook, hoewel het zeer gevaarlijk was. Denk maar aan de ervaren duiker die verdronken is tijdens de voorbereidingen voor de redding”, vult duikpartner Hans Pinson (47) uit Boom aan.

Vliegen door de grotten van Han

De Ekerse Putten – er is een kleine put van 12 meter diep en een grote van 20 meter – nabij de Noorderlaan zijn de bekendste duikersplek in het Antwerpse. Ontelbare duikers hebben er hun eerste stapjes gezet. Maar ook ervaren duikers komen er soms trainen, omdat de omstandigheden er ideaal zijn.

Zo ook de ervaren grotduiker Ben Van Asselt (37) uit Mortsel. Het zijn mensen zoals hij die in Thailand met gevaar voor eigen leven door de gevaarlijke grotten moesten kruipen. “Of ik zelf ooit al mensen heb gered? Neen. Ik heb weleens mee gezocht naar vermiste duikers op de Oosterschelde omdat ik toevallig daar was, maar die mensen zijn toen niet op tijd gevonden. Als ik puur hypothetisch de vraag zou krijgen om te helpen bij een soortgelijke ramp hier in de buurt? Als mensen echt in nood zijn en ik kan helpen, dan denk ik wel dat ik dat doe. Maar dat is makkelijk gezegd op dit moment. Je moet het op dat moment ook écht doen. Ik ben zelf een vader en ik heb mezelf beloofd om nooit over de grens te gaan ...”

Ben behoort tot het kleine honderdtal landgenoten die zich grotduiker mogen noemen. “Grotduiken is fantastisch”, bezingt hij zijn passie. “Iedereen vindt de grotten van Han fantastisch mooi. Stel je nu eens voor dat je door die grotten kunt vliegen. En dat je zo dus op magische plekken komt onder water, waar andere mensen niet kunnen geraken. Dat is grotduiken.”

“Eerst focuste ik me vooral op scheepswrakken, maar nu ben ik helemaal betoverd door de schoonheid van eeuwenoude onderwatergrotten, die vaak ook nog eens een buitengewone natuurpracht herbergen. Soms zie je een poeltje liggen van een paar meter breed en als je erin kruipt blijk je in een grot uit te komen met een kathedraal aan ruimte. Geweldig is dat.”

“Het nadeel is natuurlijk dat er altijd iets boven je hoofd zit en je dus niet zomaar naar boven kunt als er iets scheelt. Daar houden we rekening mee bij alles wat we doen. Er is geen onderwaterpolitie, maar je moet het doen voor je eigen veiligheid. Een specifieke opleiding en veel trainen zijn noodzakelijk. Zo duiken we altijd met ons drieën. En we gebruiken op de heenweg altijd maar een derde van twee derden van ons ademgas. Als dat ingewikkeld klinkt: als we dus pakweg 210 bar bij ons hebben, dan gebruiken we maar ongeveer 45 bar en daarna keren we terug, zodat we altijd genoeg bij hebben voor onverwachte situaties en om onze buddy’s te helpen.”

“In grotten hangen ook lijnen die we als duiker kunnen volgen. Die hebben ze in Thailand ook aangelegd. Op splitsingen in de grot hangen we dan kunststof markeringen

met on-

Hans Pinson Duiker uit Boom

‘‘Je kunt tijdens het duiken beter conservatiever denken in plaats van net iets te ver te gaan.’’

ze initialen op, cookies genaamd, zodat we altijd weten van waar we komen en waar de dichtstbijzijnde uitgang is. Je wilt de weg niet verliezen in zo’n grottenstelsel.”

Pikdonker

Onderwatergrotten zijn per definitie ook donker. Pikdonker zelfs. “Als je eens wilt ervaren wat totale duisternis is, dan moet je je lamp uitdoen in een onderwatergrot. Daarom zijn goede lampen voor grotduikers heel belangrijk. We hebben altijd twee reservelampen bij. Als ik hoor dat ze in Thailand door een soort modderstroom moesten duiken, dan weet je dat dat niet evident is. Al geven zulke lampen dan nog altijd een soort schijnsel waardoor je tenminste íéts ziet. Sommige mensen worden al claustrofobisch van de gedachte alleen al. Als grotduiker mag je dat dus niet zijn.”

“Ik vind het vooral knap van die kinderen dat ze in die grotten hebben durven te duiken. Duikers zijn opgeleid om niet te snel te panikeren, maar die kinderen niet. Ze moesten onder andere door een sifonvormige lus die minder dan een halve meter breed was. Daarvoor moesten ze hun duikvest en duikflessen uitdoen. Ze moesten die dan voor zich houden om erdoor te kunnen. Onvoorstelbaar”, zegt de man die als orthopedagoog in een instelling werkt.

Waaghalzerij

De extreme duikexpedities van Antwerpenaar Marc Sluszny zijn de voorbije jaren ook gevolgd door zowat elke duiker. En zeker ook het nieuws dat hij sinds 28 juni vermist is nadat hij op een uitzonderlijke diepte van 125 meter in een onderwatergrot was gaan duiken in de buurt van het Franse Perpignan. Bij de zoekactie kwam dan ook nog eens een collega om. “Ik zou zo’n extreme expeditie nooit doen. No fucking way”, zegt Ben eerlijk. “Dieper dan dertig meter ga ik zelden. Naar 125 meter gaan is crazy.”

De andere duikers aan de Put van Ekeren kunnen hun dubbel gevoel ook niet wegsteken als ze over de vermissing van Sluszny praten. “Je wenst dit niemand toe. We willen ook niet onrespectvol klinken, want dit is heel erg voor iedereen die hem goed kende. Maar duiken staat voor ons gelijk met het zo veel mogelijk uitsluiten van alle mogelijke risico’s. Waaghalzerij hoort er voor ons niet bij. Voor iedereen ligt die grens anders. Maar als je er voor kiest om de grens op te zoeken, dan weet je dat het vroeg of laat kan misgaan...”

Fiets ook gevaarlijk

Donderdag raakte dan nog bekend dat er een dag eerder een 63-jarige duiker omgekomen was in het Zilvermeer in Mol, vermoedelijk nadat hij een hartaanval had gekregen. “Mijn vrouw is drie jaar geleden in Kreta ook eens onwel geworden na het duiken”, zegt Hans Pinson. “Ze had marmertekeningen op haar buik, een teken dat er stikstof in het spierweefsel terecht was gekomen door PFO, een defect in de wand tussen de hartkamers waar duikers al eens negatieve gevolgen van kunnen ondervinden. Het was niet levensbedreigend, maar deed wel veel pijn. Ik heb er van geleerd dat je nooit op alles vat hebt. En dat je dus maar beter conservatiever kunt denken in plaats van net iets te ver te gaan.” “Je kunt ook verongelukken op de fiets. Ik word jaarlijks medisch gekeurd en ga ervan uit dat het dan veilig is om te duiken. Deze sport is niet gevaarlijker dan iets anders, je moet alleen goed opletten. Net zoals op de fiets”, zegt Ivan Ceuppens nog.

Los van alle aandacht van de voorbije weken blijft duiken voor de beoefenaars in de eerste plaats een fantastische sport en hobby. “Zalig vissen kijken en ontspannen in het water, het voelt als een droom”, glundert de 13-jarige Tobe, die zijn moeder overtuigde om mee een opleiding te volgen, zodat ze samen konden duiken.

Zijn vader Luc kijkt trots toe. “Ik ben jaren naar het voetbal geweest en dan gingen zij altijd mee. Nu is het mijn beurt om hen te volgen bij het duiken. Zelf kan ik niet zwemmen, dus blijf ik aan de kant. Wie weet zorgt die extra aandacht voor duiken ervoor dat nog meer mensen de stap durven zetten. Als ik de verhalen van mijn vrouw en zoon hoor, dan lijkt het alleszins de moeite.”

Ben Van Asselt

Duiker uit Mortsel ‘‘Duikers zijn opgeleid om niet te snel te panikeren, maar die Thaise kinderen niet.’’

FOTO JAN VAN DER PERRE FOTO'S DENISS @EUROPECAVEDIVING.COM, REUTERS Dieter en Hans delen de mening van zowat de hele wereld: de duikers die de Thaise kinderen redden zijn helden. Duikers in de hoofdrol: Marc Sluszny en een van de Thaise helden.

Ervaren grotduiker Ben: “Zeggen dat je in een soortgelijke situatie ook zou helpen is natuurlijk makkelijk.”

Luc ziet hoe zijn vrouw Liesbet en zoon Tobe genieten van het duiken. “Wie weet zorgt die extra aandacht voor de sport ervoor dat nog meer mensen de stap durven zetten.”