“Voor deze droge periode betalen we later nog de prijs. Maar wanneer?”

David Dehenauw over de op één na uitzonderlijkste zomer sinds legendarisch recordjaar 1976

Mensen die flink wat centjes neertelden voor een verre trip naar de zon hebben overbodige kosten gemaakt: we beleven een topzomer waaraan voorlopig nog geen eind komt. De weercijfers zijn met recht abnormaal te noemen, maar dat maakt dit nog geen recordzomer.

Veel zon, hoge temperaturen, af en toe een stapelwolk, maar voorlopig droog. Het weerbericht van de laatste weken lijkt vastgeroest te zitten in een eindeloze ‘loop’. En de vooruitzichten voor volgende week beloven nog meer van hetzelfde, zij het met enkele graadjes erbovenop. Voor David Dehenauw, hoofd van de wetenschappelijke dienst Weersvoorspellingen van het KMI, bestaat er geen twijfel over: deze trend is een gevolg van de klimaatverandering en gaan we de volgende jaren nog vaker zien terugkeren.

Beleven we nu een abnormale zomer?

Ja, zeker als we kijken naar de periode van 15 juni tot 15 juli. Wat die periode betreft hebben we sinds 1976, toch nog altijd de recordzomer, alleen in 2010 een vergelijkbare zomer gehad. Dat jaar hadden we wel nog iets minder neerslag dan nu, 13 tegenover 16 millimeter. Dat het dit jaar wat hoger uitvalt, heeft dan nog vooral te maken met het feit dat er een tiental dagen geleden een onweer over Ukkel is getrokken. In die zin staat dit jaar qua uitzonderlijke zomers op de derde plek, na 1976 en 2010.

Het is dus geen recordzomer?

Nee, op dat vlak blijft de zomer van 1976 voorlopig ongenaakbaar. In de genoemde periode, van half juni tot half juli, hadden we toen in Ukkel maar 3 millimeter neerslag en twintig zomerse dagen

(minstens 25 graden, red.), waarvan maar liefst zestien tropische dagen (minstens 30

graden, red.). Dit jaar hebben we in Ukkel nog geen enkele tropische dag gehad. In juli was het tot nu toe gemiddeld 21 graden, wat hoger is dan het normale gemiddelde van 18,1 graden, maar in juli 2006 noteerden we 23 graden. Dat gaan we waarschijnlijk niet meer breken, al zien de voorspellingen er voor volgende week erg goed uit.

Als je naar het aantal zomerdagen of naar de weinige neerslag afzonderlijk kijkt, is deze periode niet zo heel speciaal. Het is de combinatie van die twee factoren die deze zomer zo uitzonderlijk maakt. En we zitten natuurlijk nog maar halfweg de zomer, die voor meteorologen van 1 juni tot 31 augustus loopt. Er kan in augustus nog veel neerslag vallen. Een totaalbeeld voor deze zomer valt dus zeker nog niet te schetsen.

Worden de zomers alsmaar warmer of lijkt dat alleen zo?

We zien de temperatuur op jaarbasis inderdaad wat stijgen. Sinds 1990 doet zich op dat vlak een versnelling voor. We hebben zeker ook meer hittegolven (drie opeen-

volgende dagen met meer dan 30 graden,

red.). Die frequentie is sinds de jaren tachtig gestegen van één hittegolf om de vier jaar naar één om de twee jaar. Daar moet ik wel de kanttekening bij maken dat we dit jaar nog géén hittegolf hebben gehad. Het is warm, maar niet extreem warm. Al is de kans redelijk groot dat we volgende week wel een hittegolf gaan krijgen.

Krijgen we dan ook vaker droge zomers?

Qua neerslag blijven de zomers nog behoorlijk variabel. We maken ook nog altijd zeer natte zomers mee. We hebben van juli 2016 tot de zomer van vorig jaar ook al wel een heel lange droge periode meegemaakt. Op november 2016 na zagen we in Ukkel voor iedere maand een neerslagtekort. In de winter heeft dat minder effect, maar in de maanden mei en juni vorig jaar deden de gevolgen van de droogte zich heel erg gevoelen bij de planten en landbouwgewassen.

Eind juni en in juli is het dan beginnen regenen, waardoor die zomer veel wisselvalliger was dan dat droge voorjaar. Ik zie dat als een soort compensatie-effect; de natuur herstelt zich. Voor deze droge periode gaan we in de toekomst ook een prijs

betalen, alleen is het de vraag wanneer. De bordjes gaan op een bepaald moment weer in evenwicht komen.

Is de klimaatverandering de voorspelbare schuldige?

Ja, absoluut. We zien al een tijdje een tendens van langere droogtes, afgewisseld met meer hevige buien. Aan de kust

merken we dat al een jaar of twintig. In Koksijde is het al van 7 juni geleden dat het nog geregend heeft. Of tendensen zoals de toename van het aantal hittegolven nog gaan versnellen, kan ik moeilijk voorspellen. Maar ik zie dat gemiddelde alleszins niet opnieuw zakken naar één om de vier jaar.

De gevolgen van de klimaatverandering zien we al langer in de

stijging van de zeespiegel. Zoals de Verenigde Naties stellen, dragen we daar als mens een gedeelde verantwoordelijkheid voor. Alleen samen kunnen we er iets aan veranderen. Dat moet op wereldniveau gebeuren. De klimaatakkoorden van Parijs zijn een stap in de goede richting, maar iedereen moet zijn steen bijdragen.

Klopt die voorspelling van meer dan 40 graden voor volgende week?

Nee, daar zou hooguit 2% kans op bestaan. Maar 30 graden en lokaal zelfs meer, zoals in de Kempen, dat is zeer reëel. Voor deze zaterdag mogen we wel een traditioneel uitgeregende nationale feestdag verwachten, met 65 tot 70% kans op regen. De temperatuur valt dan terug tot ongeveer 25 graden. Vanaf zondag zet de zomer zich opnieuw voort. Wel is altijd een warmteonweer mogelijk, maar dat blijft een plaatselijk en tijdelijk fenomeen. Daardoor is het niet lang op voorhand te voorspellen. En vooral: een warmteonweer gaat het probleem van de droogte niet oplossen.