Gazet van Antwerpen Stad en Rand
‘Liefste’: Clara Van den Broeck, Wolf en Anaïs
Clara Van den Broeck en haar kinderen Anaïs en Wolf zitten letterlijk in de put in nieuwe voorstelling
Op een braakliggend plein in de Ekerse Leugenberg presenteert de Zomer van Antwerpen vanaf vandaag Liefste. 33 keer zullen actrice Clara Van den Broek en haar kinderen Anaïs en Wolf Verniers voor deze voorstelling in de put zitten. Ook letterlijk. Het publiek kijkt vanop de tribune neer op de acteurs in een manshoge kuil.
Vanop de houten bezoekerstribune op het verlaten stuk grond achter binnenspeeltuin Den Deugeniet zie je aan de horizon de top van de koeltorens van de kerncentrale van Doel. Iets dichter een boer die met een tractor zijn land bewerkt, vlak voor de eeuwige stroom vrachtwagens op de A12.
“Het leven dat voorbijtrekt”, zegt Clara Van den Broek. Ze houdt haar rechterhand boven haar ogen om ze te beschermen tegen de felle zon. “Toen ik deze voorstelling bedacht, overleefde ik meer dan ik leefde. Mijn man was gestorven. En ik had het gevoel dat ik met minstens één been mee in het graf stond. Zo kreeg ik het idee om als decor een kamer ónder de grond te maken.” Het was niet evident om een goed bereikbare open plek te vinden waar het grondwater niet te hoog stond, zodat ze een diepe kuil konden graven. “Toen we hier in maart kwamen scouten, was het grauw en ongezellig. Perfect voor wat ik wilde: een donker hol in de aarde, alsof we zelf begraven waren, heel mistroostig. Maar nu...” Ze lacht fijntjes. “Het is een zonovergoten leeuwenkuil in de woestijn.”
De hitte van de voorbije weken heeft ook het gevoel van de voorstelling veranderd, in dit verstofte hol. “Nu zal het verschroeiende van het verlangen meer opvallen dan het verslagene van de rouw”, zegt de theatermaakster.
Bakken en braden
Fysiek wordt het sowieso lastig, zeker de namiddagvoorstellingen. Terwijl het publiek nog af en toe kans maakt op een verfrissende bries, zal het in de kuil bakken en braden zijn. Wolf Verniers, de 12-jarige zoon van Clara en leerling van het Hardenvoort Lyceum aan Park Spoor Noord, draait met zijn ogen. “Ik moet me een paar keer omkleden”, zegt hij. “Onder andere in een warm kapiteinspak. Ah ja, ik doe alles om de vrouwen met wie ik in de kuil zit tevreden te houden.”
Liefste gaat over drie vrouwen van verschillende generaties die in de put zitten, geblokkeerd zijn. Ze zitten vast in rituelen, zetten thee, bakken taart, dekken de tafel, maar altijd voor vier personen. Ze missen iemand en ze zitten vast in dat verlies. Twee keer komt iemand uit de buitenwereld het macabere trio verstoren. De tweede keer worden ze uit hun blokkade gehaald door een verhaal dat veel groter is dan dat van henzelf.
“Soms zie ik mensen op het nieuws die niet alleen hun man verloren hebben, zoals ik”, zegt Clara. “Ze hebben ook hun huis, hun land, hun gezondheid verloren. Ik dacht: als ík al zo veel verdriet heb, hoe moet het dan voor hén zijn? Er is nog een wereld buiten het verdriet. Je mag je daar niet in opsluiten.”
Vier miertjes
Liefste is het vervolg op de voorstelling Sommige dingen (vallen in het water), die Clara in 2012 ook al samen met haar kinderen speelde. Anaïs was toen 9, Wolf 5. “Maar ik herinner me daar niets meer van”, zegt de jongen nu. De aanleiding van het stuk was de dood, aan slokdarmkanker, van hun papa, Clara’s echtgenoot Roel Verniers. “Op de begrafenis al had Oda Van Neygen, de toenmalige directeur van jeugdtheater Bronks, me gevraagd om er een voorstelling over te maken”, vertelt Clara. “Mijn hoofd stond er niet naar. Ik wist zeker dat ik na de dood van Roel nooit meer iets met theater wilde te maken hebben. Maar drie maanden later dacht ik: ik kan niks anders. Dus zijn de kinderen en ik op de eerste verjaardag van Roels sterfdag in première gegaan met een voorstelling over vier miertjes, overspoeld door een zondvloed. Drie miertjes hadden zich aan elkaar kunnen vastklampen, de vierde was weg.”
Zes jaar later hebben de kinderen ook zelf bijgedragen aan de voorstelling. “Ze hebben me goed geholpen”, zegt hun moeder, die ook de acteeropleiding aan het Antwerpse Conservatorium coördineert. “Toneel maak je niet aan een bureautje. Dat doe je vooral in de repetitieruimte, wanneer mensen verbindingen met elkaar leggen. Ik heb veel van mijn kinderen gekregen en ik hoop dat zij dat gevoel ook hebben. De vorige keer waren ze nog klein en was dat uiteraard minder.”
“Wij zijn geen acteurs, maar we leren nu wel veel bij”, zegt Anaïs, die ook voor later, net zoals haar broer, geen professionele acteerambities heeft. “Ik schrijf liever, zoals mijn papa”, zegt ze.
Roel Verniers schreef en vertelde heel
‘‘Wolf en ik stoppen nooit met aan onze papa te denken, daar hebben we deze voorstelling niet voor nodig.’’ Anaïs Verniers
open over zijn ziekte, onder andere in columns in De Morgen. “Ook met ons praatte hij daar gewoon over”, zegt Anaïs, die op Pius X zit. “Misschien daarom dat ik het niet zo moeilijk vind om een voorstelling over dat verlies te maken.”
“Maar Wolf en ik stoppen nooit met aan onze papa te denken, daar hebben we deze voorstelling niet voor nodig. Dit stuk heeft voor ons geen echte link met papa, al weten we dat het voor mama wel zo is.”
Clara bekijkt haar kinderen vol trots. “Anaïs heeft een goddelijke stem”, glundert ze. “Ze zingt in de voorstelling. En Wolf speelt trompet.”
Wolf is met de zeescouts op kamp geweest, Anaïs met haar grootouders naar Londen. Dat was het wat vakantie betreft voor de twee tieners uit Berchem. De rest van de tijd gaat op aan repeteren en spelen. Maar ze klagen niet.
“Al zou het wel een beetje minder heet mogen”, puft Wolf voor hij zich languit op het bed in de stoffige kuil laat vallen.