Alleen duurder maken helpt niet

Steeds meer studenten vragen een studiebeurs aan. Anderen dienen een aanvraag in tot uitstel of spreiding van de betaling van hun studiegeld. Banken bieden ouders van studerende kinderen vlotjes leningen aan. Bovendien zijn er steeds meer studenten die zelf werken om hun studies en hun kot te betalen. Dat hoeft niet meteen te betekenen dat het universitair onderwijs in Vlaanderen onbetaalbaar wordt – in onze buurlanden is studeren oneindig veel duurder – maar het betekent wel dat steeds meer mensen het moeilijk krijgen om de studie van hun zoon of dochter te financieren.

Een positieve evolutie is dat zeker niet. Ook hoger onderwijs moet betaalbaar blijven voor alle jongeren. Het aantal studenten neemt elk jaar toe, dus de kosten voor de samenleving ook. Daarom verhoogde de regering enkele jaren geleden het studiegeld. Dat was blijkbaar onvermijdelijk, maar we kunnen het hoger onderwijs niet voor iedereen betaalbaar houden door alleen het inschrijvingsgeld te verhogen. Er is meer nodig.

We moeten durven toegeven dat aan onze universiteiten te veel jongeren zitten die er niet thuishoren, die slecht voorbereid zijn of die de motivatie missen om er echt iets van te maken. Ook dat maakt het onderwijs duur, want te veel jongeren verlaten na een of twee jaar ontmoedigd en zonder diploma de universiteit. Al vele jaren wordt er in academische kringen gepleit voor toelatingsproeven, of tenminste oriënteringsproeven of voorbereidende studies. Die zouden ervoor kunnen zorgen dat jongeren beter voorbereid en gemotiveerd aan hun studie beginnen en meer kans maken om die met succes te beëindigen. Enkele universiteiten experimenteren nu eindelijk met oriënteringsproeven, maar daar blijft het bij.

Het is de hoogste tijd dat ook de politiek die proeven ernstig in overweging durft te nemen. Als we het hoger onderwijs te duur laten worden, dreigen een hoop capabele en gemotiveerde jongeren uit de lagere middenklasse er niet in te geraken. Terwijl het toch de bedoeling moet zijn dat juist zij, ongeacht de financiële situatie van hun ouders of hun afkomst, kunnen studeren. De cijfers vandaag in de krant moeten een waarschuwing zijn. Er is meer durf en creativiteit nodig dan een simpele verhoging van het inschrijvingsgeld om ons hoger onderwijs betaalbaar én op niveau te houden.