Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Het protest tegen de Eiffeltoren was ook enorm”
Ruim vijfduizend Antwerpenaren al hebben een petitie ondertekend waarin wordt opgeroepen om het nieuwe Operaplein groener te maken. De plannen, getekend door de overleden Spaanse architect Manuel de Solà-Morales, dateren van het begin van deze eeuw. En dan rijst de vraag: hadden die moeten aangepast worden aan de noden van vandaag?
Het is 2003 als het toenmalige stadsbestuur ervoor kiest om Manuel de Solà-Morales aan te stellen om een nieuw plein te ontwerpen op de Frankrijklei. De opdracht is om een nieuw stedelijk plein te maken met ruimte voor kleinschalige evenementen en tramsporen. De rest van het verkeer moet grotendeels onder de grond verdwijnen. Voorts moest het Operaplein geïntegreerd worden in de De Keyserlei en de Franklin Rooseveltplaats. Ook ontworpen door Morales.
Een uitdrukkelijke vraag naar veel groen op het plein was er toen niet. Waarop de architect koos voor een grote vlakte in aanvankelijk warme, bruine tinten. Dat plan werd later aangepast tot het plein dat enkele weken geleden werd geopend.
Geen ingreep
Pas in 2008 ondertekende het stadsbestuur een contract met Morales. Daarin staat onder meer dat de uitvoering van het plein precies moet gebeuren zoals de ontwerper dat uitgetekend heeft.
Had de huidige stadsbouwmeester, Christian Rapp, moeten en kunnen ingrijpen? “Nee”, zegt hij zelf. “Morales heeft destijds de ontwerpwedstrijd gewonnen. En iedereen was tevreden over dat ontwerp. Het Operaplein is een project van mijn voorganger dat later in uitvoering is gegaan. Als het plan werd goedgekeurd door het toenmalige stadsbestuur, heb ik ook niet het gevoel dat er een probleem is. En al helemaal geen behoefte om het ontwerp opnieuw te gaan bestuderen.” Rapp zegt zelf nog geen klachten gehoord te hebben over de manier waarop het plein is aangelegd. “Ik ben op dit moment met vakantie. Dus misschien kan dat nog komen.”
Miljoenenclaim
Ook Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck vindt niet dat Christian Rapp had moeten ingrijpen. “Het is niet de taak van een stadsbouwmeester om zich te mengen in beslissingen van zijn voorganger. Dat zou de rechtszekerheid van heel de sector kapotmaken”, klinkt het. “Er zijn in het verleden contracten getekend en afspraken gemaakt. Als je als stadsbestuur een claim – die in de miljoenen euro’s kan lopen – wil krijgen, dan is het ontwerp aanpassen de ideale manier om dat te doen.”
Volgens Van Broeck kan een stadsbouwmeester alleen ingrijpen wanneer er fundamentele fouten in het ontwerp zitten. “De uitvoering van dergelijke projecten gaat vaak traag”, zegt Van Broeck. “Wat vandaag een ontwerp is, wordt soms pas na tien jaar uitgevoerd. Net zoals dat met het Operaplein het geval is. Maar de mensen die toen dat ontwerp hebben laten passeren, waren niet van de minsten. Over dit plein is nagedacht. Ik wil dus niet schieten op de mensen die toen voor dit plein gekozen hebben. Dat zou niet eerlijk zijn.”
De Vlaamse bouwmeester stelt voor om het plein enkele jaren de tijd te geven. “Het protest tegen de bouw van de Eiffeltoren was ook immens. Maar drie jaar later werd die toren het symbool van de natie. Het is belangrijk om de schok van het nieuwe te laten passeren.”
Christian Rapp Stadsbouwmeester “Morales heeft destijds de ontwerpwedstrijd gewonnen. En iedereen was tevreden.”