Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Wie is de man achter de Desguinlei?
Victor Desguin (1838-1919), de onderwijsschepen die geen burgemeester mocht worden
Duizenden auto’s passeren dagelijks op de Desguinlei, het stuk Singel tussen de Generaal Lemanstraat en de Lange Elzenstraat. Maar wie is de man die achter die straatnaam zit?
Zondag is het dag op dag honderd jaar geleden dat Victor François Séraphin Joseph Thélesfore Desguin zijn ambt neerlegde als Antwerpse schepen van Onderwijs. De liberaal bereikte de gezegende leeftijd van 80 jaar toen hij besloot de handdoek in de ring te gooien. Een jaar later overleed hij, op 18 juli 1919.
Na zijn ontslag zou het nog 95 jaar duren voordat Antwerpen nog eens een liberale schepen van Onderwijs kende. Dat gebeurde in 2013, toen huidig schepen van Onderwijs Claude Marinower (Open Vld) de eed aflegde.
Militair Hospitaal
Desguin studeerde met de grootste onderscheiding af als doctor in de genees-, heel- en verloskunde aan de Université Libre de Bruxelles. Na zijn studies begon hij zijn carrière als arts in het Militair Hospitaal van Antwerpen, vandaag beter bekend als de woonbuurt ’t Groen Kwartier. Desguin legde zich onder meer toe op onderzoek naar de lokale gezondheidspolitiek in Antwerpen. Zo kwam hij ook in de onder- wijssfeer terecht. Desguin was ervan overtuigd dat de lagere klassen zich moesten ontwikkelen om sociale problemen op te lossen. Het onderwijs speelde daar volgens hem een cruciale rol in.
Medisch schooltoezicht
De stap naar de politiek was dan ook niet ver weg. Hij sloot zich aan bij de Verenigde Liberalen van
Antwerpen en zetelde van 1876 tot 1884 in de Antwerpse provincieraad. In 1879 werd hij ook gemeenteraadslid. Hij was de grondlegger van het medisch schooltoezicht in de Antwerpse scholen, waarvoor hij internationale erkenning kreeg.
In 1892 werd Victor Desguin schepen van Onderwijs. In die functie zorgde hij voor de verdere uitbouw van het openbaar onderwijs. Er kwamen bijna twintig nieuwe scholen en kindertuinen bij.
Gratis soep en maaltijden
Ook gratis soep en maaltijden op school waren een realisatie van Desguin. In 1984 werd tegelijkertijd ook de Hulpkas voor Behoeftige Schoolkinderen opgericht. Hij lanceerde de eerste scholen voor bijzonder onderwijs en stond mee aan de basis van de uitbouw van volksbibliotheken in de stad. Als liberaal zette hij ook de strijd verder tegen het katholiek onderwijs. Zo verdwenen in 1895 de verplichte godsdienstlessen uit het stedelijk lager onderwijs. 1899 was het jaar waarin hij een zogenaamde ‘school voor lastig lerende kinderen’ opende, de Jongensschool 21 in de Zwartzustersstraat. Later werd het de Victor Desguinschool voor bijzonder onderwijs. Sinds 2007 werd die school Siblo De Wegwijzer gedoopt.
Geen burgemeester
Dat Desguin geregeld tegen de kar van de katholieken reed, bleef niet zonder gevolgen. In 1906 werd hij waarnemend burgemeester. Hij verving de zieke Jan Van Rijswijck, de toenmalige liberale burgemeester. Na zes maanden had het voor de katholieken lang genoeg geduurd en werd een meer gematigde liberaal, Alfons Hertogs, de nieuwe burgemeester van Antwerpen.
Desguin zag opnieuw een kans schoon voor het burgemeesterschap toen Hertogs in 1908 overleed. Hij werd toen immers opnieuw waarnemend burgemeester, deze keer voor een duur van vijf maanden. Maar opnieuw werd het echte burgemeesterschap hem niet gegund. Hij bleef wel aan als schepen van Onderwijs. Tot in 1918 dus, exact honderd jaar geleden.
Maximale ontplooiing
Victor Desguin overleed uiteindelijk in 1919.
In 1920 werd de Wilrijksevest ten westen van de Jan Van Rijswijcklaan omgedoopt tot Desguinlei, de huidige naam. In 1936 kreeg ook het oostelijke gedeelte dezelfde naam.
“We zullen ons Victor Desguin vooral herinneren als iemand die een fundamentele stap vooruit zette op het vlak van medische begeleiding van kinderen uit de lagere klassen, zodat ze zich maximaal konden ontplooien”, zegt huidig schepen van Onderwijs, Claude Marinower. “Honderd jaar later proberen we kinderen met een sociaal zwakkere achtergrond nu meer kansen te geven met A’REA 2020. We moeten in Antwerpen bij ieder kind de passies en talenten ontwikkelen, ongeacht de afkomst, en iedereen begeleiden naar een professionele toekomst mét diploma.”
Claude Marinower Schepen van Onderwijs (Open Vld) “Desguin zette fundamentele stap vooruit op het vlak van medische begeleiding van kinderen uit de lagere klassen.”