Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Zie ik de ledlichtjes van de Schelde
Nieuwe straatverlichting is duurzamer en goedkoper
De dagen van de gloei- en straallamp zijn definitief voorbij. De toekomst van het licht schijnt voortaan in led. Ook de oude straatverlichting is daarom aan vervanging toe. De lichtjes van de stad krijgen nieuwe lampen.
Aan de toekomst van de Antwerpse straatverlichting wordt al maandenlang gewerkt. Liefst 55.000 gloeilampen worden door ledlampjes vervangen. Maar ook de armaturen (de lichtbakken waarin de lampen hangen), de palen waaraan de armaturen bevestigd zijn, de aansluitingen, de bekabeling, en zelfs de zekeringkasten moeten van a tot z vernieuwd worden. Een heus titanenwerk dus, dat straat per straat en wijk na wijk wordt aangepakt.
Straatlicht in slagorde
Pal in het midden van de Constant Teichmannplaats, een zakdoekpleintje in de Harmoniebuurt, bromt en waggelt in de middagzon een hoogtewerker van Eandis. Zijn doel is een lantaarnpaal die op de stoep vergeten staat. Vier mannen met een helm op wrijven zich van op afstand tevreden in de handen. “Ledverlichting, zoals we die al jaren binnenshuis kennen, was nooit gemaakt om op straten of pleinen te hangen”, vertelt Kristof De Baerdemaeker, teamleider Openbare Verlichting. “De lampen gaven te weinig licht, maximum 50 lumen, of 50 kaarsen per watt. Terwijl een traditionele straatlamp 100 lumen sterk was. Pas sinds 2015 staat de ledtechnologie op punt. En dankzij de massaproductie is de kostprijs van de lampen enorm gedaald.”
“De oude gloei- en straallampen werden gewoon opgehangen”, knikt Jean-Pierre Blomme, de woordvoerder van Eandis. “Ze ‘verspilden’ min of meer hun licht door het met een spiegel achter de lamp naar alle kanten te verspreiden. Led werkt veel gerichter. Eén straatlamp in led bestaat eigenlijk uit een soort bed, een printplaat waarop tientallen kleine ledjes gemonteerd zijn, die met lenzen gericht worden, zodat het licht zich in slagorde verspreidt, 5 meter vooruit, 20 meter naar links en 20 meter naar rechts. Exact elke 40 meter plaatsen of hangen we dus een nieuwe ledlamp”.
Kliksysteem
“Momenteel is Antwerpen koploper in Vlaanderen in het plaatsen van ledverlichting”, glundert Michael Vanhove, verantwoordelijke Openbare Verlichting. “We zijn er als eerste stad mee begonnen en hebben op de markt moeten zoeken en uittesten wat het beste materiaal was, maar het heeft ons ondertussen een schat aan ervaring en kennis bijgebracht. Zo moeten we onze armaturen niet meer met bouten en vijzen monteren, maar werken wij met een kliksysteem dat eenvoudig in plaatsing en onderhoud is. Straatverlichting met led heeft trouwens nog andere voordelen. Een oude straatlamp brandde ongeveer 16.000 uren, een levensduur van vier jaar, en moest dan vervangen worden. Een ledlamp gaat bijna vier keer langer mee en moet pas vernieuwd worden na vijftien jaar. 55.000 ledlampen zullen daarenboven de energiefactuur voor de stad met de helft doen dalen en besparen op jaarbasis plusminus 15 miljoen euro. Ledlicht tenslotte heeft een opvallend witte kleur. Die lijkt mis- schien koud, maar maakt het mogelijk om, in tegenstelling tot de gloei- en straallampen, alle kleuren en hindernissen op straat duidelijk en scherp te onderscheiden. Dat verhoogt de veiligheid. Een ledlamp moet trouwens niet opwarmen. Van zodra ze aanspringt, brandt ze meteen op vol vermogen.”
Sciencefiction
“Bij het vernieuwen van de ganse lichtinfrastructuur (lampen en palen, bekabeling en zekeringkasten) werken we tegelijkertijd aan de digitale toekomst van het openbaar domein in onze stad”, vertelt Rudy Aerts, verantwoordelijke Eandis Antwerpen. “De verlichtingspalen van morgen krijgen namelijk allemaal een eigen IP-adres, zoals de computer of laptop thuis, en dankzij een antenne op de armatuur staan al die lichtpalen met elkaar in verbinding. Nu al kunnen we ledlampen programmeren of vanop afstand dimmen op plaatsen waar meer licht overbodig is, maar sneller dan je denkt evolueert het naar straatverlichting die een wandelaar met zijn hond herkent en onderweg bijlicht. Camera’s op de paal detecteren sluikstort, een ongeluk of vandalisme en seinen dit door naar de bevoegde diensten. En elektrische wagens zal men ter plekke kunnen opladen. Ook wanneer een lamp stukgaat, meldt de paal dat zelf met een tekstberichtje: ‘ik ben paal 17.000 en mijn lamp is kapot’. Momenteel testen we die en andere toepassingen uit in onze ‘smartzone’ op de Sint-Andriesplaats. Ter hoogte van het Steen maken we van de lichtpalen dan weer wifi-hotspots voor passanten. Ja, de lichtpaal van de toekomst wordt een stukje kunstmatige intelligentie, een AI die letterlijk licht geeft.”
Michael Vanhove
Dienst Openbare Verlichting
‘‘Momenteel is Antwerpen koploper in Vlaanderen in het plaatsen van ledverlichting.’’