Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Echte Duinkerke véél erger dan wat film ‘Dunkirk’ getoond heeft”
Een van de laatste Belgische militairen die meevocht tijdens Slag om Duinkerke op 97ste overleden
Op het ereperk van de oud-strijders in Mortsel werd op 4 augustus Raymond Dossche (97) begraven. Dossche was een van de laatste overlevende Belgen van de Slag om Duinkerke in 1940. Pas in januari dit jaar sprak hij voor het eerst over de gruwel.
Zoon Ward Dossche plaatste deze week een hommage op ‘Ge Zijt van Mortsel’, over zijn vader Raymond, die behoorde tot wat de Amerikanen de ‘greatest generation’ noemden. Het bericht kreeg honderden likes, een teken dat er nog een groot respect leeft voor de laatste oud-strijders.
“Ik had het een beetje impulsief geplaatst”, vertelt zoon Ward, die nog twee zussen heeft. “Er lag een Belgische vlag op vaders kist en de Brabançonne speelde. Vader had nooit decoraties aangevraagd. Hij sprak ook zelden over de oorlog, of toch niet voluit. Ik heb vaak voor mijn werk in de Verenigde Staten vertoefd, en ik merkte bij hem hetzelfde als bij Vietnamveteranen die ik ken. Hij vertelde wel iets, maar voor de gruwelijkste dingen vond hij gewoon geen woorden. De brutaliteit die hij gezien heeft, kon hij niet omschrijven. Dan stokte alles. Het eindigde altijd met tranen.”
“Tot in januari dit jaar: toen heeft hij voor de eerste keer uitgebreid verteld over wat hij tijdens de Slag om Duinkerke gezien had.
Aanleiding was de film Dunkirk die vorig jaar in de bioscoopzalen draaide, en waar enkel over de Franse en Engelse troepen gesproken werd. Alsof er geen Belgen meegevochten hadden. Ook België zelf heeft hier nooit veel over gerept. Het was eigenlijk een nederlaag, en daar wordt niet over gesproken. Maar wel een nederlaag waar de kiem voor de latere bevrijding werd gelegd. Verontwaardigd na het zien van de film, stuurde ik een brief naar de koning. Ik kreeg een antwoord van zijn vleugeladjudant, die mij een beleefd antwoord stuurde waarin hij de oud-strijders van Duinkerke bedankte voor hun inzet voor het vaderland. Toen ik dat briefje aan vader toonde, hij was al 96, vertelde hij voor het eerste voluit.”
Gruwel van de oorlog “Afgerukte ledematen, uiteenspattende hoofden, de aanvallen
van de Luftwaffe die niet moesten mikken, omdat ze toch altijd raak schoten op dat strand waarop tienduizenden mensen omsingeld door de Duitsers stonden: het was de brutaliteit ten top. Vader maakte deel uit van de verdedigingslinie die uiteindelijk toeliet dat ruim 200.000 Britse en 120.000 Franse militairen met schepen konden worden geëvacueerd naar Groot-Brittannië. Militairen die later D-Day mogelijk gemaakt hebben.”
Raymond Dossche, geboren op 10 oktober 1920, was dienstplichtig militair toen de oorlog uitbrak. “Hij heeft de achttiendaagse veldtocht meegedaan bij de gevechtseenheden en zag daar de gruwelijkste dingen. In mei 1940 is hij in Duinkerke terechtgekomen met wat er overschoot van de Belgische strijdkrachten. Ondanks de Duitse overmacht heeft hij met de moed der wanhoop de stad en het strand verdedigd. ‘Eén grote brei van lijken en afgerukte ledematen’, zo omschreef hij de taferelen. Hij heeft het aanbod gekregen zelf ook met een bootje geevacueerd te worden, maar hij heeft dat niet gedaan omdat hij dan het strand moest oversteken. Vader werd krijgsgevangen genomen en vrij snel vrijgelaten.”
Voor Raymond Dossche stopte het hier niet. Hij ging bij de spoorwegen werken, sloot zich aan bij het verzet en was de dispatcher en seingever die de wissels trok tijdens de nacht van 19 op 20 april 1943, toen het twintigste jodentransport uit Mechelen naar Auschwitz door het verzet werd aangevallen, waarbij 115 mensen gered werden. Hij was ook de man die de Duitse havenkapitein in Antwerpen overmeesterde en aan het verzet overdroeg.
Slag om Duinkerke
“Door zijn leeftijd, durf ik te vermoeden dat hij misschien de laatste Belg is geweest die de Slag om Duinkerke heeft meegemaakt”, zegt Ward Dossche. “Dat is mogelijk”, zegt professor-emeritus krijgsgeschiedenis Luc De Vos. “Er waren een paar honderd Belgische militairen aanwezig, alsook Tsjechen, Polen en Slovaken. In de film werden ze doodgezwegen, terwijl ze toch een belangrijke bijdrage hebben geleverd. Misschien minder bij de gevechten, maar zeker bij de evacuatie. Het is dus best mogelijk dat hij op het strand van Duinkerke heeft gestaan tussen 27 mei en 4 juni 1940, of op een ander strand zoals dat van Zuidkote, Bray-Dunes of De Panne. Het waren vooral de officieren die mee naar Engeland zijn gegaan, de anderen lieten zich krijgsgevangen nemen en werden later vrijgelaten. De krijgsgevangen officieren werden naar kampen zoals Prenzlau afgevoerd.”
Dunkirk KRISTIN MATTHYSSEN