Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Ontdek het verdwenen Mariaburg, ooit dé hoerenbuurt
Tot in de jaren zestig van vorig eeuw stond Sint-Mariaburg bekend voor zijn talrijke herbergen, waaronder heel wat zogenaamde ‘warme cafés’ met de meisjes van plezier. Mariaburg werd spottend ‘Miekesburg’ of ‘hoerenburg’ genoemd.
Meer dan een halve eeuw later is daar nog weinig van te merken. Ludo Van Bouwel van het plaatselijk Heemkundig Documentatiecentrum dook in het archief en ontdekte dat lang niet aan alle ramen van de etablissementen rode lampjes brandden.
Ooit telde Sint-Mariaburg 70 cafés, 31 langs de Ekerse kant en 39 aan de overzijde van de Kapelsesteenweg op Brasschaats grondgebied. “In 1983 was het nog de moeite om in Mariaburg een kroegentocht te organiseren”, zegt Ludo Van Bouwel. De mooie brochures die in het verleden werden samengesteld, kunnen in het Documentatiecentrum worden ingekeken. “Nu rest er nog een vijftal cafés om de dorstigen te laven”, weet van Bouwel.
“We moeten het verleden koesteren, ook de donkere kantjes”, zegt Van Bouwel. Na heel wat zoekwerk en het raadplegen van diverse bronnen, kon van Bouwel zeventig cafés in beeld brengen. Van de meeste herbergen bestaan nog één of meerdere foto’s. De foto’s geven meteen een beeld van hoe de straten en de mensen er in die tijd uitzagen.
Tot in de jaren zestig van vorige eeuw trokken vele Antwerpenaren tijdens de weekends en in de vakanties naar ‘den buiten’ en dat was ofwel Sint-Annastrand ofwel de bossen in Sint-Mariaburg. “Antoon Van Den Weynaert, stichter van Sint-Mariaburg, gebruikte de gezonde boslucht als propagandamiddel om de Antwerpenaars naar zijn groen paradijs te lokken”, schrijven Rik De Smedt en Ludo Van Bouwel in uitgegeven in 1997, naar aanleiding van 100 jaar Mariaburg. Tussen 1900 en 1914 arriveerden de stedelingen in het station van Ekeren, waar een stoomtreintje hen naar de bossen vervoerde. Later kwamen de toeristen met de boerentram van lijn 65.
Metamorfose,
Pientere handelaars zagen brood in de vele toeristen. Bijna op elke hoek van de straat vond u in die tijd een café. Ook restaurants en hotels rezen uit de grond. “Toen in 1925 burgemeester Frans Van Cauwelaert de stad Antwerpen ‘hoerenvrij’ verklaarde, kwamen dames van plezier het oudste beroep van de wereld hier beoefenen en werd Sint-Mariaburg wel eens spottend Miekesburg genoemd”, vertelt Van Bouwel.
Rijschool
De Londres op de hoek van de Kapelsesteenweg en de Caterslei was het bekendste uitzuipcafé. Er is nu een rijschool in het gebouw gevestigd. Café Prins Albert was de vaste stek voor heel wat verenigingen. Enkele jaren geleden werd het gebouw gesloopt om plaats te maken voor een apotheek en appartementen. Oudere inwoners herinneren zich nog onder andere de cafés Prins Leopold, Notre Dame, Du Cycle, Velodroom en café-restaurant Molenhof.
De cafés bevonden zich deels op de pleinen en in de aanpalende straten. Ludo Van Bouwel beperkt zich niet tot het opsommen van de etablissementen, hij breidt er ook een brok geschiedenis en anekdotes rond. Een poos geleden organiseerde Wijkwerking Mariaburg een avondwandeling langs de plekken waar vroeger de cafés stonden. In sommige gevallen is het gebouw nog herkenbaar of is er opnieuw een café in ondergebracht. “Helaas is veel van ons erfgoed verloren gegaan”, weet Van Bouwel. Omwille van het groot aantal deelnemers aan de wandeling, werden vier gidsen ingeschakeld.
“Het is bedoeling de informatie rond de horeca in Mariaburg verder te onderzoeken. Misschien levert het voldoende stof voor een nieuwe uitgave”, besluit Van Bouwel. Het laatste heemkundig werk over Sint-Mariaburg, Een
eeuw onder de toren, dateert al van 2011.
Ludo Van Bouwel
Heemkundig Documentatiecentrum
“In 1983 was het nog de moeite in Mariaburg een kroegentocht te organiseren.”