Gazet van Antwerpen Stad en Rand
May of Boris, het maakt niet zo veel uit
Stephen Bush
Columnist ‘The New Statesma’
‘‘De meest plausibele uitkomst is een exit zonder akkoord of anders nieuwe verkiezingen.’’
Met de start van het parlementaire jaar zijn in Westminster ook de gevechten tegen Theresa May begonnen. Die worden, zoals verwacht, aangevoerd door Boris Johnson. In zijn veelgelezen column in The Daily Telegraph maakte de voormalige minister van Buitenlandse Zaken nogmaals duidelijk waarom hij begin juli zijn ontslag indiende, toen premier May haar Brexit-plan door de strot van de Conservatieve Partij ramde.
Dat plan móét afgevoerd worden, vindt Johnson, want de Britten geven te veel toe aan de Europeanen. “We trekken naar het front met de witte vlag op onze eerste tank.” En: “We beloven de EU 40 miljard en we krijgen er nul komma nul voor terug.”
De premier is de aanvallen zo beu dat ze niet meer wil reageren. “Johnson draagt geen enkel nieuw idee aan”, liet een woordvoerder weten. En om nogmaals duidelijk te maken dat May Johnson niet meer au sérieux neemt, voegde hij eraan toe dat “het land op dit moment nood heeft aan
een ernstige leider met een ernstig plan.”
Op leven en dood
Maar Johnson staat niet alleen met zijn kritiek op het Brexit-plan van May. The Times meldde gisteren dat minstens twintig Conservatieve parlementsleden een eventuele Brexit-deal op basis van dat plan zullen wegstemmen in het Lagerhuis. Dat betekent dat May moet rekenen op stemmen van Labour om het goedgekeurd te krijgen.
En dus lijkt het er steeds meer op dat de EU en de Britse regering de komende twee maanden op leven en dood onderhandelen over een deal die nauwelijks levensvatbaar is. Want er is nóg een probleem met het Brexit-voorstel van May: ook de EU-onderhandelaars willen er niet van weten, zij het om heel andere redenen dan Johnson. Volgens hoofdonderhandelaar Michel Barnier doet May te veel aan cherry picking.
Een van de kernideeën in het voorstel van May is dat het VK lid blijft van de douane-unie voor goederen, maar niet voor personen en diensten. Dat is en blijft onaanvaardbaar voor de EU. Haar plan biedt ook te weinig garanties dat de Ierse grenskwestie opgelost wordt.
Voor Barnier mag het VK in de douane-unie blijven, maar met alle bijbehorende verplichtingen. Dat herhaalde hij afgelopen zondag nogmaals in een interview met de Frankfurter Allgemeine. May moet dus water bij de wijn doen.
Maar dat sluit May dan weer uit. Dat liet ze weten in een opiniestuk in, jawel, The Daily Telegraph. “Ik zal geen compromissen sluiten die niet in ons nationaal belang zijn”, schreef ze. “De komende maanden zijn essentieel voor de toekomst van ons land en ik ben duidelijk geweest over hoe ik die zie.”
May kan ook moeilijk extra toegevingen doen. Daarvoor is ze intern te verzwakt. Maar dat betekent dat ze nauwelijks in staat is om de Brexit-onderhandelingen met succes af te ronden. En dus is de vraag: maakt het eigenlijk nog een verschil, premier Theresa of premier Boris? Het verschil tussen een harde Brexit (Johnson) of een ‘no deal’ (May) is vooral semantisch. Op het terrein zijn de gevolgen even desastreus. Niet voor niets ging het pond gisteren weer onderuit. Het maakte zijn grootste duik tegenover de euro in drie maanden.
Geen nieuw referendum
De ongerustheid bij de tegenstanders van de Brexit neemt alleen maar toe. Stephen Bush, columnist bij The New Statesman, vat het goed samen: “Het Verenigde Koninkrijk zit al maanden in dezelfde precaire positie: er zijn gewoon niet genoeg stemmen voor om het even welk voorstel. Dat betekent dat de meest plausibele uitkomst een exit uit de EU zonder akkoord is, of nieuwe verkiezingen.”
De Remainers willen nog altijd dat er een nieuw referendum komt. Daarbij hopen ze dat de Britten, nu ze stilaan beginnen te beseffen dat de Brexit hen geen paradijs op aarde zal opleveren, ditmaal tegen de uitstap stemmen. De peilingen geven aan dat een kleine meerderheid dit keer tegen zal stemmen. Alleen is een tweede referendum politiek geen realistische piste. In haar opiniestuk wees May het idee radicaal van de hand – ook Labour-leider Corbyn wil er niet van weten.
En dus wordt een desastreuze Brexit – met of zonder Theresa May als premier – een steeds realistischer scenario. Barnier raadt bedrijven aan hun ‘voorraad- en aanvoerlijnen Brexit-bestendig te maken.’