Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Gedaan met fake nieuws over voeding
Expertisecentrum moet antwoord bieden op hardnekkige mythes
Hoe kunnen we mythes over voeding en beweging de wereld uithelpen? Over die vraag, gesteld door het kenniscentrum Eetexpert, bogen honderd diëtisten en artsen zich gisteren. Jonge mensen zijn immers steeds ferventere gebruikers van ‘dokter Google’, bleek eerder uit een bevraging van CM.
hoogopgeleide jonge mensen blijken kwetsbaar voor het amalgaam aan digitale gezondheidstips, terwijl net het internet de broeihaard is van voedingsen bewegingsmythes. Het is niet alleen de lawine aan tegenstrijdige ‘tips’ die de burger verwart, maar ook de onkritische zwart-witberichtgeving over gezondheid in de media, oordelen de diëtisten. Om journalisten te helpen pleit Tim Smits, hoofddocent marketingcommunicatie aan de KU Leuven, voor een eenduidig expertisecentrum dat als aanspreekpunt kan dienen voor de media in gezondheidskwesties. Zo’n centrum zou de mythevorming over voedsel en bewegen moeten tegengaan. Wij namen alvast acht van die hardnekkige gezondheidsmythes onder de loep.
1. Iedere vorm van inspanning zorgt voor gewichtsverlies
“Uiteraard is dat niet zo”, zegt professor Dominique Hansen van de UHasselt. “De huidige Europese richtlijnen zijn heel generiek, maar er is eigenlijk een veel groter volume aan inspanningen nodig om tot gewichtsverlies te komen. Je moet dus veel meer sporten om te vermageren dan de richtlijnen nu doen geloven.”
2. Sporten heeft nauwelijks effect op mijn gewicht, dus kies ik alleen voor diëten
Het andere uiterste van mythe 1. “Het klopt dat, door inspanningen toe te voegen aan een dieet, je niet spectaculair veel afvalt”, zegt Hansen. “Sporten zorgt wel voor iets dat eigenlijk nog belangrijk is dan gewichtsverlies: een betere gezondheid. Daar is de impact enorm, zoals op bloeddruk, cholesterol of kans op suikerziekte. Dus ook op je levensverwachting of je opnames in het ziekenhuis.’
3. Er is een ideale inspanningsgraad waarbinnen ik vet verbrand en dat is een lage intensiteit
“Het is niet omdat je oefent binnen je vetbrandingszone, dat je meer gewicht verliest”, vertelt Hansen. “Het tegendeel is eigenlijk waar. Een lage intensiteit is níét beter om af te vallen. Googel maar eens: heel vaak zullen websites die lage intensiteit correleren met hartslag. Je kunt dit gewoon negeren.”
4. Door krachttraining val ik veel sneller af
“Ja,” zegt Hansen, “krachttraining is nodig. Maar niet om af te vallen. Krachttraining zal er voor zorgen dat je spiermassa toeneemt, wat je bijvoorbeeld beter beschermt tegen suikerziekte. Maar een grotere vetmassa zul je er niet door verliezen.”
Hansen geeft aan dat de reden onbekend is. “Het genereert wel een groter calorieverbruik, maar toch vallen we niet meer af. Het is een enigma.”
5. Je valt ’s ochtends sneller af door sporten op een lege maag
Dit idee komt volgens Hansen overgewaaid van atleten, die sporten op een nuchtere maag. “Maar ze doen dat niet om af te vallen, wel om prestaties te bevorVooral deren. Maar voor de bestrijding van obesitas maakt het niet uit. Er is niets mis mee, maar je valt er niet sneller door af.”
6. Door al die gefotoshopte, dunne modellen krijgen onze jongeren eetstoornissen
Klopt niet, volgens Nele De Schryver, psychiater aan het UZ Gent en gespecialiseerd in eetstoornissen. “We weten dat die slanke modellen zorgen voor een negatieve invloed op het zelfbeeld bij mensen die sowieso minder zelfvertrouwen hebben, perfectionistisch of angstig zijn. Dat kán bijdragen tot een eetstoornis. Maar er zijn veel meer factoren die daartoe bijdragen, zoals genetische eigenschappen, ervaringen in het leven of temperament.”
7. Om van je eetstoornis af te zijn, is een portie wilskracht alles wat je nodig hebt.
“Ondergewicht zorgt ervoor dat je meer nadenkt en er meer obsessief mee bezig bent. Als je dan bijkomt is het niet zo dat het probleem rond je zelfvertrouwen of perfectionisme plots is opgelost”, zegt De Schryver. “Motivatie is belangrijk, maar de ziekte genaamd eetstoornis blijft wel bestaan, of je nu bent bijgekomen of niet.”
8. Een eetstoornis wordt heel vaak veroorzaakt door conflicten binnen het gezin
“Nee,” zegt De Schryver, “we zien dat gezinsconflicten heel vaak níét aan de oorsprong liggen van de eetstoornis. De eetstoornis zet de gezinsrelaties wel op scherp, met meer conflicten als gevolg. Maar de stoornis volgt niet uit het conflict.”