“Klassiek extreemrechts stelt niet veel meer voor”

De ontmaskering van Schild & Vrienden mag velen met stomheid hebben geslagen, het betekent niet dat extreemrechts bij ons in opmars is. “Integendeel: klassiek extreemrechts stelt niet zoveel meer voor in Antwerpen. De traditionele groepen vallen uiteen”, zegt een kenner.

Het Hendrik Conscienceplein in Antwerpen was de afgelopen jaren geregeld een verzamelplek voor extreemrechts. Groepen als Pegida of Voorpost hielden er speeches of startten er optochten, vaak zwaarbeveiligd om clashes met tegenbetogers te voorkomen. Antwerpen heeft ook zijn verleden met extreemrechts, met onder meer de ‘Zwarte Zondag’overwinning van het Vlaams Blok in 1991. Maar gedijen de extremistische verenigingen hier nog?

“Klassiek extreemrechts stelt in Antwerpen niet meer zoveel voor. Het is op zijn retour”, klinkt het bij onze bron, die extreemrechts nauwlettend in de gaten houdt en anoniem wil blijven. “De Autonome Nationalisten (neonazi’s in verschillende West-Europese landen, red.) hadden veel Antwerpenaren, maar ze bestaan niet meer. Er zijn nog een aantal Voorpostleden, maar dat is eigenlijk echt voorbij. Zij hebben de identitaire trein gemist (een beweging die pleit voor het behoud van de ‘nationale eigenheid’ en de terugkeer naar ‘traditionele westerse waarden’, red.) en bestaan grotendeels uit oudere mensen, ex-Vlaams Blokkers en anderen uit de marge. Ze trekken geen leden meer en houden zich al twintig jaar bezig met zang-, kampvuur-, en herdenkingsavonden, maar dat pakt niet meer bij de nieuwe generatie.” Ook studentenvereniging NSV! mobiliseert niet meer zoals vroeger. “Tien jaar geleden kwamen in Antwerpen nog vijfhonderd mensen naar hun betogingen, maar de laatste keer, in 2017, was er een honderdtwintigtal leden, inclusief de ordedienst van Voorpost. Bekende, oudere gezichten komen daar niet meer.”

Sociale media

Ook het fenomeen van skinheads zoals Blood & Honour is verdwenen in het Antwerpse. Ze hadden naar verluidt nog een clubhuis in Rijkevorsel, maar zijn tegenwoordig onbestaande in de regio. Het recentste bekende optreden dateert van 2010, in een jeugdhuis in Wommelgem. Vanwaar die algemene terugval? “Vlamingen zijn altijd moeilijk op straat te krijgen geweest, maar de afname valt ook samen met de opkomst van sociale media”, klinkt het. “Extreemrechts zelf neemt niet af. Nu zie je meer identitaire groepen bij de jeugd, zoals Schild & Vrienden, en zij hebben ook leden van het NSV! en het KVHV. Voor hen werken sociale media als uitlaatklep. Het betogen op straat heeft plaats gemaakt voor het reageren in commentaarsecties.”