Stress op het werk zorgt voor asociaal online gedrag

Onderzoekster UAntwerpen voorspelt dat cyberpesten alleen maar toe zal nemen

Wie op het werk veel stress ervaart, dreigt makkelijker slachtoffer of dader te worden van cyberpesten. Dat blijkt uit het doctoraat van Ivana Vranjes (UAntwerpen en KU Leuven). “Mails systematisch niet beantwoorden, bestanden achterhouden. Dat zijn de meest voorkomende vormen.”

Cyberpesten onder jongeren is een bekend probleem, maar ook volwassenen zijn er niet immuun voor. “Mails systematisch niet beantwoorden, bestanden achterhouden, kortom handelingen die het werk van het slachtoffer bemoeilijken, zijn de meest voorkomende vormen van cyberpesten onder collega’s. Een kleinere groep slachtoffers ervaart ook persoonlijke aanvallen zoals beledigingen of roddels”, zegt Ivana Vranjes, die vandaag doctoreert aan de UAntwerpen en de KU Leuven.

Een tweeduizendtal werknemers vulde haar enquête in. “Ongeveer 3% daarvan bleek het slachtoffer te zijn van cyberpesten, maar dat is vermoedelijk een onderschatting. Ik bevroeg vooral mensen in overheidsinstanties, waar de gemiddelde leeftijd hoger is en de werkzekerheid groter. Enkele stressfactoren zijn daar dus minder aanwezig.”

En dat is net de belangrijkste conclusie van het onderzoek: cyberpesten vindt vooral een voedingsbodem in een stressvolle werkomgeving, waar een hoge werkdruk en werkonzekerheid heersen. Het onderzoek vond een verband tussen stressfactoren en meer angst en verdriet, wat dan weer gepaard kan gaan met meer kans op gepest worden.

“Kan iedereen overkomen”

Wie wordt gepest? “Vaak mensen die zich slecht voelen en daardoor zwakker overkomen en een makkelijk slachtoffer lijken”, zegt Vranjes. “Intuïtief denken we dat er één soort slachtoffer bestaat: de introverte persoon, met weinig sociale vaardigheden. Maar dat is niet het geval. Het kan iedereen overkomen.”

En wie is dan de dader? “We onderzochten het verband tussen werkstress, boosheid en antisociaal online gedrag op een onrechtstreeks manier: bij tweeverdieners, na hun werkuren”, aldus Vranjes. “We zagen dat mannen die boos thuiskomen na een stressvolle dag meer geneigd zijn om bijvoorbeeld negatieve commentaren te plaatsen onder artikels, te roddelen over collega’s, uitlachfoto’s te delen enzovoort. Bij vrouwen speelt dat effect veel minder.”

Dus zijn vooral mannen cyberpesters? “Dat durf ik niet te concluderen. Misschien dat mannen zich impulsiever gedragen op het internet. Het is best mogelijk dat vrouwen ook pesten, maar dat meer doordacht doen.”

Vranjes gaf al workshops aan preventieadviseurs om hen te leren wat cyberpesten precies kan inhouden. “Er is meer aandacht voor nodig, want ik verwacht dat het probleem zal toenemen. Zeker met de instroom van jongeren die zijn opgegroeid met ICT.”

Ivana Vranjes UAntwerpen ‘‘Aan cyberpesten op het werk kun je niet ontsnappen, ook thuis niet.’’

Grote gevolgen

Voorlopig zou cyberpesten op het werk minder voorkomen dan ‘gewoon’ pesten. Dat laatste zou 12,1% van de werknemers wekelijks treffen, bleek uit een eerdere bevraging bij 25.000 mensen door IDEWE, de grootste externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. De gevolgen van cyberpesten kunnen evenwel groter zijn. “Want daaraan kun je niet ontsnappen, ook thuis niet”,

stelt Vranjes.