Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Met mijn foto’s toon ik de mens achter de vluchteling”
Antwerpse fotograaf Jim Huylebroek, die in Afghanistan woont, exposeert op Linkeroever
De Antwerpse fotojournalist Jim Huylebroek woont en werkt al drie jaar in Kaboel. Hij brengt er de bevolking in beeld die lijdt onder het aanslepende conflict. En hij reist mee met de migratiestromen die daarvan het gevolg zijn. Zijn werk, dat meermaals de internationale pers haalde, is nu te zien in Co-Left op Linkeroever.
Jim Huylebroek portretteert mensen op de vlucht voor geweld, die op zoek gaan naar een betere, vredevolle toekomst. Mensen die in hun moederland Afghanistan trachten te overleven in de moeilijkste omstandigheden. In de eerste plaats: mensen. “Ik wil Afghanen een gezicht geven”, vertelt de fotograaf. “Het al veertig jaar durende conflict in Afghanistan komt nog amper in het nieuws sinds de buitenlandse troepen er zijn weggetrokken. Terwijl de gevechten nog steeds bezig zijn en de toestand zelfs verergert. Er is vooral aandacht voor de vluchtelingenstromen richting Europa.”
Pas 25 was Huylebroek toen hij in 2015 vanuit Wilrijk naar Afghanistan trok, pril afgestudeerd aan de Karel de Grote Hogeschool. “Ik wilde het conflict fotograferen, maar vooral de onschuldige slachtoffers maakten een diepe indruk op me. Daarom besloot ik om, in plaats van aan de frontlinies te werken, het dagelijks leven in beeld te brengen. Om dat in de diepte te kunnen doen, woon ik in Kaboel.”
Migratiestromen
Zijn werk bracht Huylebroek al snel op het probleem van migratie. “In Afghanistan zijn er drie migratiestromen”, legt hij uit. “Interne migratie van dorpelingen, die de gevechten ontvluchten richting stad. Er is ook een massale migratie vanuit buurlanden Pakistan en Iran. Gezinnen die er sinds de invasie van Russische troepen in Afghanistan in 1979 wonen, worden nu teruggestuurd. Ze treffen een land in diepe crisis, zonder vangnet.”
Vooral het lijden van kinderen raakt hem diep. “De kinderen die in Pakistan zijn geboren, komen terecht in een onveilig land waar ze amper scholing krijgen. Zo fotografeerde ik het 6-jarige jongetje Bilal Shah, met zijn papegaai als enige vriend, toen dat hij aankwam. Een jaar later zocht ik hem weer op voor een reportage in The New York Times. Zijn trouwe papegaai was dood en zijn vader, voordien een succesvolle boer, was mee gaan vechten in het Afghaanse leger. De schamele huisvesting van het gezin stond in schril contrast met hun mooie huis in Pakistan.”
Jim Huylebroek
Fotograaf uit Wilrijk
‘‘Ik wil Afghanen een gezicht geven. Het gaat over mensen, niet over postpakketten die je terugstuurt.’’
Een derde migratiestroom is die naar het westen. Jim volgde die vanuit Afghanistan tot in Berlijn. “De route gaat door Pakistan, Iran en Turkije. Ze splitst dan op, over land door de Balkanlanden en over zee naar de Griekse eilanden.” Huylebroek reed mee achterop een volgepropte pick-uptruck door de woestijn richting Iran. “12-jarigen besturen die – één aan het stuur, de ander op de pedalen – om een centje bij te verdienen, met het risico te worden beschoten aan de zwaarbewaakte grens. Veel kinderen reizen ook alleen. Zo ontmoette ik Abdul Khaliq aan het busstation van Kandahar, een jongen van 14 die alleen de reis naar Europa aanvatte. Geen idee wat er van hem is geworden.”
Huylebroek zag vluchtelingen in een bootje vertrekken aan de Turk- se kust richting Griekse eilanden. “Helaas is het me niet gelukt om mee te reizen. Ik verbleef wel een week met Afghaanse vluchtelingen in een smokkelaarsappartement in Istanbul. Alle partijen waren achterdochtig, maar omdat ik de taal spreek, kon ik hun vertrouwen winnen. Al deed ik geen oog dicht op het dakterras waar we sliepen, uit angst er te worden afgegooid.”
Aanslagen op de pers
Zeer gevaarlijke situaties probeert Huylebroek te vermijden. “Ik wist natuurlijk dat het risicovol was om hier te komen. Op 5 september nog zijn twee collega’s van de buitenlandse pers gedood bij een bomaanslag door IS. Hetzelfde gebeurde in april, waarbij negen mediamensen het leven lieten. Het zijn dubbele aanslagen: eerst ontploft een bom, en als de pers er is, volgt een tweede.”
Nu is er ook een vierde vluchtelingenstroom: die vanuit Europa terug naar Afghanistan. De fotograaf windt zich op wanneer hij spreekt over de deportatie vanuit Europa.
“Hoewel de oorlog in Afghanistan intenser wordt, sloot Europa een deal met Turkije en Afghanistan om vluchtelingen terug te nemen. Zo belanden die opnieuw in de gevaren van Afghanistan, en eindigen ze nog meer ontwricht dan toen ze hun reis begonnen. Westerlingen staan daar veel te weinig bij stil”, vindt hij. “Het gaat over mensen, niet over postpakketten die je terugstuurt. Dat wil ik met mijn foto’s laten zien.”