Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Zweden gaat moeilijke formatie tegemoet
Rechts populisten rukken fors op, maar scoren slechter dan verwacht
De regerende sociaaldemocraten zetten in Zweden hun slechtste resultaat ooit neer. Toch blijft de partij de grootste. Voor de uiterst rechtse Zweden Democraten is het dan weer de beste uitslag ooit, al scoort ze minder goed dan de peilingen deden vermoeden. Experten verwachten een uiterst moeilijke regeringsvorming.
Jimmie Åkesson, leider van de extreemrechtse Zweden Democraten (SD), wilde een vuist maken tegen de traditionele partijen. Hoewel SD volgens de exitpolls met 19,2% haar beste resultaat ooit neerzet, is dat minder dan verwacht. De partij wordt de op een na grootste van Zweden, toch heerste er zondagavond vooral ontgoocheling. De beste peilingen voorspelden immers 23%.
Geen winnaar
Ook de twee andere grote partijen hebben weinig reden tot vieren. De Sociaaldemocraten (S) van premier Stefan Löfven blijven dan wel de grootste met ongeveer 28,8% van de stemmen, ze verliezen 5%, waardoor dit hun slechtste resultaat ooit wordt. Idem voor de Gematigde Unie (M) die het rechtse oppositieblok leidde (-5,4%).
Over één ding is iedereen het eens: het wordt een uiterst moeilijke formatievorming. “Zweden wordt traditioneel geregeerd door een verbond van centrum-linkse of centrum-rechtse partijen”, zegt Zwedenkenner Marc Pennartz. “De totaalscore van beide allianties schommelt nu rond de 40%. Er is geen uitgesproken winnaar.”
Migratiethema
Dat de Zweden Democraten stemmen konden afsnoepen van de Sociaaldemocraten en de Gematigde Unie komt door de vluchtelingen- crisis. Die piekte in 2015 met de aankomst van bijna 163.000 asielzoekers. Het migratiethema was dan ook lange tijd het enige thema van de partij. Door onrusten en gevallen van agressie in grote steden zoals Malmö maakte een deel van de Zweedse bevolking een ruk naar rechts.
Die trend sluit aan bij de rest van Europa. Ook in Hongarije, Frankrijk, Oostenrijk en recent nog in Italië konden extreemrechtse partijen een goed resultaat neerzetten.
De vraag is nu of het rechtse ver- bond in zee zal gaan met SD. In principe hoeft dat niet, want in Zweden vindt de winnende partij zelden een volstrekte meerderheid. “Ook premier Löfven regeerde vanuit een minderheidsregering met de groenen”, aldus Marc Pennartz. “Zij kregen selectieve steun van de Linkse Partij.”