Telefoonfraude stijgt spectaculair

5.400 meldingen van valse oproepen in 2017

Het aantal fraudepogingen via telefoon stijgt exponentieel. In 2017 alleen al ontving de FOD Economie meer dan 5.400 meldingen. Het werkelijke aantal ligt allicht nog veel hoger. In datzelfde jaar ging één op de vijf klachten bij het Europees Centrum voor de Consument over gelijkaardige praktijken. En volgens First Orion, een consultingfirma die onder meer voor de Amerikaanse overheid werkt, zou momenteel een op de drie oproepen wereldwijd frauduleus zijn. Aangezien het vrijwel uitsluitend om fraudepogingen vanuit het buitenland gaat, is ertegen optreden heel moeilijk. “De identificatie van de beller is moeilijk tot onmogelijk, zodat we vele klagers helaas niet kunnen helpen”, zegt telecom-ombudsman Luc Tuerlinckx.

Luc Tuerlinckx Ombudsman van de telecomsector

“Zoals we nu onze computers uitrusten met antispamsoftware, zo zullen we ook onze smartphones moeten beveiligen.”

Telefoonfraude. Volgens First Orion, een consultingfirma die onder meer voor de Amerikaanse overheid werkt rond de problematiek, loopt het fenomeen wereldwijd de spuigaten uit. Bleef het in 2017 nog beperkt tot 3,7% van alle telefoontjes, dan gaat het dit jaar al om 29,2%, bijna één op de drie dus. Als die trend aanhoudt, zitten we volgend jaar al aan 44,6%, bijna één op de twee. Hallo?

bij ons zit het aantal fraudepogingen via telefoon in de lift. Vorig jaar alleen al ontving de FOD Economie meer dan 5.400 meldingen over ‘misleidende’ telefoontjes. Dat zijn er gemiddeld vijftien per dag. In datzelfde jaar ging één op de vijf klachten bij het Europees Centrum voor de Consument over gelijkaardige praktijken. Ook Luc Tuerlinckx, ombudsman van de telecom, ziet de stijging met lede ogen aan. “Wij krijgen steeds vaker klachten over kwaadwillige oproepen en over het gebrek aan mogelijkheden om die te blokkeren. Omdat de fraudepogingen bijna uitsluitend worden georganiseerd vanuit het buitenland, kunnen we veel klagers helaas niet helpen. Dat maakt de identificatie van de beller immers moeilijk tot zelfs onmogelijk.”

De ombudsman zat al aan tafel met de federale overheidsdienst en de operatoren, om het probleem te bespreken en oplossingen te zoeken.

HOE DOEN ZE HET?

Veelal gaat het om de aloude

‘phishing’-techniek, naar het voorbeeld van de valse Microsoft-medewerker die u vertelt dat uw pc een probleem heeft. Varianten op het thema: u hebt een vakantie gewonnen maar moet eerst administratiekosten betalen; u hebt een wagen beschadigd bij het parkeren en moet een bedrag overmaken, anders stapt de persoon naar de politie; u hebt een openstaande factuur en de beller dreigt ermee een incassobureau in te schakelen.

Ook de wangiri-fraude duikt nog op: uw telefoon rinkelt een paar keer, en dan niets meer. U belt terug en komt nietsvermoeOok dend terecht bij een duur buitenlands betaalnummer dat u aan het lijntje houdt.

Vaak komt spoofing daar ook nog bij. Daarbij verhullen criminelen hun identiteit en verschijnt er een fake nummer op uw scherm.

VANWAAR DIE EXPLOSIEVE GROEI?

“De fraudeurs gebruiken de modernste technologie”, zegt Tuerlinckx. “Beroepsfraudeurs maken gebruik van zogeheten robocalls: ze laten softwareprogramma’s alle mogelijke nummercombinaties opbellen om na te gaan welke toestellen actief zijn. Als u zo’n telefoontje opneemt en het blijft stil aan de andere kant van de lijn of er wordt al snel ingehaakt, dan is de kans reëel dat u met zo’n telefoonrobot te maken hebt. De nummers waarop er respons is waargenomen, worden dan een doelwit van fraudeurs.” Zulke telefoonrobots kunnen in een mum van tijd duizenden telefoontjes plegen en analyseren. Een lucratieve business die volgens First Orion “jaarlijks honderden miljoenen dollars” oplevert.

HOE GAAN WE DAT OPLOSSEN?

“Net door die robocalls biedt zelfs de radicaalste oplossing – van telefoonnummer veranderen – geen soelaas meer”, zegt Tuerlinckx. U kunt natuurlijk geen telefoontjes van privé- of onbekende nummers meer beantwoorden, iets wat meer en meer mensen doen. Maar volgens de ombudsman zal de oplossing toch eerder van de technologie moeten komen. “Zoals we onze computers uitrusten met antispamsoftware, zo zullen we ook onze smartphones moeten beveiligen.”

Maar zover is het nog niet. “Onze afdeling cybersecurity is bezig met deze problematiek”, zegt Fabrice Gansbeke van Proximus. “Maar het is bijzonder moeilijk en een waterdichte oplossing is nog niet voor morgen, áls ze al gevonden wordt. Intussen blijft het behelpen met het blokkeren van nummers.”

Dat doen ze ook bij Telenet, al is het “dweilen met de kraan open”, zegt Isabelle Geeraerts. “Vanuit België worden er zelden tot nooit kwaadwillige oproepen gegenereerd, omdat we regels in acht nemen en streng controleren. Maar dat geldt niet voor alle landen. We beschermen ons netwerk wel, maar het is heel moeilijk om die ‘aanvallen’ van buitenaf onder controle te krijgen, zeker als de buitenlandse operator daar zijn schouders niet mee onder zet.”

FOTO RR