Nooit meer bang van spinnen? Steek je hand elke dag in de brievenbus

Fobie kan verdwijnen door je bloot te stellen aan je angsten

Beste lezer, er is een reden waarom er geen vieze, harige tarantula naast dit artikel staat. Dan zou u deze pagina snel hebben omgeslagen. Door het onschuldige prentje blijft u kijken, en dat is alvast een eerste stap. “Wie zijn angst voor spinnen wil bestrijden, moet zich eraan blootstellen”, zegt psychologe Sara Scheveneels (KU Leuven). “Dat is de beste manier om je brein te bedwingen.”

Ze was het beu, Sara Scheveneels. Al die typische spinnenberichten in de herfst: met pepermuntolie hou je ze buiten, met de spider catcher vang je ze altijd,... “Fout”, zegt de psychologe. Ze kroop in haar pen en schreef een blog voor de KU Leuven. “Dat vermijdingsgedrag versterkt enkel de angst. De beste manier om je angst te bedwingen, is de confrontatie aangaan. De spin bekijken, ze aanraken. Je zal nooit weten of je daadwerkelijk gek wordt als er een spin over je hand loopt, tenzij je het probeert.”

Het is geen huis-, tuin- en keukentip. Het is wetenschappelijk bewezen. Scheveneels werkte net een doctoraat af over exposure, een psychologische behandeling waarbij patiënten worden blootgesteld aan hun angsten. Ze deed experimenten met mensen die bang zijn voor ratten: naderen tot op 2 meter van de rat, dan aanraken met een stokje, dan met één vinger, en uiteindelijk zat de rat op de arm. “Er is véél moed voor nodig. Maar exposure werkt. Door die techniek verschalken we de angstreactie in ons brein. Normaal gaat het zo: we zien een spin, en de amygdala – het deel van onze hersenen dat emoties stuurt – wordt snel actief. Instant angst. In hersenonderzoek zien we dat exposure-therapie die reactie afremt. De prefrontale cortex gaat de amygdala onderdrukken.” Kortom: je rationele verstand neemt het over van de innerlijke angst.

Doe het voor de kinderen

Fantastische theorie. Maar hoe doe je dat concreet? Wie panisch verlamt bij de aanblik van een hooiwagen zal dat beestje toch niet zomaar aaien? “Probeer eerst de dingen te doen die je consequent vermijdt”, zegt Scheveneels. “Steek je hand elke dag in de brievenbus. Ga naar de kelder. Blijf kijken naar een spinnenfoto. En als je een spin vangt onder een potje, roep dan niet direct je partner maar blijf kijken. Hoe langer de confrontatie, hoe effectiever. Zo ontkracht je de

verwachting dat er iets ergs zal gebeuren.” Spinnenangst is lang niet de enige fobie waarbij exposure werkt. Sociale angst, dwang, pleinvrees,...: ook daar werkt confrontatie.

Nog dit: als u het niet voor uzelf wil doen, dat handje in de brievenbus, doe het dan voor uw nageslacht. Want arachnofobie is geen oerangst maar aangeleerd. Onze kinderen nemen de fobie over. Als mama en papa daarentegen het beest over hun hand laten lopen zoals een lieveheersbeestje, dan besparen ze het kinderbrein menige paniekaanval.