Sojoez-raket moet noodlanding maken

Mislukte lancering zet Russisch ruimteprogramma onder druk

Twee astronauten kwamen met de schrik vrij nadat hun raket kort na de lancering terugviel op aarde. Het is een van de ernstigste ruimtevaartincidenten van de voorbije jaren. Hoe betrouwbaar is de veelgebruikte Russische raket? Concurrenten kloppen almaar luider op de deur.

Een kort moment van gewichtloosheid en dan aan een rotvaart terug richting aarde, dat maakten de Rus Eleksej Ovtsjinin en de Amerikaan Nick Hague gisterenochtend mee. In plaats van naar het internationale ruimtestation ISS te vliegen, landde hun Sojoez-capsule in de Kazachse steppe. Daar konden reddingsdiensten het duo veilig en wel uit de neuskegel halen.

Twee minuten na de lancering liep iets grondig mis met de raket. Op dat moment had het de capsule met de bemanning van ongeveer 85 kilometer naar een hoogte van 160 kilometer moeten stuwen. De raket haalde onvoldoende snelheid en viel ten prooi aan de zwaartekracht. Gelukkig voor de bemanning deed de noodprocedure het prima. De

capsule koppelde zich los en maakte met behulp van parachutes een noodlanding.

SpaceX

Sinds de VS in 2011 zijn spaceshuttleprogramma staakte, is de veelgebruikte Sojoez de enige raket die bemanningsleden naar het ISS kan brengen. Incidenten met bemande raketten komen nauwelijks voor. We moeten terug tot 1975 om een mislukte lancering te vinden. Ook toen overleefde de bemanning. De Sojoez heeft volgens ruimtevaartdeskundige Bart Vandenbussche (KU Leuven) een uitstekende reputatie opgebouwd. “Mede omdat Amerikanen en Europeanen geen alternatief hebben, zal op korte termijn de impact voor Rusland meevallen”, vertelt hij.

Maar kapers liggen op de kust. Nasa werkt aan een eigen raket en capsule, al zal het nog jaren duren voor die astronauten vervoert. Vandenbussche kijkt naar private spelers, en dan vooral SpaceX, het ruimtebedrijf van Elon Musk. “Die gaan wellicht vanaf 2020 de concurrentie met Sojoez aan. De kostprijs voor een zitje zal ongeveer gelijk zijn, maar het is waarschijnlijk dat de Amerikanen hun eigen gesubsidieerde private spelers verkiezen boven Rusland.”

Naar de maan

De reputatie in bemande missies was, tot gisteren, de voorbije decennia onberispelijk. Voor onbemande missies, het vervoeren van satellieten en vracht voor het ISS, ligt die reputatie al enkele jaren aan diggelen. Daar woedt volgens Vandenbussche de concurrentie. SpaceX begeeft zich met herbruikbare raketten op de markt die voor een groot deel in handen is van de Europeanen, met de Ariane 5-raket.

Het budget van de Russen kan niet opboksen tegen dat van de Amerikanen, Europeanen en de Chinezen. Toch ontvouwde Vladimir Poetin in april enkele spectaculaire toekomstplannen. Tegen 2030 moeten de Russen op de maan staan. Of dat vooral retoriek is, weet Vandenbussche niet. “Maar op dit moment heeft enkel de VS het budget om een maanmissie op poten te zetten.”