Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Waarom een op de vier kiezers blauw stemt
Tom De Vries, superpopulaire liberaal in traditioneel socialistisch bolwerk
Open Vld stelt eigenlijk weinig of niets voor in de Rupelstreek. Behalve in die ene kleine gemeente Niel, een voormalig socialistisch bolwerk. Meer dan één op vier Nielse kiezers bracht een voorkeurstem uit op de razend populaire burgemeester Tom De Vries.
Deze zaterdag wordt burgemeester Tom De Vries (44) verwacht op een klasreünie in Feestzaal De Met op de Heideplaats. Die zaal is dé pleisterplaats van de socialisten van Niel, de partij die hij met zijn Open Vld zes jaar geleden voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog van de lokale macht verdreef. “Ik hoop dat ze mij er binnenlaten”, lacht de burgemeester, die vorige zondag herverkozen werd met net geen twee- duizend voorkeurstemmen.
Hij moet zich niet te veel zorgen maken. De politieke gemoederen in Niel lopen niet zo fel op als in vele andere gemeentes. De Vries is niet alleen waanzinnig populair bij zijn inwoners, ook bij de oppositie kunnen ze weinig slechts over hem vertellen. “Tom is een zeer toegankelijke, aanspreekbare burgemeester die voltijds werkt voor zijn gemeente”, zegt Tom Bridts, de lijsttrekker van CD&V.
“Toffe kerel”, zegt Etienne Franssen, gemeenteraadslid van de sp.a en gepensioneerd directeur van de gemeenteschool. “We zien elkaar geregeld in café Tighel. Dat is het lokaal van de liberalen, maar ook van de lokale duivenbond, waarvan ik ondervoorzitter ben. In een dorp zoals Niel loopt dat allemaal door elkaar.”
Kannibaal
“Ik denk wel dat we Tom zaterdag op de reünie zullen binnenlaten”, lacht Kamiel Daelemans, de uitbater van De Met, die zondag ook op de lijst van sp.a stond.
Niel was van oudsher een rood nest. De arbeidsomstandigheden in de kleiputten en de steenbakkerijen aan de Rupel waren belabberd. De arbeiders zochten hun heil bij de enige partij die voor hun rechten opkwam. Decennialang heersten in dit kleine dorp aan de Rupel rode burgemeesters, vaak met volstrekte meerderheden. Tot zes jaar geleden. Open Vld, dat sinds de verkiezingen van 2000 op de vleugels van de toenmalige paarse regering met de sp.a in de coalitie was gegaan, werd voor het eerst groter dan haar rode partner. Ook de N-VA, die voor het eerst opkwam in Niel, stak de socialisten, die hun populaire burgemeester Luc Van Linden hadden verloren aan een slepende ziekte en af te rekenen kregen met een scheurlijst, voorbij. “Toen hebben we besloten om met N-VA, de ándere winnaar van die verkiezingen, in zee te gaan”, zegt de aimabele De Vries, thuis in de Vaartstraat, waar hij op woensdagnamiddagen op zijn kinderen Ilias (8) en Estelle (4) past.
Alleen een dijkbreuk in de Rupel zou heftiger nieuws geweest zijn voor de Nielenaars. De meesten onder hen hadden voor 2012 nog nooit een burgemeester gekend die de Internationale niet uit het hoofd kon zingen. “We dachten dat we met deze verkiezingen het tij terug zouden kunnen keren”, zegt Franssen. “Maar we hebben nog een zetel meer verloren.”
Open Vld daarentegen kannibaliseerde alle andere partijen, ook de eigen coalitiepartner N-VA. De blauwe partij steeg van 26,7% naar 38,9% en voegde nog eens drie zetels toe aan de zeven die ze al had. Net eentje te weinig voor de absolute meerderheid. Zo maakte ze een definitief einde aan het rode rijk.
“Dat is puur en alleen de verdienste van De Vries”, zegt Bridts. “De andere schepenen van zijn lijst hebben het immers niet zo goed gedaan.”
Aan de uitslagen te zien, lijkt het er inderdaad op dat de Open Vld in Niel een soort Coldplay is. Iedereen kent de frontman, maar heeft verder geen flauw idee hoe dat ander volk op het podium wel mag heten. De burgemeester zelf bestrijdt dat idee uitdrukkelijk. “We hebben het samen gedaan, met een heel sterke ploeg. Niet alleen in de partij, maar ook in de gemeente. Zonder hen was het me nooit gelukt.”
Maar terwijl hij het speelgoed van Ilias van de tafel ruimt, geeft hij toe dat hij ook verrast was door de imposante score. “Ik voelde wel dat de Nielenaars mijn werk apprecieerden. Als ze je spontaan komen vragen of ze een verkiezingsbord in hun voortuin mógen zetten, ben je goed bezig.”
Thesis
Tom Bridts zegt dat alles begon met de thesis die De Vries aan het eind van het vorige millennium maakte voor zijn masterdiploma Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. “Die schreef hij over de verzuiling in het Nielse verenigingsleven. Tijdens zijn research daarvoor leerde hij heel veel mensen in het dorp kennen en zij hem. Dat heeft hem geholpen bij de lancering van zijn politieke carrière.”
De Vries nuanceert. “Dat heeft misschien een beetje geholpen. Maar ik heb me vooral via de jeugdraad en de scouts in het dorpsleven gestort.”
Op zijn 26ste was hij al schepen en op zijn 38ste burgemeester. Hij nam ontslag bij verzekeringsmaatschappij Fidea op de Van Eycklei in Antwerpen om zich voltijds op zijn gemeente te kunnen storten. Dat is helemaal niet zo gebruikelijk voor burgemeesters in kleine dorpen als Niel. “Ik verdien nu minder dan destijds in de privé. Maar dat vind ik niet zo erg. Mijn echtgenote werkt ook nog. En ik was de eerste niet-socialistische burgemeester in 66 jaar. Ik wilde die unieke kans om het goed te doen niet verkwanselen.”
Met resultaat. Tom De Vries is superaanspreekbaar en maakt altijd tijd voor de Nielenaars die hem nodig hebben. Wanneer hij ’s ochtends zijn kinderen naar school brengt, bijvoorbeeld. Of in het gemeentehuis. Of in den Tighel. En ook via sociale media. “Mensen sturen me voortdurend berichtjes, via Messenger en zo. Ik beantwoord die allemaal zelf. Ik heb niet zoals Bart De Wever personeel om dat voor mij te doen.”
Zowat half Niel kreeg de voorbije jaren een nieuw aanzicht. Nieuwe pleintjes, straten, gezellige terrasjes. “Mensen komen uit Schelle, Boom en Hemiksem naar hier, omdat het ginds dood is”, klinkt het fier op de terrassen van café Welkom en café De Klok, in de schaduw van de kerk.
Slimste gemeente
Dat de burgemeester aan het hoofd stond van het team dat in 2014 van Niel De Slimste Gemeente van België maakte, een tv-programma op Vier, legde hem ook geen windeieren. Net als de ontwikkeling van moderne wijken buiten het centrum, naast de Rupel, op de plaats waar vroeger de steenbakkerijen lagen. De gemeente telde bij deze verkiezingen zevenhonderd kiezers meer dan in 2006.
“En al die nieuwe inwoners, veelal jonge gezinnen, hebben een folder van de burgemeester in de bus gekregen, waarin hij over al zijn verwezenlijkingen schreef”, zegt Etienne Franssen van sp.a. “Maar hij schreef er niet bij dat veel van die projecten nog van ons uitgingen.”
“Er is nog werk genoeg”, zegt Tom De Vries. “We willen bijvoorbeeld de waterbus tot in Niel halen.”
Kan de top van Open Vld deze man over het hoofd zien bij de verkiezingen van mei volgend jaar? Als het van de burgemeester afhangt wel. “Laat mij maar in mijn gemeente. Dat bovenlokaal beleid is echt mijn ding niet.”