Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Moderne prins ontpopt zich tot meedogenloze despoot
‘MBS’, de grote hervormer die journalisten in stukken laat hakken
Hij wou geschiedenis schrijven als de moderne prins die vrouwen toestemming gaf om met de auto te rijden, die inging tegen de conservatieve religieuzen en de economie van zijn land zou omvormen. In de plaats daarvan hangt op kroonprins Mohammed bin Salman (32) nu het etiket van despoot die een kritische journalist in stukken liet hakken.
Minstens vier van de vijftien mannen die volgens de Turkse autoriteiten betrokken zijn bij de dood van journalist Jamal Khashoggi (59) op het Saudische consulaat in Istanboel, kunnen gekoppeld worden aan de kroonprins. Eén man, Maher Abdulaziz Mutreb, is een ex-diplomaat die tijdens recente trips van de prins naar Madrid, Parijs en de VS werd gefotografeerd terwijl hij de prins als veiligheidsagent vergezelde. De drie anderen maken deel uit van het persoonlijke beveiligingskorps van Bin Salman.
Negen van de vijftien betrokkenen werken voor de Saudische geheime dienst, het leger of een andere overheidsdienst. Eén van hen, Salah al-Tubaigy, is een voormalig wetsdokter. Dat wijst er volgens waarnemers op dat het meteen al de bedoeling was om journalist Khashoggi om het leven te brengen.
Blitzcarrière
Wie het Saudische koninkrijk kent, zegt dat deze vijftien getrouwen onmogelijk een dergelijke operatie op poten konden zetten zonder de expliciete goedkeuring van Mohammed bin Salman. De kroonprins, bekend onder zijn initialen MBS, houdt in zijn land de teugels graag strak in handen. Nochtans hadden slechts weinig mensen vóór 2015 gehoord van de man. Hij was één van de vele tientallen prinsen binnen de Saudische koninklijke familie die in het bedrijfsleven werkte.
Tot zijn vader, Salman bin Abdoel Aziz al-Soaed (83), in januari 2015 onverwacht de nieuwe koning werd. MBS werd door zijn vader aangeduid als nieuwe minister van Defensie en later stafchef van het koninklijk hof en voorzitter van de economische raad.
Vrouwen achter het stuur
Bin Salman maakte als een raket carrière binnen de Saudische regering, vooral door zich af te zetten tegen buitenlandse vijanden. In juni vorig jaar werd híj de nieuwe kroonprins, in plaats van zijn neef Mohammed ben Nayef (58). Volgens een anonieme brief van een andere Saudische prins, die in 2015 bij de Britse pers belandde, is het MBS die in het land écht de touwtjes in handen heeft. Niet de dementerende koning.
Tegenover het eigen volk presenteerde Bin Salman zich als een hervormer. “We keren terug naar de gematigde islam, die open is tegenover de wereld en andere religies”, zo liet hij vorig jaar optekenen. Hij zette zich af tegen de almachtige ultraconservatieven in zijn land. Bioscopen werden weer toegelaten. De hele wereld juichte toen Saudi-Arabië als allerlaatste land ter wereld in juni besliste dat ook vrouwen met de auto mochten rijden.
Google en Uber haken af
Het ultieme doel van de kroonprins is de hervorming van de Saudische economie, die volgens hem veel te afhankelijk is van olie. Want ooit zullen de oliebronnen op zijn. Tegen 2030 wil hij een nieuwe Saudische economie op de kaart zetten.
Maar een groots congres in de hoofdstad Riyad, waar volgende maand tientallen experts en wetenschappers over die hervormingen zouden nadenken, dreigt nu een enorme flop te worden. De ene na de andere gast liet deze week weten af te haken, als protest tegen de moord op journalist Khashoggi.
De Franse minister van Financiën Bruno Le Maire, de Britse staatssecretaris Liam Fox, de Nederlandse minister van Financiën Wopke Hoekstra: ze hebben er geen zin meer in. Ook banken zoals JPMorgan Chase, Crédit Suise, HSBC en bedrijven zoals Google, Uber, Ford en Mastercard haken af. Alleen de Amerikaanse president Donald Trump lijkt de kroonprins nog niet te laten vallen. Ook al omdat Saudi-Arabië een wapenbestelling van 110 miljard dollar plaatste bij Amerikaanse bedrijven.