Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Dennis Tyfus doet beelden pogoën en zingen
Dennis Tyfus (39) kennen we als onvermoeibaar tekenaar, organisator van concerten en uitgever van boeken en platen. Met zijn eerste museale tentoonstelling in het Middelheimpark toont hij zich nu ook een dwars beeldhouwer die slim en geestig de publieke ruimte bespeelt.
Sinds begin dit jaar staat aan de ingang van het Middelheimmuseum De Nor, een permanent paviljoen dat Dennis Tyfus in het kader van het Barokjaar mocht optrekken. Het werk vormt de start van een speelse maar ook doordachte tentoonstelling die de kunstenaar doorheen het beeldenpark uitzette. Opmerkelijk is dat hij alleen gebruikmaakt van het oudste, historische deel van het openluchtmuseum en de confrontatie met de klassieke beeldhouwkunst niet uit de weg gaat.
“Het is een cadeau om voor die plek te mogen werken”, gelooft Tyfus. “Als tekenaar trek ik mij in mijn atelier terug om geconcentreerd te werken, maar een even belangrijk deel van mijn praktijk bestaat erin om me te laten uitdagen door mensen en plekken. Vorige week zijn we naar Hamburg geweest met 400 lege dozen bagage. Daar hebben we gekeken wat we ermee konden doen. Toen de curatoren van Middelheim me enkele jaren geleden polsten voor een expositie, ben ik beginnen nadenken hoe ik mijn werk sculpturaal kon vertalen specifiek voor dit park.”
Zo ontstond De Nor, dat de voortzetting is van de kunstruimten Gunther, Stadslimiet en Pinkie Bowtie, die Tyfus in samenwerking met collega Vaast Colson sinds 2010 opzette in het stadscentrum. “Mensen samenbrengen en iets organiseren rond een presentatie, zie ik als de taak van een kunstenaar” zegt Tyfus. “Een plek kan een kunstwerk zijn.” Dat geldt in elk geval voor De Nor, met zijn sculpturale betonnen structuur en zijn podium in de vorm van een tekening. Voor zijn expositie in Middelheim eigende Dennis Tyfus zich twee iconische beelden uit de museumcollectie toe. Bij Het zotte geweld van Rik Wouters en Miracolo van Marino Marini plaatste hij twee luidsprekers die ‘eindeloze gezangen’ uitbraken. De soundtracks zijn een voortzetting van het geluidswerk dat hij al twintig jaar lang produceert via een programma op Radio Centraal en later ook op lp-opnamen via zijn uitgeverij Ultra Eczema.
Grens tussen ernst en luim
“Men heeft me ooit gepolst om een audioguide te maken bij enkele beelden, maar dat zag ik niet zitten. Wel vind ik dat er bij beelden geluid hoort dat andere betekenissen kan oproepen.” Dat lukt: door de repetitieve zang krijgt de vrolijke vrouw van Rik Wouters iets zorgelijks. Bij het ruiterongeval van Marini ondervindt de kijker het tegendeel: de ramp krijgt via de joelende stem iets komisch.
De grens tussen ernst en luim uitrekken, is een van de geliefde strategieën van Tyfus. Dat blijkt uit twee grote nieuwe installaties die hij bedacht. In The pogo never stops voeren dertien luchtzakken een vreemde choreografie uit. “Die skytubes die je vaak op manifestaties ziet, deden me denken aan de bewegingen van dansers op de noiseconcerten die ik organiseerde”, licht Tyfus toe. “Het gezoem van de ventilatoren zorgt voor de gepaste soundtrack.” In Strafstudie worden drie jongeren, een duidelijk zelfportret en twee vrienden, met een tenniskanon belaagd. Ze worden ook gefolterd door bonkende Goa-muziek. “Sommigen vinden dit luguber, anderen infantiel. Straffen kan creatief en geestig zijn. Voor mij is dit een beeldende vertaling van de vernederende en verheerlijkende zelfportretten die ik tegenwoordig teken.”
Braempaviljoen
De meest verrassende installatie bewaarde Tyfus voor het Braempaviljoen. “Mijn tekeningen aan de muren exposeren wilde ik niet, dat zou afbreuk doen aan de architectuur. De bezoekers moeten de tekeningen zelf zichtbaar maken op een sculpturale manier”, legt Tyfus uit. “Via stempels.” Daartoe bracht hij 160 tekeningen over op stempelkussens. Die hangen ter beschikking aan een eindeloze stempeltafel. Bezoekers kunnen een boekje kopen waarin alle gestempelde tekeningen precies passen. Het duurt een half uurtje om de stempelroute af te leggen, maar de beloning is er dan ook naar: een zelfgemaakt kunstwerk van Dennis Tyfus.