Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Geen afbouw van bedden in langdurige zorg, graag”
Kempenaar Werner Peinen (48) werkt al 22 jaar als sociaal verpleegkundige in PC Bethanië in Zoersel. In het boek is hij de schrijver achter het typetje Ernest, dat met een kritische blik alles observeert.
Eerlijk: de passages geschreven door de patiënten en de hulpverleners in Een kwestie van tijd zijn interessanter om te lezen dan de bijdragen van de gastschrijvers. Omdat er dingen verteld worden die je als kortstondige observator nooit kan zien. Dingen die uit de psychiatrie gegrepen zijn en die soms zo absurd of bijzonder zijn dat je ze zelf nooit zou kunnen verzinnen.
Zo schrijft Werner, alias Ernest, over een vrouw met een overgevoeligheid aan bepaalde klanken en klankassociaties. Zo vindt ze de ij-klank zo vreselijk dat ze de familienaam van Peinen steevast in twee woorden uitspreekt: Pé-inen. “Misschien omdat ze zelf al te veel met lijden en pijn geconfronteerd is geweest en daarom die ij-klank niet meer kan verdragen”, vraagt hij zich af. Het is maar een van de voorbeelden hoe moeilijk vanzelfsprekende dingen voor sommigen kunnen zijn.
Ernest heeft ook moeite met de vermaatschappelijking van de zorg. “Als dat neerkomt op meer zorg aan huis, is daar natuurlijk niets mis mee. Maar als het gepaard gaat met de afbouw van bedden wel”, zegt Peinen, die opkomt voor langdurige kwalitatieve zorg. Het boek is trouwens opgedragen aan twee pioniers van de langdurige psychiatrische zorg in Vlaanderen, wijlen psychiater Ria Docx en psychiater Rik Dockx, beiden vroeger verbonden aan PC Bethanië. “Het geduld, de tijd mogen nemen, het geloof in de creativiteit en de positieve krachten van ieder mens: zij zijn daar mee de grondleggers van geweest”, zegt Peinen. “Niet alles raakt opgelost, maar mensen moeten kansen krijgen en medicatie alleen helpt niet.”
Voor sommigen is PC Bethanië zo’n veilige haven geworden, dat ze er niet meer weg willen. Sommige patiënten willen wel alleen gaan wonen, maar als het zover is, slaat de eenzaamheid toe. Zoals de man die elke ochtend om negen uur op zijn therapie verscheen toen hij alleen ging wonen, terwijl iedereen wist dat hij geen ochtendmens was. “Bleek dat hij ’s avonds altijd om zeven of acht uur in bed kroop, omdat hij niet wist hoe hij zijn avonden moest vullen.”
Ongeneeslijk ziek
Of de man die begeleid alleen ging wonen in Antwerpen, waar hij vroeger altijd had gewoond, maar ineens toch de drang voelde om terug te keren naar Bethanië. Eenmaal daar, bleek dat hij ongeneeslijk ziek was. “Hij had dat instinctief gevoeld en was naar huis gekomen om te sterven.”
In Zoersel is de vermaatschappelijking van de psychiatrische zorg al langer de gewoonste zaak van de wereld. Vroeger gingen de patiënten altijd hun koffietje drinken in Moeder Net, maar ook taverne Het Koemeke Koffe is al decennia een plaats waar de patiënten goed ontvangen worden. Toch zitten er in het boek ook pijnlijke getuigenissen, van patiënten die bijvoorbeeld in de apotheek geen gratis staaltjes krijgen. Er is dus nog werk aan de winkel.
Een kwestie van tijd. Over langdurige zorg in de psychiatrische kliniek, Werner Peinen, Isabelle Voorspoels en Stef Joos (red.), EPO, 288p