Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Das Mädchen
loopt op haar laatste benen
Het begin van het einde is aangebroken voor Angela Merkel. Na een nieuwe afstraffing bij een deelstaatverkiezing liet de bondskanselier gisteren weten geen kandidaat meer te zijn om zichzelf op te volgen als CDUvoorzitter. Wat later maakte ze ook bekend dat ze bezig is aan haar laatste termijn als bondskanselier. “Tijd om een nieuw hoofdstuk te schrijven.”
“Ik heb mij altijd voorgenomen om mijn ambten waardig te dragen en ook in waardigheid afscheid te nemen.” Dat zei een gespannen ogende Angela Merkel gisteren op een persconferentie na alweer desastreuze verkiezingen, deze keer in de deelstaat Hessen.
“Ik ben nu al meer dan achttien jaar partijvoorzitter en sinds dertien jaar ook bondskanselier. In 2005 zei ik dat ik Duitsland wilde dienen en ik ben zeer dankbaar dat ik dit al zo lang heb mogen doen. Vandaag is het tijd om een nieuw hoofdstuk te schrijven.”
Zo kondigde Merkel (64) vroeger dan verwacht haar politieke afscheid aan. Niet voor morgen weliswaar, want de bondskanselier wil haar vierde ambtstermijn uitdoen. Die loopt nog tot 2021. “Ik heb daarna geen verdere politieke ambities.”
“Ongenadig slaag gekregen”
“Dit is de kroniek van een aangekondigd vertrek”, zegt publicist en Duitsland-kenner Geert Van Istendael. “Waarom? Omdat ze al zo lang bondskanselier is. Omdat haar partij vorig jaar zwaar verloor bij de parlementsverkiezingen en de daaropvolgende coalitievorming zeer lang duurde, écht on-Duits. Omdat ze de voorbije maanden om de haverklap in de clinch lag met haar binnenlandminister Horst Seehofer van zusterpartij CSU, die ze maar niet de baas kon worden. En ten slotte omdat haar partij ongenadig slaag heeft gekregen bij deelstaatverkiezingen, eerst in Beieren en dit weekend in Hessen.”
Volgens ex-premier Yves Leterme heeft Merkel “een verstandige beslissing” genomen. “Als we eerlijk zijn, was er toch al een beetje vrees voor ‘het mandaat te veel’. Intussen is de situatie er niet op verbeterd. Dit was misschien wel haar laatste kans om zelf nog te kunnen beslissen. Bij haar vertrek verliest niet alleen Duitsland maar ook Europa een bruggenbouwer van onschatbare waarde, iemand die jarenlang een factor van stabiliteit is geweest. Alleen zitten we nu in een tijdsgewricht waarin verzoenende bruggenbouwers het moeilijk hebben tegen de almaar luider roepende populisten.”
Al is het nog maar de vraag in hoeverre Merkel haar eigen afscheid zelf zal kunnen regisseren. “In Duitsland is er niet één bondskanselier geweest die niet tegen wil en dank is moeten opstappen. Helmut Kohl is nota bene zelf opzijgeschoven door Merkel. En om zo’n zwaargewicht, letterlijk en figuurlijk, opzij te schuiven, moet je al heel hard duwen”, zegt Geert Van Istendael. “2021 is nog heel veraf en Merkels partij is flink verzwakt, net als haar zusterpartij. Bovendien is de wereld onvoorspelbaarder dan ooit. Ik durf er mijn hand niet voor in het vuur te steken dat ze haar termijn zal uitdoen.”
Ook Yves Leterme heeft zo zijn twijfels over de uitkomst. “Veel zal afhangen van wat er bij coalitiepartner SPD te gebeuren staat, want ook die krijgt klappen. Al hoop ik wel dat ze haar termijn kan uitdoen, alleen al voor de stabiliteit in Europa.”
Geert Van Istendael Duitsland-kenner
‘‘Er is niet één bondskanselier geweest die niet tegen wil en dank moest opstappen. Helmut Kohl is nota bene zelf opzijgeschoven door Merkel.’’
Voor de spiegel
In de jaren ’90 liet Angela Merkel zich in een interview eens ontvallen dat ze aan het einde van haar politieke carrière “geen halfdood wrak” wilde zijn. Toen een journaliste haar onlangs in een talkshow aan die uitspraak herinnerde, antwoordde de bondskanselier met een fijn lachje: “Als ik in de spiegel kijk, vind ik dat ik daar nog een heel eind van verwijderd ben.” Tot gisteren.
Yves Leterme Ex-premier
‘‘Duitsland én Europa verliezen met Merkel een bruggenbouwer van onschatbare waarde.’’