Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Ik mis hem elke dag, maar ik wil hem zijn geluk niet afnemen”
Lucas (14) woont sinds zijn tweede bij pleegouders, papa Rik (48) getuigt (*) Ouders met kinderen in de pleegzorg voelen zich vaak mislukt en machteloos. Ze schamen zich voor hun zwakte en blijven liefst uit de spotlights. In het boek van Nancy Leysen doe
Lucas was net twee jaar toen hij aan de zorgen van ‘omie en ompie’, een bevriend koppel, werd toevertrouwd. Het was een tijdelijke oplossing, de ouders van Lucas maakten een moeilijke periode door. Intussen is Lucas 14 en hij woont nog altijd bij omie en ompie. “Ik ben beschaamd, want ik heb gefaald als vader”, zegt zijn vader Rik. “Ik had niet zo zwak mogen zijn. En toch weet ik dat dit voor Lucas de beste oplossing is, maar het blijft wel pijn doen.”
lijkt zenuwachtig wanneer hij de deur van zijn appartement in hartje Antwerpen open zwiert. Hoewel hij er helemaal achter staat zijn verhaal in de krant te doen, is het geen evidente stap. Door openhartig te vertellen over waarom hij zijn zoon niet zelf kan opvoeden, stelt hij zich erg kwetsbaar op. Daarom wil hij zijn verhaal anoniem doen. De reacties op ouders die zich niet in staat voelen hun kind zelf op te voeden, zijn meestal niet echt hartverwarmend.
“Ik praat met anderen zelden over Lucas”, zegt Rik. “Ik mijd het onderwerp omdat ik me schaam. Ouders met een kind in de pleegzorg krijgen niet veel respect. Mensen begrijpen het niet dat een ouder zijn kind mee laat opvoeden door pleegouders. Hun oordeel is snel gevormd. Als collega’s vertellen dat ze naar de match van hun zoon zijn gaan kijken, zwijg ik. Dat is spijtig, want ik kan ook heel mooie dingen over mijn zoon en over onze relatie vertellen.”
Frustraties
Rik verrast ons, want ook zijn zoon Lucas is er. Vader en zoon zien elkaar ’s weekends, om de veertien dagen, maar voor dit gesprek is er een uitzondering gemaakt.
“Dit gaat toch ook over hem”, zegt Rik. “Dus vond ik het belangrijk dat Lucas er bij is. En hij wilde het zelf ook graag. Gelukkig was het voor omie en ompie geen enkel probleem.”
Tussen Rik en de pleegouders van Lucas loopt het goed, heel goed. En ook dat is niet evident. Ongeveer 60% van de plaatsingen in een pleeggezin gebeurt vrijwillig, met instemming van de ouders. In de andere gevallen wordt de plaatsing door een jeugdrechter opgelegd. Dat geeft vaak frustraties. Ouders hebben soms moeite met de aanpak en keuzes van de pleegouders, met de beslissingen die ‘boven hun hoofd’ worden genomen, met de onzekerheid over de toekomst, en met “het vergrootglas waarmee er naar hen wordt gekeken”.
Dolgelukkig
Lucas was een peuter van twee toen de jeugdrechter besliste omie en ompie officieel als zijn pleegouders aan te stellen. Het koppel, dat bevriend is met de ouders van de jongen, had hem al vaker opgevan- gen.
“Mijn relatie met Inge, de moeder van Lucas, is nooit echt stabiel geweest”, vertelt Rik. “Schrijf maar dat ze heel turbulent was, met veel ups en downs. Inge kwam graag onder de mensen en ging geregeld op café, maar ze had het dikwijls ook heel moeilijk met zichzelf.” “Na de geboorte van Lucas waren we dolgelukkig. Maar al gauw bleek onze combinatie niet ideaal voor een baby. Ik ging uit werken en overdag, als Inge het niet geregeld kreeg, bracht ze Lucas naar omie en ompie, een koppel met kinderen uit de buurt. Hele lieve mensen die Lucas van in het begin met alle liefde hebben omringd.” “Op gegeven moment is het tussen Inge en mij echt fout gelopen, ik ben weggegaan. Vanaf toen is het met de zorg om Lucas helemaal uit de hand gelopen. Inge kon er niet zijn voor hem en verdraagde het ook niet dat ik die rol op mij nam. Ik heb me daarbij neergelegd. Ook omdat ik wist dat Lucas het goed had bij omie en ompie.”
Toen de jeugdrechter beslist had dat omie en ompie officieel de pleegouders van Lucas waren, voelde Rik zich opgelucht. “Ik was gerust, want voor Lucas was alles nu goed geregeld. Ik zag het als een tijdelijke oplossing die we zeer volRik wassen hadden aangepakt. Ik besefte niet dat ik mijn zoon eigenlijk ‘kwijt’ was. Dat besef is een halfjaar later pas gekomen.”
Rik had het moeilijk met het mislopen van zijn relatie en vooral met het besef dat hij nog maar weinig inspraak had in de opvoeding van zijn zoon.
“Het ging echt niet goed met mij, ik ben de pedalen kwijtgeraakt en heb grote fouten gemaakt. Emotioneel was ik gebroken, ik voelde me als vader totaal mislukt. Inge en ik hadden zo graag een kind gewild en nu ik een prachtige zoon had, was ik niet in staat voor hem te zorgen. Ik heb me laten gaan en ben mijn verdriet beginnen verdrinken. Het is erg om te zeggen, maar het gebeurde dat ik na een avondje stappen nog naar drank rook als ik hem bij omie en ompie ging ophalen. Lucas mocht dan niet mee op bezoek. Ik voelde me gekwetst en boos. Nu begrijp ik het maar al te goed. Ook dat ik niet alleen mezelf heb gestraft, maar ook Lucas. Ooit heeft hij me gezegd: “Papa, als je blijft drinken, dan kan ik niet meer komen”. Het is voor hem dat ik mijn best doe om van de drank af te blijven.”
Lucas zit stilletjes naar zijn vader te luisteren. Af en toe knikt hij, alsof hij zijn vader wil aanmoedigen snel verder te gaan met zijn verhaal. Naar 2015, het jaar dat zijn moeder is overleden en dat het, hoe raar het ook klinkt, allemaal makkelijker is beginnen gaan.
Praten over zijn moeder is moeilijk voor Lucas. “Ik heb haar niet zo goed gekend”, zegt hij aarzelend. “Ik denk dat ze me maar twee of drie keer heeft mogen bezoeken. Ergens in een kamertje apart, met een begeleider erbij. Dat was niet zo tof. Maar we gaan wel elk jaar haar graf bezoeken. Papa wil het zo, en ik vind dat prima.”
Slaapwel, papa
De dood van Inge was een zware klap voor Rik. “Ik heb haar ondanks alles heel graag gezien. Ze was geen slecht mens, ze had het alleen heel moeilijk met zichzelf. Lucas weet hoeveel verdriet ik heb gehad, hè jongen. Sinds haar dood stuurt hij me elke avond een sms’je: slaapwel, papa. Het