Facebook bestelde zelf fake news

Facebook staat opnieuw met de billen bloot. Toplui schakelden een pr-bedrijf in om concurrenten of critici in diskrediet te brengen. Over Apple-baas Tim Cook werd het gerucht de wereld ingestuurd dat hij kandidaat was voor de presidentsverkiezingen, om hem zo in slechte papieren te brengen bij president Trump. Om de joodse miljardair en politiek fondsenwerver George Soros zwart te maken werden geen middelen geschuwd, zelf niet antisemitische clichés.

Het was Elliot Schrage, de communicatiedirecteur van Facebook, die gisteren in een blog toegaf dat hij de pr-firma Definers Public Affairs had ingehuurd. De top van het bedrijf had eerder de berichten hierover in The New York Times ontkend. Topvrouw Sheryl Sandberg zei nog nooit eerder te hebben gehoord van Definers. Nochtans is het pr-bedrijf in Washington en in brede lagen van de Amerikaanse politiek geen onbekende naam. Een naam waarvan nogal wat politici koude rillingen krijgen.

Blazoen oppoetsen

De firma, met fundamenten in de Republikeinse partij, herbergt onder meer America Rising, dat gespecialiseerd is in opzoekingswerk over politieke rivalen. De minst fraaie verhalen worden gebruikt om campagnes op te zetten en hen in diskrediet te brengen. De politieke pr-firma heeft sinds een dik jaar een poot in Silicon Valley, geleid door Tim Miller, een Republikein uit de entourage van de familie Bush. Schrage, die op het punt staat Facebook te verlaten, liet verstaan – zonder zich overigens te excuseren – dat hij de firma opdracht had gegeven om het blazoen van Facebook op te poetsen na een aantal schandalen.

De campagne verliep via meerdere sporen. Er was de traditionele goednieuwsshow over Facebook, waarbij vooral de rol van het portaal in de Russische inmenging in de VS-verkiezingen werd dood genuanceerd. Maar Definers Public Affairs bewandelt ook andere, duistere paden. Om de aandacht af te leiden van de problemen van Facebook werd actief gespeurd naar minder fraaie verhalen over rivalen, zoals Google. Die werden gepubliceerd op een website van het pr-bedrijf, die gecamoufleerd is als nieuwskanaal. Of ze werden kant-en-klaar aangeboden aan de Amerikaanse media. Vooral via de conservatieve en de alt-right newssites zoals Breitbart genoten die berichten een brede verspreiding.

Apple in diskrediet gebracht

Ook over Apple werd een stroom negatieve verhalen gelanceerd. Dat gebeurde nadat CEO Tim Cook kritiek had geleverd op het privacybeleid van Facebook – zonder het bedrijf bij naam te noemen. Volgens

werden zelfs verhalen compleet verzonnen om Cook in diskrediet te brengen.

Zo werd het gerucht gelanceerd dat Cook zich klaarmaakte om deel te nemen aan de presidentsverkiezingen van 2020. Enkel en alleen om ervoor te zorgen dat de communicatielijnen tussen Apple en president Trump verder zouden verzuren en Apple in het vizier van de conservatieve media zou komen.

The New York Times

Pijlen op George Soros

Facebook gaf gisteren ook toe dat specifiek gevraagd werd de pijlen te richten op George Soros. Die had tijdens het World Economic Forum in januari hard uitgehaald naar techbedrijven zoals Facebook en Google. Hij had ze een bedreiging voor de samenleving en de democratie genoemd, omdat ze te weinig doen om hun gebruikers te beschermen tegen de negatieve kanten van de sociale media; van het uithollen van de privacy tot het oogluikend toelaten dat hun kanalen misbruikt worden voor propaganda, fake news en manipulatie.

Facebook wilde weten wie de actiegroepen waren die kritiek hadden op het bedrijf en door wie ze gefinancierd werden. Definers Public Affairs concludeerde dat Soros de drijvende financiële kracht was en de actievoerders niet meer dan pionnen. Lobbyisten schoven maandenlang informatie door naar Amerikaanse media met de boodschap in elk artikel de rol van Soros als organisator-geldschieter in de verf te zetten. Om het verhaal te laten kloppen, werden wel wat vervelende details weggelaten. De vzw Color of Change bijvoorbeeld, die Facebook uitkamt op zoek naar hatespeech en discriminerende advertenties, krijgt inderdaad geld van Soros. Maar een andere geldschieter is het Open Philantrophy Project, en dat werd gesticht door Dustin Moskovitz, de medeoprichter van … Facebook. Antisemitische boodschap Maar alleen Soros telde dus: de joodse multimiljardair die veel geld steekt in actiegroepen met een liberaal en prodemocratisch programma, is de favoriete schietschijf van de conservatieve media. Daarvoor wordt het beeld van de rijke jood die achter de schermen aan de touwtjes trekt niet geschuwd. Dit antisemitische archetype werd door Definers Public Affairs nog versterkt, zo klonk het in de VS, waar felle kritiek was op de aanpak van Facebook.

Stuurloos schip

Nadat de lastercampagne was uitgelekt, werden de banden met het pr-bedrijf verbroken en haastte Mark Zuckerberg zich om te zeggen dat hij niet op de hoogte was. Een antwoord dat ook slecht viel. Het werd aangegrepen als het zoveelste bewijs dat Facebook zo stilaan een stuurloos schip is, waar Zuckerberg en zijn rechterhand Sheryl Sandberg de toestand niet meer onder controle hebben.